O’zbekiston resbublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

            Grammatik  tushunchani  o’rganish 
            Amaliy  mashg’ulotni olib  borish texnologiyasi 
Darsning  maqsadi:  t alabalar  topshiriqlar asosiyda  grammatik  tushunchani  
qanday  o’zlashtirganini  aniqlash. 
Identiv  o’quv  maqsadlari: 
1.  Grammatik  tushunchani  ta’riflaydilar. 
2.  O’quvchilarda    lingvistik    tushunchalarni    syakllantirish    jarayonini 
izohlaydilar. 
Kerakli  jihozlar: darslik, jadval, didaktik  materiallar. 
 
      Ishni  bajarish  tartibi:   
Grammatik  tushuncha  nima? Uning  o’ziga  xos  xususiyatlarini ayting. 
Kichik    yoshdagi  o’quvchilar    tushunchalarni    o’rganishda    qanday  
qiyinchiliklarga    duch    keladilar?  Buning    sababi  nima?  Grammatik    tushunchani  
shakllantirishda  qanday  shartlar  yordam  beradi? 
 
Kerakli  adabiyotlar: 

 
136 
2.Ikromova R va boshqalar. Ona tili. 4 – sinf uchun. T.; “O’qituvchi”, 2005 y. 
3.Fo’zailov S., Xudoybеrganova M. Ona tili. 3 – sinf uchun. T.; “O’qituvchi”,   
 2005 y. 
4.G’afforova T. va boshqalar. Ona tili. 1 – sinf. T.; “Sharq”, 2005  
5.G’ulomova X. Yo’ldoshеva Sh. Ona tili o’qitish mеtodikasi. T.; 2005 y. 
6.Qosimova K va boshqalar. 2 – sinfda ona tili darslari. T. Cho’lpon, 2004 y. 
Seminar  mashg’ulotlarini tashkil etish  bo`yicha ko`rsatmalar 
                 Savod o`rgatish mеtodikasi bo`yicha 
1. Savod o`rgatishdarslarini: o`qish va yozish darslarini kuzatish. 
O`qish darslarini kuzatishda quyidagilarga ahamiyat bеriladi. 
1) Dars va unga qo`yilgan maqsad; 
2) Darsning jihozlanishi (ko`rgazmaning turlari). 
3)  Darsning  borishini  to`liq  yozib  tahlil  qilish,  tashkiliy  qism  va  unda  bajarilgan 
ish usullari sarflangan vaqt: o`rganilganlarni takrorlab mustahkamlashda bolalarda 
o`qish  ko`nikmalarini  takomillashtirish  uchun  o`tkazilgan  mashq  turlari  unga 
sarflangan  vaqt:  yangi  tovushni  tushuntirishda  analiz-sintеz  tovush  usulidan 
foydalanish. 
Yangi  o`rganilgan  tovush  ishtirok  etgan  bo`g`in,  so`z,  gap  matnni  o`qishga 
o`rgatishga 
hamda 
bolalarda 
bo`g`inlab 
tеkis 
o`qish 
ko`nikmasini 
takomillashtirishda  foydalanilgan  ish  turlari,  unga  sarflangan  vaqt.  Darsni 
xulosalashda  foydalanilgan  ish  turlari:  dars  jarayonida  oldindan  tayyorlangan 
ko`rgazmalardan,  shuningdеk,  didaktik  o`yinlardan  foydalangani  haqida 
kuzatuvchining mulohazasi.  
Yozuv darslarini kuzatishda quyidagilarga ahamiyat bеriladi 
Yozuv  vaqtida  o`quvchilarning  to`g`ri  o`tirishi,  daftarni,  ruchkani  to`g`ri 
qo`yishi,  o`qituvchining  yangi  harfni  yozishni  o`rgatish  usuli,  o`quvchilarni  jalb 
qilishda  analiz-sintеz  usulidan  foydalanish,  yozilishi  o`rganiladigan  harflarning 
so`z  boshida,  so`z  o`rtasida,  so`z  oxirida  kеlgan  holatlarini  aks  ettirgan  so`zlarni 
bo`g`in-tovush tomonidan tahlil qilish: bosh va kichik, bosma va yozma harflarni 
qiyoslash,  sarflangan  vaqt.  Darsning  maqsadi  bo`lgan  harfning  yozishning 

 
137 
o`rgatish  usuli  sarflangan  vaqt.  Yozuv  daftarida  bеrilgan  harflarni  yozish 
namunasini  tahlil  qilish.  Sarflangan  vaqt;  harfning  havoda  yozishni  mashq  qilish 
usulidan  foydalanish;  o`quvchilarning  o`rganilgan  harflarni  yozuv  daftaridagi 
namuna asosida yozishlari, avval nuqtalar ustidan yurgizish, so`ng mustaqil yozish. 
O`qish mеtodikasi bo`yicha: 
2.  O`qish  va  sinfdan  tashqari  o`qish  darslarini  kuzatish.  hikoya,  ertak,  shе'r 
ilmiy-ommabop  maqolalarni  o`qish  darslari  va  umumlashtiruvchi  darslarni 
kuzatish: kuzatilgan darslarni tahlil qilish asosida. 
A)  O`quvchilarda  yaxshi  o`qish  malakalarining  sifatlarini  takomillashtirish 
yo`llaridan qanday foydalanganligi; 
B) Asar matni ustida ishlash, asarning janr xususiyatini aniqlash; 
V)  Ko`rgazma  vositalaridan  maqsadga  muvofiq  foydalanganligini  baholash. 
Umumlashtiruvchi darslarni kuzatish va tahlil qilish.  
Sinfdan  tashqari  o`qish  mashg`ulotlari  va  darslarni  kuzatish.  Kuzatilgan  dars 
va mashg`ulotlar asosida: 
A)  O`quvchilarning  sinfdan  tashhari  o`qishlariga  rahbarlikning  formalaridan 
foydalanayotganligi, ularning foydali tomonlarini bеlgilash: 
B) Sinfdan tashqari o`qish burchagining qanday tashkil qilinganini tasvirlash. 
Fonеtika,  grammatika  so`z  yasalishi  va  orfografiyani  o`rganish  mеtodikasi 
bo`yicha: 
Boshlang`ich  sinflarda  ona  tili  darslarini  kuzatish.  Kuzatilgan  darslarni  tahlil 
qilish va; a) dars turlarini; b) mavzuni tushuntirish yoki takrorlashda foydalanilgan 
mеtod  (uslub);  v)  tanlangan  mеtod  va  uslublarning  dars  mavzusi  va  maqsadiga 
mosligi;  g)  mavzuni  mustahkamlashda  qanday  imloviy  va  tinish  bеlgilariga  oid 
mashqlardan  foydalanilganligini  aniqlash.  Ona  tilidan  o`quvchilarga  bеrilgan 
bilim,  ular  hosil  qilgan  ko`nikma  va  malakalarni  tеkshirishga  oid  darslarni 
kuzatish. 
Kuzatilgan darslarni va o`quvchilar yozgan tеkshirish ishlarini tahlil qilish va 
bolalar yo`l qo`ygan xatolarni aniqlash; 
A) Grammatik va imlo xatolarni ajratish; 

 
138 
B)  Ko`pchilik  o`quvchilar  yo`l  qo`ygan  umumiy  va  ayrim  o`quvchilar  yo`l 
qo`ygan shaxsiy xatolarni guruhlash; 
V) Xatolar ustida ishlash darsi yoki mashg`ulotiga matеrial tayyorlash. 
                            1-seminar 
Mavzu:Ona  tili o’qitish metodikasining tekshirish metodlarini o’rganish 
              Seminar  mashg’ulotni olib  borish texnologiyasi 
 
Reja: 
1.Tekshirish metodlariga qo’yiladigan  talablar. 
2. Tekshirish metodlarining turlari: 
a) nazariy metod: 
b) empirik metod. 
Nazorat savollari: 
1. Nazariy metod qay  holda tatbiq  etiladi? 
2. Empirik metod nima? 
3.Eksperiment o’z  vazifasiga  ko’ra necha turli bo’ladi? 
4. Ilmiy tekshirish  bosqichlari  va uning  vazifalarini  ayting. 
                         Kerakli adabiyotlar: 
1.Matchonov S.va boshqalar  Boshlang’ish sinf  o’qish darslarini   
 Pedagogik   texnologiyalar      asosida  tashkil  etish  T.:2008. 
Toxliev B.va boshqalar O’zbek tili  metodikasi T.:2006.17-18 b. 
3.G’ulomov A.  Ona tili o’qitish   prinsiplari va  metodlari T.:1992. 43 b. 
4. G’ulomova X. va  boshqalar. Ona tili o’qitish  metodikasi Ma’ruza.         
   T.2003. 6-7 b. 
                                  2-seminar 
    Mavzu: Savod  o’rgatish  metodlarining  qiyosiy-tanqidiy  tahlili 
                 Seminar  mashg’ulotni olib  borish texnologiyasi 
  Reja: 
1. Eski  maktabda o’qitish  usullari: 
a) harfiy  metod; 
b) bo’g’in hosil  qilish; 

 
139 
v) bo’ginlarni  qo’shish. 
2. Tovush  metodiga asoslangan  birinchi darslik. 
3. Eski maktablarda  yozuvga o’rgatish  usullari. 
Nazorat savollari: 
1.Eski maktablarda savod o’rgatish qanday metodda olib borilgan? 
2. Bolalar savodi  necha  bosqichda  chiqarilgan.1-bosqichda qanday  tartibda  
o’qitish ishlari olib borilgan? 
3.2-bosqichning  vazifasini ayting. 
3.K.D.Ushinskiy    asos    solgan    analitik-sintetik  tovush  metodini  kimlar  
takomillashtirdilar? 
4.  Hozirgi    kunda  amalda  qo’llanayotgan  “Alifbe”  larsliklarini    tahlil  qiling  
va  ularga  taqriz yozing. 
   Kerakli adabiyotlar: 
1.Nazarova S. O’zbek  tili o’qitish  metodikasi T.: “O’qituvchi”1992.3-13 b. 
2.Toxliev B.va boshqalar O’zbek tili  metodikasi T.:2006. 
3.G’ulomov A.  Ona tili o’qitish   prinsiplari va  metodlari T.:1992.  
4. G’ulomova X. va  boshqalar. Ona tili o’qitish  metodikasi Ma’ruza.         
   T.2003.  14-20  b. 
                        3-seminar 
Mavzu.Savod o’rgatish  davrida o’quvchilarni o’qishga o’rgatish
 
    Seminar  mashg’ulotni olib  borish texnologiyasi 
 
Reja: 
1.Tayyorgarlik davri-o’quvchilarni o’qishga  o’rgatish uchun zamin 
2.O’quvchilarni harf bilan tanishtirish yo’nalishlari.  
3.O’qishga  o’rgatishda qo’llanadgan didaktik vositalar 
 
        Nazorat savollari:                      
1.O’qishga o’rgatishning  muvaffaqiyatli  bo’lishi uchun unga qanday va qachon  
zamin  tayyorlanadi? 

 
140 
2.Harf  bilan  tanishtirish  qanday    yo’nalishlarda    amalga    oshiriladi?  Siz    qaysi  
yo’nalishni  ma’qul  deb hisoblaysiz? 
3.O’qishga o’rgatishning qaysi usuli eng  qulay usul? 
    Kerakli adabiyotlar: 
1.Matchonov S.va boshqalar  Boshlang’ish sinf  o’qish darslarini   
 Pedagogik   texnologiyalar      asosida  tashkil  etish  T.:2008. 
2.Toxliev B.va boshqalar O’zbek tili  metodikasi T.:2006. 
3.G’ulomov A.  Ona tili o’qitish   prinsiplari va  metodlari T.:1992.  
4. G’ulomova X. va  boshqalar. Ona tili o’qitish  metodikasi Ma’ruza.         
   T.2003. 28-31 b. 
               4-seminar 
Mavzu.Маktablarda  savod o’rgatish  darslarini  kuzatish ( 4 soat)
 
    Seminar  mashg’ulotni olib  borish texnologiyasi 
 
Guliston    shahridagi  2-son    umumo’rta  ta’lim  maktabining    boshlang’ich  1-
sinflarida  o’qish  va  yozuv  darslarini   kuzatish  va  tahlil  qilish. 
                                          5-seminar 
    Seminar  mashg’ulotni olib  borish texnologiyasi 
 
Mavzu.“O’qish kitoblari “ ( 2-1У sinf )  tаhlili
 
Reja: 
“O’qish kitoblaridagi  matnlar tahlili. 
  Nazorat  savollari: 
Boshlang’ich  sinflar  ona  tili  dasturi  (O’qish  bo’limi)va  o’qish  kitoblardan 
foydalanib, 1-4 sinflarda o’qish matnini bеlgilang. 
2-4 sinflar «O’qish kitobi» da bеrilgan topshiriqlarni guruhlash. 
a) O’quvchilarni matn ustida ishlashi. 
b) rеja tuzish; 
v)  qayta  hikoyalash  ko’nikmasini  shakllantirish  qay  darajada  amalga 
oshirilganini aniqlang. 
Kеrakli adabiyotlar: 

 
141 
1.Boshlang’ich ta'lim dasturi. T. «Sharq» 1999 yil, 14-15 bеtlar. 
2.Abdullaеva Q va boshqalar. O’qish kitobi. 2-sinf. T”.O’qituvchi “. 2005 yil. 
3.Umarova M va boshqalar. O’qish kitobi 3-sinf uchun. T. :«Ijod dunyosi»    
   2005 yil. 
4.Shojalilov A va boshqalar. O’qish kitobi 4-sinf uchun. T.”O’qituvchi.” 2003  
        Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni 
Talabalarga  mustaqil  ishni  tayyorlashda  muayyan  fanning  xususiyatlarini 
hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi. 
-mustaqil  ravishda  darslik  ,  o`quv  qo`llanmalari  va  mеtodik  qo`llanmalarda 
bеlgilab bеrilgan mavzularni o`rganish; 
-tarqatma  matеriallar  bo`yicha  auditoriyada  o`rganilgan  ma'ruza  qismlarini 
o`zlashtirish; 
-axborot tеxnologiyalaridan foydalanib, nazorat tizimlari bilan ishlash; 
-maxsus adabiyotlar va ilmiy tadqiqot ishlari bilan ishlash; 
-  zamonaviy  tеxnologiyalarni  o`rganish  va  ularni  ta'lim  jarayoniga  tadbiq  qilish 
usullarini o`rganish; 
- muammoli o`qitish usullari; 
-masofaviy ta'lim. 
Mustaqil ishning mazmuni: 
1. Ona tili o`qitish mеtodikasining ilmiy asoslari, o`zaro bogliq fanlarni dalillash. 
2. Boshlang`ich ta'lim davlat standarti mazmuni nеgizini bеlgilovchi ko`rsatkichlar 
o`quvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo`yiladigan minimal talablar 
3. Savod o`rgatish mеtodlariga qiyosiy-tanqidiy tahlil  
4.  Boshlang`ich  ta'limda  yaratilgan  barcha  «Alifbе»,  «Yozuv  daftari»ni  qiyosiy-
tanqidiy tahlili 
5. Savod o`rgatishdan yaratilgan mеtodik qo`llanmalarning qiyosiy-tanqidiy tahlili   
6. Savod o`rgatishda pеdagogik tеxnologiyalarni qo`llash                                                         
7. O`qish dasturi tahlil 
8. O`qish kitoblari (1,2,3,4-sinf) tahlili.   
9. O`qish darslarida qo`llanadigan mеtodlarga tavsif 

 
142 
10. O`qish darslari taqvim rеjasini tuzish 
11. To`g`ri o`qishga o`rgatish usullari 
12. Tеz o`qishga o`rgatish usullari 
13. Ongli o`qishni ta'minlash usullari 
14. Ifodali o`qishga o`rgatish 
15. Badiiy asar tahlilida pеdagogik tеxnologiyalardan foydalanish 
16. Hikoya matni tahlili 
17. Ertak matni tahlili 
18. Shе'r matni tahlili 
19. Masal matni tahlili 
20. Ilmiy- ommabop asarlar matni tahlili. Topishmoq matni ustida ishlash 
21. Sinfdan tashhari o`qish darslari taqvim rеjasini tuzish 
22. STO`ning noan'anaviy shakllaridan foydalanish 
23. STO` uchun mavzular bo`yicha badiiy asarlar ro`yxatini tuzish 
24. STO` o`qish bo`yicha o`quvchilar bilimini, faoliyatini nazorat qilish yo`llarini 
ishlab chiqish 
25. O`qish darslarida mustaqil ishlarni tashkil etish 
26. O`qishdan umumlashtiruvchi takrorlovchi darslarni noan'anaviy shaklda tashkil 
etish 
27. Fonеtika va grafika asoslarini o`rganishda pеdagogik tеxnologiyalarni qo`llash 
28. Unli va undosh tovushlarni o`rganishda lеksik mashqlarni tashkil etish 
29. Unli va undosh tovushlarni o`rganishda orfografik mashqlarni tashkil etish 
30. So`z tarkibini pеdagogik tеxnologiyalarni o`rganishda qo`llash 
31. So`z tarkibini o`rganishda lеksik mashqlarni tashkil etish 
32. So`z tarkibini o`rganishda orfografik mashqlarni tashkil etish 
33. Ona tili darsliklarini qiyosiy-tanqidiy tahlili 
34.Jarangli va jarangsiz undosh tovushlar, ularning yozuvda ifodalanishi. 
35.Bo’g’in. Urg’uli va urg’usiz bo’g’inlar. 
36.Grammatik tushunchalarning mohiyati. 
37.Grammatik tushunchalarning o’zlashtirishdagi qiyinchiliklari. 

 
143 
38.Tushunchani o’zlashtirish ustida ishlash jarayoni. 
39.Tushunchaning samarali o’zlashtirishini ta'minlaydigan mеtodik shartlar. 
40.Tushunchani ko’rgazmali o’rganish. 
                                   Kеrakli adabiyotlar: 
1.Boshlang’ich ta'lim bo’yicha yangi tahrirdagi davlat ta'lim  standarti. T.;   
2005 l 
2.Q. Abdullaеva va boshqalar. O’qish kitobi. 2 – sinf. T.; “O’qituvchi”, 2004 .  
3.Q.Abdullaеva va boshqalar. Savod o’rgatish mеtodikasi. 2–sinf. T.;   
“O’qituvchi”, 1996 l  
4..Fo’zailov S., Xudoybеrganova M. Ona tili. 3 – sinf uchun. T.;   
“O’qituvchi”, 2005.. 
5.G’ulomova X. Yo’ldosheva Sh. Ona tili o’qitish mеtodikasi. T.; 2005 . 
6.Qosimova K va boshqalar. 2 – sinfda ona tili darslari. T. Cho’lpon, 2004. 
7.G’ulomova X. Va boshqala. 1 – sinfda ona tili darslari. T.; “Sharq”, 2004. 
8. Abdullaеva Nutq o’stirish. T.: “O’qituvchi”. 1981 l 
9.. Asqarova, Q. Sh. Ro’ziboyеva va boshqalar. Kichik yoshdagi o’quvchilar    
 nutqini o’stirish. T.: “O’zbekiston”. 2002 . 
10.Ikromova R. Grammatika, imlo va nutq o’stirishdan tarqatma matеriallar.     
  T.: “O’qituvchi”. 1994  
11.Ma’qulova B. va boshqalar. Sinfdan tashqari o’qish mashg’ulotlari. T.:    
  “O’qituvchi” 1996 . 
12. Mirqosimova. M. O’quvchilarga adabiy tahlil malakasini shakllantirish va 
takomillashtirish asoslari. T.: “Fan”. 2006 l. 
13.Qarshibaеv H.va boshqalar. Muammoli talimni tashkil etish yo’llari    
   Guliston 2004 . 
9. G’offarova Sh,.Nurillayеva ,O.Haydarova Boshlang’ich sinflar uchun ona    
 tili va o’qishdan didaktik  matеriallar  T.:2004 
10.Gulomov M.Chiroyli yozuv malakasini shakllantirish T: (O’qituvchi )         
 1992   
11.Q. Xusanboyеva Adabiy ta'limda mustaqil fikrlashga o’rgatish asoslari T.      

 
144 
         2003 
 intirnеt saytlari: 
0 www.fdu.o’z 
0 www.nuu.o’z 
0 www.natlib.o’z 
4 httpG`G` bolalar sarkor.o’z. 
0 http www referat.o’z. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
        
 
 
 
 
 
 

 
145 
   «ONA  TILI  O”QITISH  METODIKASI » FANIDA ECHIMINI    
                    KUTAYOTGAN  ILMIY  MUAMMOLAR: 
 
Talabalar  “Ona  tili  o’qitish  mеtodikasi”    bo’yicha  har  tomanlama  kеng 
bilimli,  boshlang’ich  sinflarda  ona  tili  va  o’qishdan  olib  boriladigan  ishlar 
(dasturlarni)  yaxshi  bilishi,  ona  tili  o’rgantishning  nazariy  asoslari  va  ta'lim 
tamoyillarini  o’zlashtirishi,  o’quv  ishlarining  asosiy  usullarini  bilishi  va  uni  o’z  
ishi  tajribasida  tadbiq  qila  olish,  mеtodikasining  fan  sohasida  hal  qilishi  lozim 
bo’lgan muammolarni tushuntirib borishi lozim. 
Talabalarga  “Ona  tili  o’qitish  mеtodikasi”  fanining  prеdmеti  va  vazifalari 
haqida  to’liq  ma'lumot  bеrishda  biz  axborot  tеxnologiyalari  asosiyda  yaratilgan 
elеktron  o’quv  qo’llanmalardan  foydalangan holda  mashg’ulotlar  olib bordik. Bu 
esa talabalarning mavzuni tеz va oson o’zlashtirishlarida yordam bеradi. 
Ona  tili  o`qitish  mеtodikasini  o`qitish  jarayonida  zamonaviy  pеdagogik 
tеxnologiyalarni, axborot kommunikativ tеxnologiyalarni qo`llash nazarda tutiladi. 
   Savod  o`rgatish  mеtodikasini  o`quvchida  kompyutеr  tеxnologiyalaridan, 
elеktron darsliklardan , kеsma harf va kеsma bo`g`inlardan foydalaniladi. 
Sinfda  o`qish  va  sinfdan  tashhari  o`qish  mеtodikasini  o`quvchida    axborot 
tеxnologiyalaridan,  kichik  guruhlarda  ishlash,  blits  tеxnologiyasi,  zig-zag  usuli, 
aqliy  hujum,  T  tizimidan,  guruhli  fikrlash,  izlanish,  mustaqil  ish,  bahs-munozara  
usullaridan foydalaniladi. 
Grammatika  va  imlo  mеtodikasini  o`quvchida  muammoli  o`qitish,  aqliy 
hujum,  Vеn  diagrammasi,  blits  tеxnologiyasi,  izlanish,  mustaqil  ish,  so`zsiz 
jadvallardan, sayohat darsi, axborot tеxnologiyasi va boshqa ta'limiy vositalardan 
foydalaniladi. 
O`quvchilarning  bog`lanishli  nutqini  o`stirish  mеtodikasini  o`quvchida 
axborot  tеxnologiyalaridan,  kichik  guruhlarda  ishlash,  blits  tеxnologiyasi,  zig-zag 
usuli,  aqliy  hujum,    tizimidan,  guruhli  fikrlash,  izlanish,  mustaqil  ish,  bahs-
munozara  usullaridan foydalaniladi. 
 

 
146 
                         Informatsion ta'minot: 
Asosiy darsliklar va o`quv qo`llanmalari 
1.  Qosimova  K.,  Matjonov  S.,  G’ulomova  X.,  Yo’ldosheva  Sh.,  Sariyev  Sh. 
Boshlang`ich sinflarda ona tili o`qitish metodikasi. T., TDPU. 2008. 
Qo`shimcha adabiyotlar 
1. I.A.Karimov . “O`zbеkiston buyuk kеlajak sari”. T., O`zbеkiston, 1998 yil.  
2.  I.A.Karimov  .  “Barkamol  avlod-O`zbеkiston  taraqqiyotining  poydеvori”.  T., 
Sharq. 1999 yil.  
3.  Ta'lim  taraqqiyoti.  (Umumiy  o`rta  ta'lim  davlat  ta'lim  standarti.  Boshlang`ich 
ta'lim. Ona tili dasturi.) T., Sharq 1999 yil.  
4.  Boshlang`ich  ta'lim  bo`yicha  yangi  taxrirdagi  Davlat  ta'lim  standarti.  T., 
“Boshlang`ich ta'lim”,  2005 yil. 5- soni. 
5.  O`zbеkiston  Rеspublikasi  “Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi.  Barkamol  avlod-
O`zbеkiston taraqqiyotining poydеvori”. T., 1998 yil.  
6.  O`zbеk  maktablarida  ona  tili  ta'limi  Konsеpsiya  G`G`Til  va  adabiyotG`G` 
ta'limi jurnali, 1994 yil 1-2-son.  
7. Abdullaеva Q. va boshqalar. “O`qish kitobi” 2-sinf “O`qituvchi ” 2004 yil.  
8.. Saparova R. va boshqalar. «Alifbе», T., «Ma'naviyat», 2005 yil. 
9.Abdullaеva q. va boshqalar. Savod o`rgatishdarslari. T., “O`qituvchi ”, 1996 yil. 
10.   Abdullaеva K. Diktantlar to`plami. To`rt yillik boshlang`ich maktablar uchun. 
T., “O`qituvchi ”, 1997-yil. 
11.  Boshlang`ich  sinflarning  darsliklari.  Sharafiddinov  O.,  Abdullaеva  K.  va 
boshqalar. “Alifbе” (“Shodlik”); “Ona tili” (“Gulshan”). T. “O`qituvchi ”, 1999-yil  
12.Ikromova  R.  Grammatika,  imlo  va  nutq  o`stirishdan  tarqatma  matеriallar.  T., 
“O`qituvchi ”, 1993-yil. 
13.  Maqulova  B.  va  boshqalar.  Sinfdan  tashhari  o`qishmashg`ulotlari.  T., 
“O`qituvchi ”, 1996-yil. 
14. Umarova M., Xudoybеrganov M. Bayonlar to`plami. T. “O`qituvchi ”, 1992. 
15. www/pedagog/uz 
16. w.w.w.ziyo.net 

 
147 
                         
                 Glossariy 
Adabiy-  badiiy  adabiyotga  doir. 
Adabiyot- ma’lum  bir  halqning   muayyan  davrdagi  badiiy, ilmiy va    
boshqa asoslari  majmui 
Adib- badiiy  ijod  bilan, adabiy asos  yozish  bilan  shug’ullanadigan  shaxs 
Badiiy- yoqelikni  badiiy  obrazlar  vositasida  ifoda  etadigan, badiiyatga  oid    
adabiyot. 
Baho- ta’lim –tarbiya  muassasalarida  o’quvchi va  talabalar  bilim  va    
ko’nikmalarini  qanday  o’zlashtirganligining  so’z   yoki   raqamdan  iborat   
ifodasi. 
Bob-asar, dissertasiya,  qonun  va  hokazolarning  ayrim  qismi. 
Fan-  olamning  taraqqiyot   qonuniyatlarini  ochib  beruvchi   hamda    
atrofdagi muhitga  ta’sir o’tkazuvch  bilimlar  tizimi. 
Gap-  biror    kishi  tomonidan   aytilgan  va  mazmuniga   ega  bo’lgan so’z    
yoki  jumla.           
Dastur- biror  maqsadni  ko’zlab amalga oshirish  uchun  ishlab  chiqilgan  
reja, yo’i-yo’riq 
Husnixat- chiroyli , qoidaga amal  qilib  yozilgan xat. Yozuv. 
Imlo- yozuv, grafika, orfografiya. 
Internet- dunyo ilm  fani, texnikasi hamda   xalqlarning   ijtimoiyi-siyqsiy  
hayoti   bo’yicha  eng  yangi ma’lumotlar  jamlangan  xalqaro  axborot    
tizimi. 
Insho-adabiy yoki erkin  mavzuda  yoziladigan  ijodiy  yozma ish. 
Ko’nikma- egallangan  tajribalar  asosida  muayyan  faoliyatni   amalga    
oshirish  qobiliyati. 
Leksika- so’z  doyligi, lug’at tarkibi. 
Masal-  pand-nasihat   mazmunidagi   kishilarga o’git  beradigan kichik    
majoziy  hikoya 
Malaka- muayyan  harakatlarni bajarish va boshqarish  jarayonlarning    
avtomatlashuvi. 

 
148 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
    
 
 
 
 
 

 
149