O`zbek va tatar tillarida kiyim-kechak nomlarining qiyosiy tahlili

Takya-kigiz;
Mo`yna va matolardan tikilgan mo`ynali va mo`ynasiz yarim sharsimon shlyapa;
Kalapush (kalpak);
Kalfak.
Kostyum naqshli tuflilar –ichigi,yumshoq va qattiq taglikli chitek (charm etik ) ,charm , baxmal va boshqa materiallardan poshnali va poshnasiz poyabzallar bilan to`ldiriladi.
Klassik an`anaviy tatar liboslari majmuasi 18-asrning o`rtalaridan boshlab shakllangan, ammo uning bizgacha yetib kelgan xarakterli ko`rinishi keyingi davrlarga 19-20 –asrlarga to`g`ri keladi.Ularning aksariyati qishloqdagi buvilarimizning sandig`ida yoki muzey kolleksiyalarida saqlanib qolgan.
Tatar kostyumi xalq bezak san`atining ko`plab turlarini o`z ichiga oladi.Bunga to`quvchilik,kashtado`zlik ,zardo`zlik,terini badiiy qayta ishlash kiradi.
Oltin va kumushdan yasalgan qimmatbaho buyumlar zodagonlar libosining asosiy elementi edi.Bezaklar kiyimning bir qismi edi: katta qisqichli metall kamarlar- kaptirma, katta ochiq tugmalar, yoqa marjonlari-ko`ylakning yoqasini mahkamlash,ko`krak qafasidagi kesmani qoplaydigan ko`ylaklar –izyu. Ularning barchasi tosh va qimmatbaho toshlar bilan bezatilgan.Kostyumda kashta tikish muhim rol o`ynagan bo`lib, u ayollar ko`ylagining etagi va yengida joylashgan, fartuk ,sharf va bosh kiyimi –orpek.Qimmatbaho tilla kashtalarning yorqin orollari kamzullar,do`ppilar,kalfachkalar va bayramona tuflilar bilan bezatilgan.
Tatar kostyumi dizaynining turli tafsilotlari vaqt o`tishi bilan asta-sekin o`zgarib ,o`zgaruvchan badiiy didga va kiyimning rivojlanish tendensiyalariga javob beradi.Kostyum yanada amaliy ,yengilroq bo`ladi,og`irlik va murakkab tafsilotlardan xalos bo`ladi.Ko`krak bandaji- hasite, izyu,bosh qopqoqlari va boshqalar kabi an`anaviy elementalardan iborat.
20- asrning boshlarida tatar xalqining hayotidan an`anaviy kostyum elementlari yo`qoldi.Biroq an`anaviy tatar kostyumi bizning davrimizda folklor va musiqa ansambllari amaliyotida o`zgarmagan .Badiiy moda dizaynerlari zamonaviy kostyumida milliy liboslarning bir nechta dekorativ naqshlarini ishlab chiqadilar: ko`ylaklar, shimlar, dubulg`a shaklidagi shlyapalar.