Oʻzbek tilshunosligi” kafedrasi “tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

Murakkab birikmali etnonimlar
7.
Qurqozon- o’zbeklar bir urug’i Samarqand va Jizzax viloyatlarida qayd etilgan. Qurqozon asli qoraqozon bo’lgan degan fikr bor. Bu so’z ikki ma’noda ishlatilgan: 1) bir necha qishloqni o’z ichiga olgan jamoa, bu qishloqlar hashar, ariq tozalash kabi ishlarni birgalashib bajarishgan; 2)harbiy xizmatga chaqirilgan kishi.
8.
Ochamayli(Achamayli)- yuz urug’ining bir bo’lagi. Ho’kiz yoki qo’tosga uriladigan yoki bolalar minishi uchun mo’ljallangan egar ochamay deyilgan. Demak, bu urug’ning tamg’asi egar shaklida bo’lgan.
9.
Tortuvli- qanjig’ali urug’ining bir tarmog’i. Tortuvli urug’I qo’ng’irot urug’ining ajdodi Qo’ng’irot otaning kichik xotinidan tarqalgan ekan. Qong’irot ota keksayganda kichik xotini o’g’il tug’ib tortuv(tortiq-sovg’a)qilgani uchun undan tarqalganlar tortuvli deb atalgan.
10.
Kaltatoylar- Surxondaryoning yuqori va o’rta oqimlarida , Nurota va Mulguzor tog’lari yonbag’irlarida, Turkiston tog’ etaklarida,qashqadaryo vodiysining Kitob shahri atroflarida istiqomat qilganlar.
11.
Musobozorlar- Hisor vodiysida Hisor tog’larining shimoliy yonbag’irlarida(Xonaqadaryo va Qoratog’daryo havzalarida),Qashqadaryoning bosh tomonidagi Forob, Denov, Sumsar qishloqlari atroflarida, ulardan pastroqda- Miraki qishloqlarida ham yashashgan.

3.Turli lug‘atlardan sodda, birikmali va murakkab oykonimlarga misollar topiladi, ular tahlil qilinadi.

Oykonimiya
Gidrooykonimlarga, nahr, arna, ariq, afdoq, bodoq, buloq, daryo, jo’y, jo’ybor, jo’yak, kanal, ro’dbar, sardoba, sel, soy, suv, tagob, chashma, sharshara,o’zak, qoq, quduq… kabilar kiradi.
Orooykonimlar. Re’lef shakllaridan nom olgan orooykonimlar: adir-Bo’lakadir, Adirmoq; bel-Beltov, Beltepa, Belariq; dara-Omondara, Palandara; dahana-Qoradahana, Oqdahana; Do’ng- Do’ngariq, Do’ngtepa…
Fitooykonimlar: ajriq, archa, bodom, Burgan, do’lana, lola, pista, shuvoq, evalak,anor, arpa, tariq, terak, olvoli olma, jiyda, paxta, beda, saksovul.