Umumiy o‘rta ta’lim – bu to‗qqiz yillik (I – IX sinflar) o‗qitishdan iborat bo‗lgan umumiy o‗rta ta‘lim – majburiy ta‘limdir. Bunda ta‘lim oluvchilarning fanlar asoslari bo‗yicha muntazam bilim olishlarini, ularda bilim o‗zlashtirish ehtiyojlarini, asosiy o‗quv – ilmiy va umummadaniy bilimlarini, milliy va umumbashariy qadriyatlarga asoslangan ma‘naviy – axloqiy fazilatlarni, mehnat ko‗nikmalarini, ijodiy fikrlash va atrof – muhitga ongli munosabatda bo‗lishni va kasb tanlashni shakllantiradi.
Demak, o‗rta umumta‘lim – uzluksiz majburiy ta‘lim bo‗lib, unda quyidagi muammolar hal bo‗ladi:
fanlar asoslari bo‗yicha uzluksiz bilim beriladi; mehnat ko‗nikmalari shakllanadi;
ijodiy fikrlash va atrof muhitga ongli munosabatda bo‗lishi o‗rgatiladi; kasb tanlash shakllanadi.
Paradigma – (yunoncha. Paradigma – namuna – o‘rnak ma’noloarini anglatadi)
– ilmiy muammolarni hal etish namunasi sifatida qabul qilingan nazariya. Masalan, tug‗ilish nazariyasiga tegishli muammolarni aksariyat hollarda differensial tenglamalar nazariyasi yutuqlari orqali hal qilinadi yoki talaba – yoshlarni mustaqillik ruhida tarbiyalash milliy g‗oyalar asosida hal etiladi va hakoza.
Demak, A.Navoiyning komil inson haqidagi ta‘limoti, Abu Nasr Farobiyning fozil odamlar shahri haqidagi ta‘limoti, Al – Xorazmiyning sonlar nazariyasida buyuk inqilob (―O‖ – nol sonini arab raqamlariga (1,2,3,4,5,6,7,8,9) qo‗shib pozitsion sanoq sistemasini kashf qilganligi) yasaganligi, ayniqsa ―algoritm‖
terminining fanga iste‘molga kiritilishi, V.Q.Qobilovning algoritmlash nazariyasi va shu kabi ta‘limotlar ham paradigmaga misol bo‗la olar ekan.
Demak, paradigma – ilmiy faoliyatning muayyan bir bosqichida aniq ilmiy tadqiqotni olib borishda foydalanish uchun nazariy metodologik asosdan iboratdir.
Mavzu:O'qitish modellarining asosiy konsepsiyalari. Reja.
1.Bilish -ta'lim jarayonini metodalogik asosidir. 2.Ta'limning mazmuni.
Do'stlaringiz bilan baham: |
