O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
O'zbekiston Jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar Universiteti
Mustaqil ish
Mavzu: Siyosiy tarmoq tahlili: Kuch tuzilmalari
va ta'sir etuvchilarni tushunish
Bajardi: Javliyeva Yasminabonu
Qabul qildi: Qirg’izboyev M
Toshkent-2023
Reja:
Siyosiy tarmoq tushunchasi
Siyosatda Kuch ishlatar tuzilmalar
Siyosatda ta'sir etuvchi vositalar
1. Siyosiy tarmoq tushunchasi
Ijtimoiy hayotning turli sohalarida siyosiy faoliyatning, davlat, siyosiy partiyalar, jamoat tashkilotlarining ish usullarini, siyosat va insonning, davlat va jamiyatning o’zaro munosabatini, siyosatshunoslikning asosiy tushunchalarini tushunishga tobora ko’proq ichki ehtiyoj paydo bo’lmoqda.
Hozirda siyosiy fanlarni o’rganish — inson kamolotining, mamlakatda demokratik islohotlarni chuqurlashtirishning zarur shartidir. Bu haqda O’zbekiston Respublikasining Prezidenti I.A. Karimov shunday deydi: "Demokratik jarayonlar o’z ob’ektiv qonuniyatlari asosida rivojlanadi. Ularni o’rganib borish, ularga amal qilish talab etiladi."
Siyosatni anglashning tarixan dastlabki shakli uning diniy-afsonaviy talqini bo’lib, ml.av. 2-1 ming yilliklarda barcha qadimgi xalqlarda hokimiyatning va ijtimoiy tuzumning ilohiy kelib chiqishi to’g’risidagi tasavvurlar hukmronlik qilgan hamda bu tasavvurlar odatda afsonalar tarzida ifodalangan.
Taxminan ml. av. 1 ming yillikda siyosiy qarashlarning ratsionallashuvi kuzatila boshlandi. Birinchi siyosiy kategoriyalar va ta’riflar keyinchalik esa falsafiy –axloqiy shakldagi qator ta’limotlar paydo bo’lgan.
U davrlardagi siyosiy tadqiqotlar hali mustaqil fan sifatida ajralmagan va falsafiy, axloqiy g’oyalar bilan bog’liq bo’lgan. Italiyalik mutafakkir N. Makiavelli XVI asrda siyosiy fan, falsafa va axloqni bir biridan aniq ajratib berdi. U siyosiy tadqiqotlarni mustaqil ilmiy yo’nalish sifatida ajratib, davlat va hokimiyat masalalarini tahlil markaziga qo’ydi.
Siyosatshunoslikning boshqa ijtimoiy fanlar tarkibidan ajralib chiqishi jarayoni XIX asr o’rtalaridan XX asr boshlariga qadar davom etdi. Xuddi shu davrda u mustaqil fan sifatida to’liq shakllandi.
Do'stlaringiz bilan baham: |