O’zbеkiston rеspublikasi axborot tеxnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

O’ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI
SAMARQAND FILIALI

Komputer tizimlari kafedrasi

№ 2-Mustaqil ish

Fan nomi: Fan: Komputer arxitekturasi

Guruh: KIS20-02

Bajardi: Saitqulov Sadriddin Tekshirdi:Sobirov R

SAMARQAND-2023

Mavzu: Multiprocessors va ularning asosiy xususiyatlari.

Reja:

1. Multiprocessors

2. 
   Ularning asosiy xususiyatlari
   

3. Multiprocessors tarixi.. 4 Uning xavfsizligi haqida

Ko'p protsessor - bu ikki yoki undan ortiq markaziy protsessorlarga (CPU) ega bo'lgan umumiy tezkor xotiraga to'liq kirish huquqiga ega bo'lgan kompyuter tizimi. Ko'p protsessordan foydalanishning asosiy maqsadi tizimning ishlash tezligini oshirish, boshqa maqsadlar esa xatolarga chidamlilik va ilovalarni moslashtirishdir.

Ko'p protsessorlarning ikki turi mavjud bo'lib, biri umumiy xotira multiprotsessorli, ikkinchisi taqsimlangan xotira multiprotsessorli. Umumiy xotira multiprotsessorlarida barcha protsessorlar umumiy xotiradan foydalanadilar, lekin taqsimlangan xotira multiprotsessorida har bir protsessor o'zining shaxsiy xotirasiga ega.

Yagona ko'rsatma, yagona ma'lumot oqimi (SISD) kabi bir protsessor sifatida. Ko'p protsessor sifatida, masalan, bitta ko'rsatma, bir nechta ma'lumotlar oqimi (SIMD), odatda vektorni qayta ishlash uchun ishlatiladi.
Bir nuqtai nazardan bir nechta ko'rsatmalar seriyasi, masalan, ko'p yo'riqnoma, yagona ma'lumotlar oqimi (MISD), bu giper-treading yoki quvurli protsessorlarni tavsiflash uchun ishlatiladi.
Bir nechta ko'rsatmalar, bir nechta ma'lumotlar oqimi (MIMD) kabi bir nechta istiqbollarda bir nechta, individual ko'rsatmalar seriyasini bajarish uchun yagona tizim ichida.
Ko'p protsessordan foydalanishning afzalliklari -

Kengaytirilgan ishlash. Bir nechta ilovalar.

Ilova ichida ko'p vazifalarni bajarish. Yuqori o'tkazuvchanlik va sezgirlik. Protsessorlar o'rtasida apparat almashish.
2. Ko‘p kompyuter:
Ko'p kompyuter tizimi - bu muammoni hal qilish uchun bir-biriga ulangan bir nechta protsessorli kompyuter tizimi. Har bir protsessor o'z xotirasiga ega va unga ma'lum bir protsessor tomonidan kirish mumkin va bu protsessorlar o'zaro bog'liqlik tarmog'i orqali bir-biri bilan aloqa qilishlari mumkin.

Kriptoprotsessor bu kriptografik operatsiyalarni bajarish uchun mo'ljallangan va ruxsatsiz kirishga qarshilik qiladigan bir qancha imkoniyatlarini beradigan jismoniy xavfsizlik choralari bilan ta'minlangan tizimdagi chip yoki

mikroprotsessor. Avtobusga "ishonchli " va unga shifrlanmagan ma'lumotlarni xavfsiz muhitda chiqaradigan kriptografik protsessorlardan farqli o'laroq, xavfsiz kripto protsessor har doim xavfsizligini kafolatlab bo'lmaydigan muhitga shifrlanmagan ma'lumotlarni yoki dasturning ko'rsatmalarini chiqarmaydi.

Protsessorning takt chastotasi qanchalik katta bo‘lsa, u shunchalik tez ishlaydi, ya'ni buyruqlarni tezroq bajaradi. Zamonaviy protsessorlar ko‘pgina ko‘rsatmalarni bitta takt siklida bajaradi va bir nechta ko‘rsatmalarni parallel ravishda bajarish muhitlariga ega. Zamonaviy protsessorlar ko‘pgina ko‘rsatmalarni bitta takt siklida bajaradi va bir nechta ko‘rsatmalarni parallel ravishda bajarish vositalariga ega.

Protsessorning takt chastotasi magistral bo‘ylab almashinuv tezligi bilan to‘g'ridanto‘g'ri va qattiq bog'liq emas, chunki magistral orqali almashish tezligi signallarni tarqatish kechikishi va magistral signallarning buzilishi bilan cheklanadi. Ya'ni, protsessorning takt chastotasi tashqi emas, balki faqat ichki tezligini belgilaydi. Ba'zan protsessorning soat tezligi pastki va yuqori chegaraga ega. Yuqori
Protsessor - bu ma'lum bir kompyuterni boshqarish uchun asosiy ko'rsatmalarga javob beradigan va qayta ishlaydigan chip yoki mantiqiy sxema. Protsessorning asosiy funktsiyalari buyruqni olish, dekodlash, bajarish va qayta yozishdir.
Protsessor, shuningdek, kompyuterlar, noutbuklar, smartfonlar, o'rnatilgan tizimlar va boshqalarni o'z ichiga olgan har qanday tizimning miyasi deb ataladi. ALU (Arifmetik mantiq birligi) va CU (boshqaruv birligi) protsessorlarning ikkita qismidir. Arifmetik mantiq birligi qo'shish, ko'paytirish, ayirish, bo'lish kabi barcha matematik operatsiyalarni bajaradi va boshqaruv bloki yo'l harakati politsiyasi kabi ishlaydi, buyruq yoki ko'rsatmalarning ishlashini boshqaradi. Protsessor boshqa komponentlar bilan aloqa qiladi, shuningdek ular kiritish/chiqarish qurilmalari va xotira saqlash qurilmalari hisoblanadi.
Mikroprotsessor
Umumiy maqsadli protsessorlar o'rnatilgan tizimlarda mikroprotsessor bilan ifodalanadi. Bozorda turli kompaniyalar tomonidan turli xil mikroprotsessorlar mavjud. Mikroprotsessor, shuningdek, boshqaruv bloki, ALU, skretchpad registrlari, boshqaruv registrlari va holat registrlari deb ataladigan registrlar to'plamidan iborat umumiy maqsadli protsessordir.

Chipdagi xotira va tashqi dunyo bilan aloqa qilish uchun ba'zi interfeyslar, masalan, uzilish liniyalari, xotira uchun boshqa liniyalar va tashqi dunyo bilan bog'lanish uchun portlar bo'lishi mumkin. Portlar ko'pincha dasturlashtiriladigan portlar deb ataladi, ya'ni biz ushbu portlarni kirish yoki chiqish sifatida dasturlashimiz mumkin. Umumiy maqsadli protsessorlar quyidagi jadvalda ko'rsatilgan.

Mikrokontroller asosan turli paketlar va o'lchamlarda keladigan kompyuterdir. Kirishni o'qish va chiqishga javob berish mikrokontrollerning asosiy
funktsiyasidir. Umuman olganda, u General Purpose Input Output (GPIO) deb nomlanadi. Ba'zi mikrokontrollerlar Microchip Atmega328-AU, Microchip P1C16F877A-I/P, Microchip P1C16F1503-I/P, Microchip P1C16F671-I/SN, Microchip P1C18F45K22-I/P va boshqalar.