O‘zbekiston respublikasi maktab va maktabgacha ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
MAKTAB VA MAKTABGACHA TA’LIM VAZIRLIGI
NIZOMIY NOMIDAGI
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

“Himoyaga ruxsat etilsin”

Professional ta’lim fakulteti dekani
M.Qodirov
___ ______2023y”

5110800-Tasviriy san`at va muhandislik grafikasi yo`nalishi

3-kurs talabasi
ADILOVA SAYYORANING

“Sirtlarning yoyilmalarini bajarish usullari” mavzusidagi

KURS ISHI

Ilmiy rahbar ___________________
Muhandislik va kompyuter grafikasi
Kafedra mudiri________N.E.Tashimov

MUNDARIJA

KIRISH 3
I BOB SIRTLAR KESISHISH CHIZIG’INI YASASHNING UMUMIY ALGORITMI VA SIRTLARNING O’ZARO KESISHISH CHIZIG’INI YASASH 5
1.1 Sirtlar kesishish chizig‘ini yasashning umumiy algoritmi 6
1.2 O‘qlari bir tekislikda yotmaydigan aylanish sirtlarining o‘zaro kesishishi. Parallel kesuvchi tekisliklar usuli 7
II BOB SIRTLARNING YOYILMALARINI BAJARISH USULLARI. YOYILMAYDIGAN SIRTLARNING TAQRIBIY YOYILMALARINI YASASH 10
2.1 Sirtlarning yoyilmasi haqida umumiy ma’lumlot. 10
2.2 Sirtlarning yoyilmalarini bajarish usullari. 13
2.3. Yoyilmaydigan sirtlarning taqribiy yoyilmalarini yasash. 20
XULOSA 26
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 28

KIRISH

Mavzuning dolzarbligi. Chizmachilik o‘qitish metodikasi bo'yicha hozirgacha Respublikamizda o‘zbek tilida darslik va qo'llanmalarning nashr qilinmaganligi, 0‘qitish metodikasi, xususan, chizmachilik fanining o ‘zida ham so‘ngi yillardagi o’zgarishlaming aks etishiga boMgan zaruriyat darslikni dastlabki rejalashtirilganidan birmuncha boshqacha tayyorlashga sabab bo’mdi.
Bular quyidagilar:
1) Dasturdagi ayrim kichik hajmli mavzular qo‘shib, yiriklashtirildi, bunda asosiy mezon sifatida ulaming mantiqiy bogMiqligi e’tiborga olindi;
2) Mavzuni yoritishda darsning tashkiliy masalalariga, o‘quvchilar qiynaladigan va ularyo‘1 qo‘yadigan tipik xatolami ochib berishga harakat qilindi;
3) Dasturda ko‘zda tutilmagan ayrim mavzular qo‘shimcha ravishda yoritildi va o‘ylaymizki bular chizmachilik o‘qituvchisining ish faoliyatida zarur bo‘ladi;
4) Chizmachilik standartlarida so‘nggi yillarda boMgan o‘zgarishlar (bulaming ayrimlari haligacha o‘zbek tilidagi darsliklarda aks ettirilmayapti), chizmachilik (texnik) atamalari va boshqa m a’Iumotiami ilova shaklida keltirdik. Chizmalar insonning amaliy faoliyatida qal’a, shahar va boshqa qurilishlar bilan bog‘liq bo‘lgan.
Dastlab chizm alar qurilish olib boriladigan yerning o‘ziga chizilgan, keyinchalik ularni tosh va sopol plitalariga chizadigan bo‘lishgan.
Shundaki O‘zbekisionda qabul qilingan ta’lim standartlariga asosan chizmachiük umum ta’lim maktablarida, kasb-hunar kollejlarining mos mutaxassisliklarida o‘qitiladi. Umumta’lim maktablari va kollejlar uchun chizmachiük o'qituvchilari asosan oliy o‘quv yurtlaridagi «tasviriy san'at va muhandislik grafikasi» mutaxassislikligida tayyorlanadi.
Grafika (chizmachiük) o‘qiiuvchisining kasb-hunar kollejlaridagi grafika fanlaridan ham dars berishi ko‘zda tutilganligini e’tiborga olsak, chizmachiük o‘qituvchisi muhandislik grafikasining hamma bo‘limlari bo‘yicha chuqur bilimga ega bo‘lishi, boshqa fanlar bilan aloqalari, poütexnik va gumanitar yo‘nalish!ari haqida aniq tasavvur va ulami amalda qo‘llash malakalariga ega bo‘llshi zarur. Texnikaning jadallik bilan rivojlanishi esa yetishib chiqayotgan mutaxassislarning zamonaviy bilim tajribasiga bog’liqdir.