O‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

A) O‘qituvchilik kasbining mashaqatli-pedagogik faoliyati.  
O‘qituvchilik  kasbi  to‘xtovsiz  rivojlanib  bormoqda,  kengaymoqda  va  yangi 
mazmun bilan boyimoqda. Pedagoglik mehnati o‘z mazmuni, jihati bilan chuqur aqliy 
mehnatdir. Har bir tarixiy davr o‘ziga muvofiq pedagogikani yaratadi. Insoniyat o‘z 
taraqqiyotida  qanchalik  olg‘a  qarab  borsa,  jamiyatning,  halqning  ta'lim-tarbiya 
to‘g‘risida  fikr  va  g‘oyalari  ham  shunchalik  ko‘p  ilgarilashadi.  Jamiyat  tuzumi 
qanchalik  yuqorilab  borsa,  maktab  va  o‘qituvchining  jamiyatdagi  ahamiyati  ham 
shunchalik ortadi. Hozirgi O‘zbekiston jamiyatining yangi, mustaqillik davrida ta'lim-
tarbiya  tizimi  bosqichma-bosqich  isloh  qilinadi.  Islom  Karimov  o‘zlarining 
ma'ruzalarida  “Hayotimizni  hal  qiluvchi  muhim  masalalar  qatorida  ta'lim-tarbiya 
tizimini tubdan o‘zgartirish, uni yangi zamon talabiga ko‘tarish,  barkamol avlodimiz 
kelajagiga daxldor qonun loyihalari ham bor”, - degan edilar. 
Maktab va boshqa o‘quv yurtlarda har bir fanni o‘qitish, shu fan bo‘yicha bilim va 
malakalarni amalga oshirish murakkab va ko‘p qirrali masaladir. Shu borada jismoniy 
tarbiya  va  sport  o‘qituvchilik  kasbi  ham  boshqa  kasblar  singari  o‘zining  murakkab, 
qiyin,  mas'uliyatli  va  faxrli  kasblardan  biri  ekanligi  bilan  ajralib  turadi.  Darhaqiqat, 
kishilarning  mehnat  faoliyatlari  bir  qancha  xilma-xil  turga  ega  bo‘lishi,  ulardan  har 
biri muayyan o‘rinda turishi va har biri o‘ziga xos vazifani bajarishi bilan, ular bitta 
narsa  bilan  uzviy  bog‘liqdir.  Har  bir  odam  o‘zini  salomatligiga,  ruhiy  va  jismoniy 
kuch-quvvatiga  amal  qilishi  darkor.  Odamizot  qayerda  mehnat  qilmasin,  sanoat, 
iqtisodiyot,  halq  va  qishloq  ho‘jaligidagi  ishlab  chiqarish  sohasidami,  kishilarning 
ehtiyojni qondirish uchun uchunmi - yangi hodisalar va yangi qonunlarni kashf etishi, 
puxta  va  samarali  ishlash  uchun  u  sog‘lom  va  baquvvat  bo‘lishi  kerak.  Inson 
faoliyatining  barcha  turlari  bir  necha  narsalar  bilan  o‘zaro  dialektik  bog‘langan. 

---

81 
 
Bulardan  biri  -  jismoniy  tarbiya  va  sport.  U    hayot  va  mehnatimizni  ijobiy  
to‘ldiradigan va kuchli ta'sir etadigan tugalmas jarayonidir. 
Pedagogik faoliyat - maxsus tayyorlangan, o‘sib kelayotgan yosh avlodni hayotga, 
mehnatga  tayyorlash  uchun  xalq,  davlat  va  jamiyat  oldida  javob  beradigan,  yosh 
avlodga ajdodlarimizdan kelgan hayotiy tajribani o‘rgatish, ya'ni ta'lim-tarbiya berish 
borasida har kuni shug‘ullanadigan mutaxassislarning mehnat faoliyatidir. O‘qituvchi 
va  murabbiylarning  kundalik  va  har  tomonlama  faoliyati  yangi,  mustaqil  davlat 
quruvchi va uni ijod etuvchi inson shaxsini shakllantirishga qaratilgandir. O‘qituvchi 
va  murabbiyning  yangi  insonni  tarbiyalash,  unda  ijobiy  xislat  va  sifatlar  tarkib 
toptirish  vazifasi  eng  olijanob,  yuksak  va  shu  bilan  birga,  o‘z  tabiati  va  faoliyatiga 
ko‘ra,  eng  murakkab  vazifadir.  Jismoniy  tarbiya  -  pedagogik  fan.  Bu  fan  odamning 
jismoniy  tarbiya  va  sport  orqali  jismoniy,  aqliy  va    ruhiy  shakllanishida  kattalar  va 
bolalarning 
psixologik, 
biologik, 
anatomik 
va 
fiziologik 
rivojlanishidagi 
xususiyatlarini  o‘rganadi.  Ularning  ta'lim-tarbiyasi  bilan  shug‘ullanadi.  Jismoniy 
tarbiyadagi  kasbiy  pedagogika  fanining  mavzu  bahsi  nafaqat  sog‘lom  balki  ham 
anomal bolalar va kattalardir. Anomal odamlar - bu jismoniy yoki ruhiy rivojlanishida 
nuqsoni  bo‘lgan,  maxsus  yordamga  muhtoj  odamlar.  Jismoniy  tarbiyadagi  kasbiy 
pedagogika  fanining  vazifasi  -  jismoniy  madaniyatning  kelib  chiqish  sabablari, 
turlarini, 
bolalar, 
yoshlar 
va 
kattalarning 
psixofiziologik 
rivojlanishidagi 
xususiyatlarini o‘rganish, shular asosida ta'lim-tarbiya tizimini tashkil etish, ularning 
jismoniy tarbiyasi bo‘yicha pedagogik tadqiqotlar o‘tkazish va ilmiy tavsiyalar berish  
bilan  shug‘ullanishdir.  Bolalarni  o‘qitish  va  tarbiyalashda  odamning  o‘ziga  xos 
xususiyatlari  nihoyatda  murakkab  ekanligini,  odamlar  o‘rtasidagi  ijtimoiy 
munosabatlarning murakkabligini o‘zida aks ettiruvchi spetsifik qonunlar ish ko‘radi.