Oʻzbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi oʻzbеkistоn davlat jismоniy tarbiya va sport universiteti ziyamuxamedova sabohat abdullayevna

Diagnostikasi. Bemor isitmalayotgan vaqtda bilagidan 5-10 ml qon olib, 
gemokultura uchun steril ravishda safroli bulonga ekiladi. Keyingi vaqtlarda tif-
paratif kasalliklari engil o‘tishi hollari ko‘p uchraydi, shu sababli, har qanday 
kasallikda ham bemor 3 kundan ortiq isitmalasa, gemokultura uchun qon olish 
tavsiya etiladi. Shuningdek, bemorlarning siydik va najasi ham Myuller muhitiga 
ekilib, bakteriologik tekshiriladi. Kasallikning 2-haftasidan boshlab, bilakdan 2 ml 
qon olib, serologik Vidal reaksiyasi ham qo‘yiladi. Bu reaksiya bemor qonidagi 
antitelolarni aniqlashga asoslangan va 7-10 kunda qaytarib turiladi. 
Davolash. Ich terlama bilan og‘rigan har bir bemor yuqumli kasalliklar 
kasalxonasi yoki bo‘limida davolanadi. Isitmasi bor davrida va u tushgandan so‘ng 
6-7 kungacha bemor o‘rinda yotib davolanishi kerak. Isitmasi tushgandan 7-8 
kundan keyin o‘tirishga, 10–11 kundan keyin yurishga ruxsat beriladi. Labni, og‘iz 
bo‘shlig‘i va terni parvarish qilmishga alohida e’tibor beriladi. Oson hazm 
bo‘ladigan, vitaminlarga boy taomlar (Pevzner bo‘yicha 1-stol) beriladi. 
Antibiotiklardan levomitsetin buyuriladi. U 0,5 dan kuniga 4 marta (2,0) beriladi. 
Levomitsetin bilan davolash normal isitmaning 10-12 kunigacha davom etadi. 
Ichakdan qon ketganda bemor bir kun yotishi kerak. Shu vaqt ichida deyarli ovqat 

---

99 
berilmaydi, yutish uchun muz parchalari beriladi, qoringa ichiga muz solingan 
xalta qo‘yiladi. S vitamin, vikasol, aminokapron kislotadan ukol qilinadi. Ichak 
teshilganida bemor operatsiya qilinadi. 
Profilaktikasi. Qorin tifi profilaktikasida vodoprovod suvi bilan ta’minlash, 
pashshaga qarshi kurash, shaxsiy gigiena qoidalariga amal qilish, xususan, ovqat 
oldidan qo‘lni sovunlab yuvish muhim rol o‘ynaydi. Kasallik epidemiyasi ro‘y 
bergan taqdirda, bemorni erta aniqlash maqsadida, hamshiralar uyma-uy tekshirib 
yuradi. Bu ishga Qizil yarimoy jamiyati faollari ham jalb qilinadi. Bemor 
kasalxonaga jo‘natilgach, uyi dezinfeksiyalanadi. Kasallikka qarshi kurashda
vaksina bilan emlash ham muhim ahamiyatga ega. Respublikamiz sharoitida aprel, 
may oylari emlash uchun qulay davr hisoblanadi.