O’zbekiston oliy ta’lim fan va innovatsiylar vazirligi

Tuhmat va tuhmat haqida fikrlar
Haqiqatni xabar qilish deyarli hech qachon tuhmat emas. Bu aniqlikni juda muhim belgisidir. Xususiy shaxslar shaxsiy daxlsizlik huquqlariga ega boʻlib, ular haqida maʼlumot berishda jamoat manfaatlariga nisbatan muvozanatli boʻlishi kerak. AQSh qonunchiligida jamoat arboblari shaxsiy daxlsizlik huquqlariga ega emaslar, bu holda, ular yomon niyatsiz xabar bergan boʻlsa, fuqarolik ishidan himoyalanadi. Kanadada bunday imkoniyat yoʻq; jamoat arboblari haqidagi xabarlar faktlar bilan tasdiqlanishi kerak. Nashriyotchilar oʻz muxbirlariga qarshi ochilgan tuhmat daʼvolarini, odatda tuhmat sugʻurtasi bilan qoplanadi.

XULOSA
Umumiy xulosa qilib shuni ayta olamizki, bugungi kunda bu sohaga berilgan yangi imkoniyatlar bu sohaning rivojiga munosib hissa qo’yshi desak mubolag’a no’lmaydi. Zasurskiyning soʻzlariga koʻra, zamonaviy jurnalistika har tomonlama qamrab olinmoqda va dunyo, jamiyat bilan chambarchas bogʻliq boʻlib bormoqda, butun media sohasi muloqotga asoslanadi. “Jurnalistika birinchi navbatda matn bilan ishlash, shuningdek, bilimlarni uzatish, lekin shunchaki bilim emas, balki vaziyatni tushunish - bular zamonaviy jurnalistikaning eng muhim vazifalari. Jamiyat rivojlanib borayotgani sari jurnalistika kuchayadi, agar uning ta’siri kuchayadi, agar uning ta’siri kuchayadi. keyin uning jamiyat taraqqiyotidagi o’rni”, — deya xulosa qildi agentlik suhbatdoshi. Jurnalist faoliyatida mas’uliyat yuqori: kasbiy, ma’naviy, axloqiy, ijtimoiy, fuqarolik. Har bir jurnalist o’z kasb burchini ado etayotgan – jamiyatga xizmat qilgan holda, eng avvalo, o’z faoliyati, ishonchli, xolis nashrlari, fakt va dalillari bilan jurnalistikaga qo’yiladigan talablarga javob berishi kerak. Jurnalist o’z faoliyatida huquqiy savodxonlikka ega bo’lishi kerak: o’z huquqlarini bilishi, qonunlar va me’yoriy-huquqiy hujjatlarning asosiy qoidalarini to’g’ri talqin qilishi va qo’llay olishi, Kasbiy etika kodeksiga rioya qilishi, tegishli mutaxassisliklar (reklama, davlat xizmati) odob-axloq qoidalarini bilishi kerak. ). Bularning barchasi turli xil federal qonunlarda, Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyasida, kasbiy xulq-atvor kodeksida mavjud.
Jurnalist odob-axloqi o’z materiallari bilan muayyan voqealar ishtirokchilariga yoki sodir bo’layotgan voqealar bilan bog’liq shaxslarga zarar etkazmasligi kerakligini yodda tutishni belgilaydi. Biroq, jurnalistik amaliyotda kasbiy qonunlarning aniq buzilishi holatlari mavjud. Fuqarolar va tashkilotlarning sudga da’vo arizalari ko’pligi shuni ko’rsatadiki, ommaviy axborot vositalari inson huquqlari haqida so’z yuritar ekan, ko’pincha bu huquqlarni buzadi. Shuni ta’kidlash kerakki, bunday jurnalistik amaliyot oshkor etilmaydi, lekin bu sodir bo’ladi. Jurnalistlar quyidagi hollarda javobgarlikka tortilishi mumkin:
- haqiqatga to’g’ri kelmaydigan, obro’ga putur etkazadigan, ma’naviy zarar keltiradigan ma’lumotlarni tarqatish;
- huquqiy qoidaga e’tiborsizlik - aybsizlik prezumptsiyasi.
Agar ilgari fuqarolik sudida yo’qolgan ish faqat rad etishni e’lon qilishga olib kelgan bo’lsa, endi San’atga muvofiq. ‘‘Ommaviy axborot vositalari to’g’risida’’gi Qonunning 62-moddasi. Fuqarolik Kodeksining 150-moddasi, rad etishdan tashqari, aybdorlar yolg’on ma’lumotni tarqatish natijasida jabrlanuvchiga etkazilgan moddiy va ma’naviy zararni qoplashlari shart. Jurnalistik materialni tayyorlashdagi texnologik operatsiyalarning eng oddiy zanjiri taxminan quyidagicha: axborotni to’plash – axborotni birlamchi qayta ishlash va faktlarni tanlash – material tayyorlash – jurnalistik materialni axborotni auditoriyaga tarqatish kanali orqali uzatish. Bu zanjirning har bir bosqichini bosib o’tishda to’plangan hayotiy tajriba, jurnalist ijodi asoslarini bilish, ma’lumot to’plash usullarini bilish, tahlil qilish, bashorat qilish, xulosa chiqarish qobiliyati asoslanadi. Salomatlik va hayot uchun xavf. Jurnalistning ishi xavf bilan bog’liq. Gap kriminal hududlarda, “qaynoq nuqtalarda” ishlayotgan, shuningdek, tergov-foshlar olib borayotgan jurnalistlar haqida bormoqda. Jurnalistlar huquqlarini himoya qilish bo’yicha barcha turdagi qo’mitalar, tashkilotlar, uyushmalar, uyushmalar mavjudligiga, axborot taqdim etishning yozma va yozilmagan qoidalariga qaramay, jurnalistlar uchun ko’pincha kerakli ma’lumotlarni olish juda qiyin.Mustaqil respublikamizda jumalistika kasbiga bo’lgan talab tobora oshib bormoqda. Bizda ommaviy axborot vositalari va ularda xizmat qilayotgan ijodkoriaming erkin, keng qamrovli, oshkora faoliyat ko’rsatishlari, vatanimiz ravnaqi, xalq baxtsaodati, millatimiz kamolati yo’lida ijod qilishlari uchun barcha imkoniyatlar mavjuddir. Respublikamizda 495 ta gazeta, 113 jumal, 3 ta axborot agentligi, 52 ta telestudiya, 5 ta radiostudiya, 3 ta teleradiostudiyalar mavjud bo’lib, erkin faoliyat ko’rsatib kelmoqdalar. Bu keng tarmoqli matbuot nashrlari va ommaviy axborot vositalarining ijodiy xodimlari o’z kasblarini ulug’lab, mustaqil respublikamizga munosib xizmat qilib kelmoqdalar. O’zbekiston Jurnalistlar uyushmasi va boshqa ijodiy tashkilotlar bu kasb egalarining ijodiy kamolotlarini ta’minlashda, ulaming haqhuquqlarini himoya qilishda muntazam ish olib bormoqdalar. O’zbekiston respublikasining jurnalistlari, qalam ahllari va bo’lajak jurnaalistlar o’z oldilariga qo’yilgan yuksak burchni albatta oqlaydilar.