O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan so‘ng uning oldida iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish uchun, madaniy va ma‘naviy yangilanish uchun keng yo‘llar ochildi
Excelda iqtisodiy masalalarni yechish
Download 1.94 Mb.
|
Uslubiy kollanma
- Bu sahifa navigatsiya:
- «Jami harajat» = (2* «yo`l narxi» +»Kunlar soni» * «Kunlik harajat» )*
- Korxonaning xizmat safari harajatlari.
- Diagramma turlari va uni tanlash usullari.
- Faylni ochish
Excelda iqtisodiy masalalarni yechishMasalan Excel dasturi yordamida quyidagi ma‘lumotli jadval tayyorlansin. Natija jadval va diagramma ko`rinishida chop qilish qurilmasiga chiqarilsin: Korxonaning xizmat safari harajatlari
Mazkur masala uchun «Jami harajat» bandi quyidagi formula yordamida xisoblanadi: «Jami harajat» = (2* «yo`l narxi» +»Kunlar soni» * «Kunlik harajat» )*«Kishilar soni» Excel dasturi yordamida masalani yechishni quyidagi reja asosida olib boramiz. Ish rejasi:Excel ni yuklash. Jadval mavzusini kiritish. Ustun kengligini aniqlash va kiritish. Ustun nomini kiritish. Jadvalni ma‘lumot bilan to`ldirish. Ma‘lumotli jadvalni diskka yozish. Diskdan jadvalni chaqirish. Oxirgi ustun formulasini berish. Natijaviy jadvalni hosil qilish. Jadvalni chop qilish. Ustunli va doiraviy diagrammalar hosil qilish. Diagrammalarni chop qilish. Excel dan chiqish. Yechish. 1.Windowsni yuklaymiz. So`ngra Пуск tugmasi orqali, «Программы» bandini ochib, Microsoft Excel ni tanlaymiz va «sichqoncha» chap tugmasini bosamiz. Natijada Excel ni yuklash uchun asosiy muloqot oynasi ochiladi. Jadvalning birinchi satriga jadval mavzusini kiritamiz: Korxonaning xizmat safari harajatlari.Ustun va satr kengligi yetarli bo`lmaganligi sababli, uni kerakli miqdorda o`zgartiramiz. Buning uchun «sichqoncha» ko`rsatkichi orkali A, V, S, V, E, G ustunlarga mos keluvchi chiziqni qistirib olib lozim miqdorda suriladi. Ikkinchi satrdan boshlab ustunlar nomlarini kiritamiz:
Yacheykalarni kerakli ma‘lumotlar bilan to`ldiramiz:
Файл buyruqlar to`plamida Сохранит как buyrug`ini beramiz. Kompyuterning Имя файл so`roviga fayl nomini, masalan Diskdan jadvalni yuklash uchun Файл buyruqlar to`plamidan Открыт bandini tanlaymiz. Fayllar ro`yxatidan kerakli faylni tanlab (xususan, .xls>) «sichqoncha» tugmasi bosiladi. Oxirgi ustun formulasini beramiz, xususan, shu ustun birinchi satridan foydalanish uchun quyidagi formula o`rinli: =(2* S4 + D4 * E4) *F4 Qolgan satrlar uchun ham xuddi shu formulalar uchun joriy satr va ustun kesishuvidagi yacheykaning o`ng past burchagiga «sichqoncha» ko`rsatkichi olib kelinib, chap tugmasi bosilgan holda ko`chiriladi. Bu holda formulalardagi yacheyka nomerlari avtomatik holda o`zgaradi.
Natijada quyidagi jadvalni hosil qilamiz.
Natijaviy jadvalni chop qilish uchun Файл buyruqlar to`plamidan Печать buyrug`ini beramiz. Dastlab V va S ustundagi ma‘lumotlar „sichqoncha» ko`rsatkichi orqali siljitib ajratiladi. So`ngra Вставка menyusining Диаграмма bandi tanlanadi. Kompyuterning На этом листе yoki На новом листе so`roviga mos javob tanlanadi. Diagramma ko`rinishi Мастер диаграмма dan tanlanadi, so`ngra shag (Продолжыт) tugmasini bosish lozim. Diagrammalarni (9 banddagi kabi) Файл menyusining Печать bandi orqali chop qilish mumkin. Exce1dan chiqish uchun Файл menyusiga kirib, dastlab Зaкрыт bandi ustida «sichqoncha» tugmasi bosiladi va so`ngra shu Файл menyusidagi Выход bandiga «sichqoncha» ko`rsatkichi keltirilib bosiladi. Diagramma turlari va uni tanlash usullari.Ishchi varaq asosida diagramma tuzish uchun siz shunday diagramma tanlaysizki, u ma‘lumotlarni aniqroq va lo‘ndaroq aks ettirsin. Excel sizga quyidagi 14 turdagi har xil diagrammani taqdim qiladi: Gistogramma Chiziqli diagramma Grafika Aylanaviy diagramma Hajmli diagramma Xalqali diagramma Radar diagrammasi XY (nuqtali) diagramma Soxalari bilan hajmli diagramma 10.Hajmli chiziqli diagramma 11.Hajmli grafik 12.Hajmli aylanaviy diagramma 13.Hajmli yuza diagramma 14.Soxali diagramma Xar bir diagrammada hech bo‘lmaganda bitta o‘ziga xoslik bor, u ma‘lumotlarni boshqacha tasvirlash imkonini beradi. Diagrammalar turlari yordamida ma‘lumotlaringizni xar xil aniq tasvirda uchratasiz. Aynan bir ma‘lumotning turli ko‘rinishdagi diagrammalarini yaratish mumkin: 48 Yuqorida aytilgan ko‘rinishda jadval hosil qilganimizdan keyin uni komp‘yuter xotirasiga yozib qo‘yish kerak bo‘ladi. Yuqorida keltirilgan «Стандартный» panelidan «Сохраныт» tugmasini bosib xotiraga yozish mumkinligini aytib o‘tgan edik. Endi shu jarayonni birma-bir ko‘rib o‘tamiz: «Стандартный» panelidan «Сохраныт» tugmasini bosamiz. Quyidagi oyna hosil bo‘ladi: Bu oynadan «Имя Файл» bandiga matn nomini kiritamiz. «Papka» bandidan shu fayl joylashadigan katalogni ko‘rsatamiz. «Тип Файл» bandidan fayl formatini tanlaymiz. Formati – Kniga Excel, Shablon, Matn DOS, Dokument HTML va xokazolar bo‘lishi mumkin. «Параметры» bandidan kerakli parametrlar (faylni ko‘rish, o‘zgartirish uchun parol va xokazolar) belgilanadi. Bu banddan parametrlarni faqat zarur bo‘lganda belgilash mumkin. «Сохраныт» tugmasi bosiladi, yuqorida kiritilgan ko‘rinishdagi fayl hosil bo‘ladi. Faylni ochishYuqorida keltirilgan tarzda jadval hosil qilganimizdan keyin, u kompyuter xotirasiga yozib qo‘yilgan bo‘lsa, qayta ochish uchun «Стандартный» panelidan «Открыть» tugmasini bosish kerak. Endi shu jarayonni birma-bir ko‘rib o‘tamiz: «Стандартный» panelidan «Открыть» tugmasini bosamiz. Quyidagi oyna hosil bo‘ladi: «Papka» bandidan shu fayl joylashadigan katalogni ko‘rsatamiz. «Тип файл» bandidan fayl formatini tanlaymiz. Formati – Fayl Microsoft Excel, Shablon, Dokument HTML va xokazolar bo‘lishi mumkin. Rasmda «strelka» bilan ko‘rsatilgan joyda fayllar ro‘yxati ko‘rinadi va kerakli fayl shu erda tanlanadi. «Открыть» tugmasi bosiladi, yuqorida tanlangan fayl ochiladi. FOYDALAILGAN ADABIYOTLAR. SHavkat Mirziyoev “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz” Toshkent - “O‘zbekiston”-2018. SHavkat Mirziyoev “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz” Toshkent - “O‘zbekiston”-2016. SHavkat Mirziyoev “Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak” Toshkent - “O‘zbekiston”-2017. SHavkat Mirziyoev “Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash - yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi” Toshkent - “O‘zbekiston”-2017. SHavkat Mirziyoev “Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga quramiz” Toshkent - “O‘zbekiston”-2018. SHavkat Mirziyoev “Niyati ulug’ xalqning ishi ham ulug’, hayoti yorug’ va kelajagi farovon bo‘ladi” Toshkent - “O‘zbekiston”-2019. Boltayev B, Mahkamov M, Azamatov A, Rahmonqulova S. “Informatika”. Umumiy o‘rta ta’limning 6-sinfi uchun darslik. T. “O‘zbekiston”, 2013 y. Boltayev B, Mahkamov M, Azamatov A, Rahmonqulova S. “Informatika”. Umumiy o‘rta ta’limning 7-sinfi uchun darslik. T., Boltayev B, Azamatov A, Pardayeva M va b. Sanoq sistemalari. Kompyuter tuzilishining nazariy asoslari seriyasidan 1-kitob. T. 2016 y. Boltayev B, Mahkamov M, Azamatov A. “Informatika”. Umumiy o‘rta ta’limning 8-sinfi uchun masalalar to‘plami va ularni yechish usullari. T., “Asr- Matbuot”, 2005 y. Azamatov A.R, Ishanxodjayeva G.A. Informatika fanida axborot texnologiyasi imkoniyatlaridan foydalanishga oid. Fizika, matematika va informatika jurnali, 2016 yil, № 5. Boltayev B, Ishanxodjayeva G.A. Sonlarni sanoq sistemalariga o‘tkazishga oid. Ta’lim taraqqiyoti jurnali. 2016-yil. Bogomolova O.B. Informatika. Novыy polnыy spravochnik dlya podgotovki k YEGE. Moskva, AST: Astrel, 2016 god. Boltayev B, Azamatov A, Xundibayev A, Xurramov B, Xidirov SH, Ishanxodjayeva G, Mingboyev U. MS Word 2007, 2010, 2013. Ofsh dasturlari seriyasidan Kitob-I. Metodik qo‘llanma. Toshkent: “O‘quv-ta’lim metodika” DUK, 2014. Download 1.94 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|