O'zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kommutatsiya va marshrutizatsiya

19 

---

1.3. Differensiallashgan xizmatlar (Diffserv) arxitekturasi 
1998 yili IETF tashkiloti differensiallashgan xizmatlarni (diffserv Working 
Group) yaratish bo'yicha ishchi guruhni shakllantirdi. Diffserv arxitekturaviy modelini 
intserv modelining trafikni kafolatli xizmat ko'rsatish sifati mexanizmi bilan trafikni 
kafolatsiz etkazish mexanizmini bog'lab turuvchi ko'prik bilan solishtirishi mumkin. 
DiffiServ mo'deli differensialashgan trafikni har xil imtiyozli sinflarga bo'lish yo'li 
bilan ta'minlaydi. 
DiffServ (1.3 - rasm) yondoshuvining asosiy vazifasi IPv4 paket sarlovhasidan 
differensial xizmat (DS)ning xizmat ko'rsatish turini bayti (Type of Service-ToS)ni 
va IPv6 paketning trafik sinfi (Traffic Class) baytini aniqlash hisoblanadi. Mana shu 
belgilash har o'tishda ma'lumotlar paketining xarakati to'g'risida qaror qabul qilishga 
bog'liq, ya'ni har bir oraliq tugunda. 
Differensiallashgan xizmatlar arxitekturasi u xizmat ko'rsatish sifatiga 
qo'yilgan talablarga bog'liq holda katta diapazondagi har xil takliflarni o'zining 
mijozlariga berishi uchun xizmatlarni yetkazib berayotganlar foydalanishi mumkin 
bo'lgan boshlang'ich asosni ta'minlaydi. 
1.3- rasm. DiffServ - domenning chegaraviy tugunlari tuzilishi 
20 

---

Mijoz xizmatlarni talab qilingan darajasini aniq bir ilovaning paketi uchun 
differensial xizmatning (DSCP) kod maydoning mos keluvchi qiymatini o'rnatish 
orqali tanlash mumkin. Differensial xizmatning kodi xizmatni etkazib beruvchi 
(PHB)ning tarmoqda har bir oraliq tugunida paketning xarakati to'g'risidagi 
echimlarning zanjirini aniqlaydi. 
PHB- siyosat bu - qadamma-qadam xizmat ko'rsatishi siyosati bo'lib, u 
differensiyal xizmatlarning kod maydon (DSCP)ini tegishli qiymati bilan paketlarga 
nisbatan tarmoq tugunining xolatini aniqlaydi. Trafik oqimining barcha paketlariga 
xizmat ko'rsatish uchun o'ziga xos talablari bilan o'zida har doim DSCP maydonidagi 
bitta qiymatni olib yuradi. 
Diffeserv - domenni ichidagi barcha tugunlar differensiallashga 
xizmatlarlarning kod maydonida saqlanayotgan qiymatga asosan paketga qo'llanilishi 
kerak bo'lgan PHB - siyosatni aniqladi. Diffeserv domenining chegaraviy tugunlari 
diffeserv - domeniga tushayotgan trafikni shakllantirish muhim funksiyasini bajaradi. 
Trafikni shakllantirish quyidagi funksiyalarni bajarilishini o'z ichiga oladi: 
- paketlarni tasniflash (DSCP maydoniga qiymat o'rnatish); 
- trafikni cheklash. 
Trafikni shakillanishi diffserv - domenining kirish interfeysiga bajariladi. 
Shakillanish diffserv - domeniga tushayotgan trafikni boshqarishida muhim 
axamiyatga ega. Bunday xolat har bir paket uchun tarmoq unga mos bo'lgan PHB -
siyosatni aniqlashi mumkin. 
21 

---

1.5- jadval. 
Differensiallashgan xizmatlarning arxitekturasini funksional bloklari