«O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»
Download 0.98 Mb. Pdf ko'rish
|
10 sinf ona tili darslik
|
115-mashq.
Taniqli tilshunos E. Begmatovning «Hozirgi o‘zbek adabiy tilining leksik qatlamlari» monografiyasidan olin gan parcha- dagi iqtibosning nima maqsadda keltirilganligi haqi dagi fikrlaringizni ayting. Professor A. Hojiyevning ta’kidlashicha, o‘z qatlam shu tilning o‘ziga xos leksik qatlamdir. O‘z qatlamni u shunday izohlaydi: «O‘z qatlamga o‘zbek tilining o‘ziniki bo‘lgan, shuningdek, turkiy tillar uchun umumiy bo‘lgan so‘zlar kiradi. O‘zbek tili lug‘at tarkibida turkiy tillar uchun umumiy bo‘lgan so‘zlar kattagina qismni tashkil etadi» (Hozirgi o‘zbek adabiy tili. 1-tom. – Toshkent: O‘qituvchi, 1980. 121-bet). 116-mashq. Iqtibosning matnga olib kirilishi maqsadini tushuntiring. Iqtibos va matn o‘rtasidagi mazmuniy bog‘lanishni izoh- lang. «Gap» odatda choyxo‘rlikdan boshlangan va gap beruv chi kishining imkoniyatiga qarab quyuq-suyuq taomlar tortilgan. Taomlar orasida kuy- qo‘shiqlar tinglangan, ashulalar ijro etilgan, askiyabozlik, qiziqchilik qilingan, latifa, naql, rivoyatlar hikoya qilingan. Bahodir Sarimsoqov to‘g‘ri ta’kidlaganidek, «gap-gashtak marosimlarida xalq qo‘shiqlari va termalari ham ijro etiladi. Ammo mazkur marosimning o‘zidagina aytiladigan maxsus qo‘shiq yoki aytimlar haqida aniq ma’lumot mav jud emas. Taxminimizcha, o‘tmishda gap-gashtak qo‘shiqlari bo‘lgan, lekin keyinchalik ular unutilib ketgan» (Sarim so qov B. O‘zbek marosim folk- lori. – Toshkent, 1986. 45-bet) (M. Jo‘rayev) |
