O`zbеkistan rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyot univеrsitеti

“Bat indastriz PLK” korporatsiyasi  1902 yilda tashkil topgan bo`lib, jahonda 
tamaki  mahsulotlarini  ishlab  chiqarish  va  eksporti  bo`yicha  eng  yirik 
monopoliyalaridan  biridir.  “BAT”  korporatsiyasi  yiliga  350  dan  ortiq  sigaretalar, 
jumladan, 210 xil tamaki, 130 xil sigara ishlab chiqaradi. 90-yillarda kompaniya eng 
yirik noamerika kompaniyalari ichida 24-o`rinda turgan. Aktsiyadorlik kapitali 2885 
mln.  funt  sterlingga  teng  bo`lib,  dunyoning  50  dan  ortiq  xorijiy  davlatlarida 
joylashgan  120  dan  ortiq  tamaki  fabrikalari  faoliyat  ko`rsatadi.  Kompaniya  o`z 
mahsulotlarining  asosiy  qismini  (deyarli  90%)  tamaki  fabrikalar  joylashgan 
davlatlarning  ichki  bozorlariga  chiqaradi,  qolgan  mahsulotlarni  esa  180dan  otiq 
mamlakatlarga eksport qiladi.  
“BAT”  korporatsiyasining  shu'ba  korxonalari  AQSH,  Germaniya  va  boshqa 
davlatlarning  bozorlarida  oldingi  o`rinlardan  birida  turadi.  Masalan,  “Braun  end 
Uilyamson tobako korporatsiyasi” (AQSHdagi filiali)  AQSH kompaniyalari orasida 
sotuvlar  bo`yicha  3-o`rinda  turadi.  Firmaning  Germaniyadagi  filiali  “X.B. 
Krenanfiltr”  kompaniyasi  esa  nafaqat  Germaniyada,  balki  butun  G`arbiy  Еvropa 
mamlakatlarida eng yirik tamaki mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi kompaniyalardan 
biridir.  “BAT”  kompaniyasining  xomashyo  еtkazib  beruvchi  bozorlari  AQSH, 
Kanada, Turkiya, Yaqin va O`rta Sharq mamlakatlari hisoblanadi.  
Kompaniya  jahon  mamlakatlarida  qog`oz  ishlab  chiqaruvchi  26  ta  fabrika 
ustidan  o`z  nazoratini  o`rnatgan.  Qog`oz  ishlab  chiqaruvchi  fabrikalarning  8  tasi 

---

 
70 
Belgiya, Frantsiya, Irlandiya, Braziliya, Hindiston va Afrika davlatlarida joylashgan. 
“BAT”  kompaniyasi  qutilar  ishlab  chiqaruvchi  111  ta  korxonaga  ham  ega  bo`lib, 
ulardan  68  tasi  Angliya  va  Irlandiyada,  31  tasi  AQSH  va  Kanadada,  qolganlari  esa 
Germaniya, Frantsiya va JARda joylashgan. "BAT" kompaniyasi Buyuk Britaniyada 
atir-upa  mahsulotlarini  sotuvchi  eng  yirik  kompaniyalardan  biridir.  Kompaniyaning 
atir-upa  ishlab  chiqaruvchi  korxonalari  35  ta  davlatda  joylashgan  bo`lib,  ularning 
mahsulotlari 150 ga yaqin davlatlarda sotiladi.