O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

3.Nanoelektronika, Funksional elekronika, Bioelektronika haqida tushunchalar Nanoelektronika – bu moddalar bilan ishlashdan alohida atomlarni boshqarishga o’tishi: nanoo’lchamda moddani ko’plab mehanik, termodinamik , magnit va elektrik harakteriskalari holati o’zgarib ketadi. Masalan , oltin nanozarralari hajmiy oltin zarralaridan katalitik, feromagnitik, to’g’rilovchi optik hossalari, o’ziyig’ilishga qodirligi bilan farq qiladi.Ular yorug’likni yahshi yutadi va sochadi, zaharsiz, kimyoviy stabil, biyomoskeluchi. Ularning intensiv bo’yashda(tovlanish) hozirda dedektirlash uchun, vizualiyashgan va biyotibbiyot obektlar miqdorni aniqlashda foydalanilmoqda. Funksional elektronika.Yarimo‘tkazgich IM Slar analog mikroelektron apparatlar hisoblash texnikasi tizimlari va qurilmalarining element bazasini tashkil etadi.Mikroelektronika rivojining asosiy tendensiyasi integrasiya darajasiniM ur qonuniga muvofiq orttirishdan iborat. Integratsiya darajasinioshirishning b itta y o ‘li tran zisto r tuzilm alarning o ‘lcham larini kichiklashtirishdan iborat. Bunda bipolyar IMSlar komponentalari bir-biridan va yarim o‘tkazgich asosdan qo‘shimcha konstruktiv elem entlar yordam ida elektr jih atd an izolatsiyalanadi. Kom ponentlar ichki ulanishlarni metallash yo‘li bilan funksional sxemaga birlashtiriladi, chunki ulanayotgan sohalar turli elektr o ‘tkazuvchanlikka (elektron yoki kovakli) ega. Sxema elementlari o‘lchamlarining kichiklashishi(diod, tranzistor, rezistorlar) sxema zichligini oshiradi va, natijada,signal o ‘tish vaqtini, ya’ni qurilmalar tezkorligini oshiradi.
BIOELEKTRONIKA — bionika fanining maxsus yoʻnalishlaridan biri. Tirik organizmlarning tuzilishi va ish faoliyatini tahlil qilish asosida elektronika masalalarini yechadi. Quyidagi muammolarni oʻrganadi: hayvonot dunyosi va inson nerv sistemasini tekshirish; mavjud kompyuterlarni va aloka texnikasini yanada takomillashtirish hamda avtomatika va telemexanikaning yangi elementlari va qurilmalarini yaratish maqsadida neyronlar va neyron sistemalarini (zanjirlarini) modellashtirish; turli iqtisodiy va texnikaviy masalalarni hal etish; elektron qurilmalarni oʻta ixchamlashtirish va b.
Axborotga ishlov berish qurilmalari biosxemalar asosida yaratilsa, 3 oʻlchamli (hajmiy) elektron tizimlarning 1 sm3ga 10ʻ5—1018 ta integral ventilni joylashtirish mumkin. Bu holda bielektron qurilmalarning ishlash tezligi 100—1000-marta oshadi. Bioelektronikaning bu kutilayotgan afzalliklaridan foydalanib. kelajakda oʻta ixcham hajmiy protsessorlar, intellektual robotlar, oʻta mitti tibbiyot asboblari, hujayrani tiklovchi va yaratuvchi molekulyar elementlar va neyrokompyuterlar ishlab chiqish mumkin boʻladi.