O’zbekiston milliy universiteti fakulteti

Ko`ngir ko`mir tarkibida 69 % karbon bo`lib, qolgan qismi vodorod, kislorod, 
azotdan iborat. U tarkibida o`simlik qoldiqlari saqlangan torfning tosh ko`mirga o`tish 
bosqichida to`planadi. U qo`ngir-qora, qo`ngir-jigarrang bo`lib, yahshi maydalanadi. 
Toshko`mir tarkibida karbon 80%, kislorod 13%, vodorod 5%, azotning miqdori 
juda ham kam. Tuzilishi zich, qo`ngir ko`mirga nisbatan qattiq, sirti moylangandek, 
yaltiraydi, rangi qora, qoramtir kulrang.
Antratsit tarkibida 95 % karbon bo`lib, qolgan qismi kislorod va vodoroddan 
iborat. Uning tarkibida azot juda oz bo`ladi. toshko`mirga nisbatan juda ham qattiq bo`lib, 
tuzilishi zich va qat-qat,juda yaltiroqdir. Rangi qora bo`lib, ko`lga yo`qmaydi. 
Neft-mutloq himiyaviy tarkibga ega bo`lmagan murakkab, o`ziga hos hidli 
suyo`qlik. Neft parafin, naftalin va aromatik qatoriga qiruvchi suyo`q uglevodorodlarning 
aralashmasidan iborat. Bundan tashqari neft tarkibida ozroq oltingugurt, azot, neft 
kislotasi, suv noorganik moddalar aralshmasi ham bo`ladi. u sargish, yashil, qo`ngir 
rangli bo`lib, moyga uhshab yaltiraydi. Neft tabiatda tarqalgan hamma geologik davr 
yotqiziqlari ichida uchraydi. 
Asfalt (tog simolasi) - qo`ngir-qora rangli bitumsimon jins. Himiyaviy tarkibi 
80% karbon, 10% kisloraddan iborat. Zichligi 1 - 1,23 . Rangi qora bo`lib, smoladik 
yaltiraydi, bitumning hidini beradi. 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---