O’zbekistanda amelge asirilip atirg’an siyasiy reformalar Joba

2. Jergilikli mámleket hákimiyatı shólkemleriniń dúziliwi.
Ǵárezsizlik jıllarında jergilikli mámleket hákimiyatı sistemasında da túpkilikli reformalar ámelge asırıldı. 1992-jıl yanvar ayınan baslap respublikamız valoyatlarida, qalalar hám rayonlarda hákimlik lawazımı engizildi. Rayon hám wálayatlarda xalıq deputatları keńesleri dúzildi. Tiyisli rayon hám wálayat hákimleri usı keńeslerge basshılıqtı ámelge asırıwı Konstitusiyamizning XXI-bapı 99 -105- elementlarında belgilep berildi.
1993-jıl 2-sentyabrde qabıl etilgen ―Jergilikli mámleket hákimiyatı tuwrısındaǵı Nızamǵa kóre Xalıq deputatları wálayat hám Tashkent qala Keńeslerine tiyisli aymaq xalqı tárepinen 60 ta, rayon hám qala Keńeslerine 30 dan kóp bolmaǵan deputat 5 jıl múddetke saylab qóyıladı.
Sońǵı jıllarda Prezidentimiz SH. Mirziyoyev tárepinen jergilikli mámleket hákimiyatına basshılıqtı ámelge asırıwshı rayon, qala hám wálayat hákimlerin tikkeley xalıq tárepinen saylaw sistemasına ótiw boyınsha qatar ǵayratlar ilgeri jılısıp atırki, bul da óz gezeginde puqaralıq jámiyetin jetilistiriw boyınsha reformalardıń tikkeley keyingi basqıshı dep esaplaw múmkin.
Ǵárezsizlik jıllarında oraylıq, wálayat, qala hám rayonlar dárejesindegi mámleket hákimiyatı hám basqarıw tártipleri tupten jańa formada qurıldı. Jergilikli mámleket hákimiyatın qáliplestiriwde ózbek milliy mámleketshiliginiń tariyxıy dástúrleri, rawajlanǵan mámleketlerdiń zamanagóy tájiriybeleri inabatqa alındı.
Ózbek jámiyetinde jámáát bolıp jasawdıń eń joqarı forması máhelle bolıp tabıladı. Ózin ózi basqarıwdıń usı forması ásirler osha jasap kelip atır. Máhelle mámleketimizde kóp ásirlerden berli ámeldegi bolsa -de, Ózbekstan mámleket ǵárezsizligine eriskeninen keyin ǵana ol múnásip social -huqıqıy mártebege iye boldı.
1999 jıl 14 aprelde O'zRning - Puqaralardıń ózin ózi basqarıw shólkemleri tuwrısında jańa tahrirdagi Nızamı qabıllandı.
Jurtımızdaǵı tınıshlıq hám arqayi’nlikti, xalqımızdıń xotirjam miynet etiwin támiyinlewde máhálleniń xızmeti úlken. Puqaralardıń ózin ózi basqarıw shólkemleri tárepinen jámiyetlik rejimin saqlaw, ayıpkerlikke qarsı gúres jáne onıń aldın alıwda puqaralardıń sanalı qatnasıwın maqset etip, 1999 jılda " Máhelle qorıqshıi" jámiyetlik strukturaları dúzildi.
Máhelle aldında turǵan eń aktual máselelerden biri puqaralardıń social aktivligin asırıw, shańaraqlardı bekkemlew, adamlardı biyparqlıq, jaqpasılıq sıyaqlı illetlerden azat etiw, xalıqtı shın mánistegi puqaralıq jámiyetin qurıwǵa jóneltiriw.
Ózbekstanda puqaralardıń ózin ózi basqarıw shólkemleri tárepinen ajırasıwlardıń aldın alıw hám konfliktlesip atırǵan táreplerdi jarawtırıw máselesinde qatar jumıslar ámelge asırılıp atır. Puqaralar jıyınlarında iskerlik alıp baratırǵan Jarawtırıw komissiyalarınıń wazıypası tek tartıslı shańaraqlardan kelip túsken arzalardı kórip shıǵıwdanǵana emes, bálki konfliktti keltirip shıǵarıwshı sebeplerdi hár tárepleme úyrenip, shańaraqlarda saw turmıs tárizin keń targ'ib etiwden de ibarat esaplanadı.
Insan huqıqları umumjahon deklaratsiyasınıń kirisiwinde xalıqlar ortasında dos sıpatında munasábetlerdi rawajlandırıwǵa kómeklesiw zárúrligiga itibar qaratıw kerek, dep belgilengen. Batıs mámleketleriniń ayırım siyasatshıları da Ózbekstandaǵı puqaralar ózin ózi basqarıw shólkemleri sistemasınıń ayriqshalıǵın joqarı bahalawǵan. Atap aytqanda, nemis siyasatshısı Artur Faynberg: " Máhelle insan huqıqların húrmet etkeni halda jaslardı tárbiyalawǵa, onıń jetilisiwine kómek beretuǵın jámiyet instrumenti, dep baha bergen. Usınıń menen birge, individualizm sińip ketken Batıs qánigeleri ushın bul sistemanıń túpkilikli mánisin túsiniw qıyınshılıqlılıǵın da obiektiv xarakteristikalap beriwgen.
2017 jıl 3 fevralda ―Máhelle institutın jáne de jetilistiriw ilajları tuwrısındaǵı O'zR Prezidentiniń Pármanı (PF-4944) qabıllandı.