O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

Komp’yuter o’yinlari orqali ta’lim berish 
Faraz qilamiz – o’quvchi uyiga keladi va smartfonini ochib, undagi Four 
square o’yinini ochadi va unda o’ynay boshlaydi. Biroz vaqtdan so’ng u qandaydir 
natijalarga erishib, tegishli ochko va medal oladi. Bunga qiziqqan holda u o’z 
o’yinini yana davom ettiradi va diqqat qiling: u bu vaqtda o’yinlar orqali 
beriladigan bilimlarni egallash imkoniyatiga ega bo’ladi. Ya’ni u qiziqish bilan, 
o’ynab turib bilim olish imkoniyatiga ega bo’ladi. Shunga o’xshash o’yin 
mexanikasidan 
o’yin 
bo’lmagan 
holatlarda 
ham 
foydalanish 
jarayoni 
geymifikatsiya deb nomlangan va bu atama bir necha yillardan buyon jahondagi 
ko’pchilik biznes jamoalarda ishlatiladi. Djeyin Makgonald o’zining «Reality Is 
Broken: Why Games Make us Better and How they Can Change the World – Nega 
o’yinlar bizni yaxshiroq qila oladi va ular qanday qilib dunyoni o’zgartira 
oladi?»deb nomlangan kitobida yaqin yillarda geymifikatsiya bozorining kattaligi 
25-30 milliard dollarga yetib, u inson faoliyatining barcha sohalariga, shu 
jumladan, ta’limga ham kirib borishini ko’rsatgan. Geymifikatsiya inson 
miyasining qilingan ish uchun mukofotlanishni juda yaxshi ko’rishi hossasiga 
asoslangan. Bunga ishonch hosil qilish uchun ijtimoiy saytlardagi turli xil 
o’yinlarga nazar solish kifoya, chunki ularda turli xildagi mukofotlanishlar va 
taqdirlashlar keng yo’lga qo’yilgan. Zynga kompaniyasi bu ishni amalga oshirgan 
holda milliardlab dollar pul ishlab olganini eslatish kifoya. Geymifikatsiya 
tarafdorlari o’yin elementlarini insonning har kunlik hayot tarziga maksimal 
ravishda integratsiya qilishni taklif qiladilar. Shunda ularning tegishli sohalarda 

---

189 
bilim olishlari va tarbiyalanishlari ancha osonlashadi. Umuman aytganda, ta’limni 
komp’yuter yordamisiz geymifikatsiyalash jarayoni allaqachonlar amalga oshgan 
deyish ham mumkin. Chunki agar o’quvchi masalani to’g’ri yechgan bo’lsa, uni 
yaxshi baho bilan taqdirlaydilar, aks holda esa uni yomon baho bilan jazolaydilar. 
Har o’quv yilining oxirida esa yaxshi o’quvchilar maqtov yorliqlari bilan 
mukofotlanadilar, yomon o’qiydiganlari esa sinfda qoldiriladilar. Ammo bunda 
geymifikatsiyani optimal ravishda amalga oshirish uchun ko’p zahiralar, mablag’, 
vaqt va juda ko’p sonli o’qituvchilar talab qilingani hamda u yaxshi samara 
bermayotgani tufayli, geymifikatsiyani komp’yuter dasturiy-texnik vositalari va 
internet yordamida boshqacharoq usullarda, ko’rinishlarda yoki boshqacha tartibda 
amalga oshirilishi maqsadga muvofiq bo’lar edi. Misol sifatida dasturlash 
asoslarini o’rganish bo’yicha interaktiv kurslarni o’z ichiga qamrab olgan