O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi

1- mavzu. Ruby dasturlarsh tilining mohiyati

reja:

1.1 ob’ektga yunaltirilgan dasturlash haqida

1.2 vorislik

1.3 polimorfizm

Til – bu bizning fikrlash uslubimizni aks ettiruvchi omil

va biz nimani fikrlasak shuni aniqlab qoladi.

                              Benjamin Di Uorf

Shuni eslatish joizki, programmalashtirishda, yangi yaralgan tilda

panasiya seziladi, ayniqsa uni moslashuvida. Ammo hech qaysi bir til boshqa

bir tilning o’rnini to’liq egallay olmaydi.

Biror bir masala yechimini topishda to’laqonli qo’llaniladigan xech bir

uskuna yo’q xali. Muhimi – fikrlash masalalarini yechishning har xil yo’llari

mavjud. Ko’p tillar borki – ularni himoya qiluvchi hamda tanqid qiluvchi

insonlar ko’p bo’ladi.  Xullas, “til jangi”ning oxiri yo’q.

 Shunga qaramasdan takomillashgan yozuv programmasi sistemasini

topishdagi to’xtovsiz izlanishlar davomida tug’ulib qolgan yangi fikrlar bizni

bir muncha qiynab qo’yadi.

Algoldan Pascal   ko’p belgilar olgani, yoki C  dan  Java rivojlangani

singari, har bir til oldingi avlodlarda ma’lum qirralarni o’ziga singdiradi.

Til o’z vaqtida uskunalar terilmasi va o’yin maydonidir. Uning

malakaviy tomoni bor, ammo shu bilan birga u yangi fikrlar sinov maydonida

ham xizmat qiladi, qaysini programmistlar tomonidan ma’qullangan yoki rad

etilgan tillar.

Eng keng tarqalgan fikrlardan biri –ob’ektga yo’naltirilgan dasturlash

konsepsiyasidir (OOP). Kupchilik OOP ni revalutsion xarakterdan ko’ra

ko’proq evalutsion xarakterga ega deyishadi, lekin uni ishlab chiqarishda

juda katta ta’sir etganini xech kim rad qila olmaydi. Kup yillar ilgari OOP

kupincha akademik qiziqishlar asosida aks etardi, bugun esa universal qabul

qilingan paradigma.    1998 yillarda  Rodjer King o’zining “Agarda siz biror

---

6

kompyuter dasturchisiga mushugingizni sotmoqchi bo’lsangiz, unga mushuk

ob’ektga yunaltirilgan deng’’. Bu gapida u OOP aslida uzida nima aks etirish

haqida fikr yuritgan, terminalogiya bilan bog’liq fikrlar tuqnashuvi xattoki

ummumiy nuqtai nazarni ajrata oluvchilar urtasida bo’lib turadi. Bizning

maqsadimiz bunday tuqnashuvlarda ishtirok etish emas. OOPni-masalalar

yechishda  foydali uskuna va qimmatbaxo metodlardir-fikriga albatta

qo’shilamiz.

       

OOPnining asl tabiatiga kelsak, albatta biz sevimli  muloxazalarga va

terminlarga egamiz, ammo biz faqatgina foydali muommolarda ulardan

foydalanamiz.

1.1