O'zbekiston respublikasi oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar

Material balans
Xomashyo materiallarini va ishlab chiqarish mahsulotlarini material balansini hisoblaymiz. Yiliga 180 000 t Prapenni oqsidlab akril kislota olishda
tayyor xomashyodagi yo‘qotilish-0.5%:
180000----100%
X --- 0.5%
X=180000*0.5/100=900t
X=180000+900=180900t
Qadoqlashdagi yo‘qotilish-3%
180900----100%
X1 --- 3%
X1=180900*3/100=5427t
X1=180900+5427=186327t
Sintez kolonnada-3%
186327----100%
X2 --- 3%
X2=186327*3/100=5589t
X2=186327+5589=191917t
Reaktorda yo‘qotilish – 5%
191917----100%
X3 --- 5%
X3=191917*5/100=9596t X3=191917+9596=201513t
Purkagichda – 4%
201513---100%
X4 --- 4%
X4=201513*4/100=8061t
X4=201513+8061=209574t
Kondensator -3%
X5=209574*3/100=6287t
X5=215861t 27
Ishlab chiqarish
Akril kislota tomonidan ishlab chiqariladi oksidlanish ning propilen, bu ishlab chiqarishning yon mahsulotidir etilen va benzin:
2CH₂= CHCH₃ + 3O₂ → 2CH₂= CHCO₂H + 2H₂O
Akril kislotasini ikki bosqichda propilenni oksidlab olish texnologiyasi rasmda ifodalangan. Propilen, (4-7%) suv bug’i (25-40%) va havo (50-70%) aralashmasi 1 -trubali reaktorning yuqori qismiga yuboriladi. Trubalarga katalizator, trubalar orasiga ega minerai tuzlar suyuqlanmasi solinadi, u 2-utilazator-qozon orqali aylanadi. Bu qozondagi eritmadan olingan issiqlikdan suv bug’i olish uchun foydalaniladi. 1-reaktordan reaksiya aralashmasi ajratilmasdan 3-reaktorga ikkinchi oksidlash jarayoniga yuboriladi. U yerda harorat 250-300 °C ushlab turiladi va akroleinni akril kislotagacha oksidlash ro‘y beradi.

Propilenni ikki bosqichda oksidlash bilan akril kislota olish texnologik sxemasi:
1 -birinchi bosqich oksidlash reaktori, 2-qozon- utilizatorlar, 3-ikkinchi bosqichda oksidlash reaktori, 4-absorber. Ikkala reaktor qo‘zg‘almas qatlamli katalizatorli trubali jixozdan iborat va ular tuzlar suyuqlanmasi bilan sovutiladi, o‘z issiqligini 2-utilizator qozonga beradi va suv bug’i hosil qiladi. 3-reaktor 2-utilizator-qozon bilan bogMangan. 1- reaktorda asosan oksidlanish va akrolein hosil bo‘lishi sodir bo4ladi; 3- reaktorda esa akrolein akril kislotasiga aylanadi. 3-reaktordagi reaksiya gazlari suv bug’i bilan namlantirilgan 4-absorberga keladi. Tarkibida 20-30% akril kislota bo'gan suvli eritma pastga tomon oqadi, uni akril kislotani ajratish uchun yuboriladi. Ajratishni ekstraksiyalash va rektifikatsiya usuli bilan amalga oshiriladi. Rektifikatsiya jarayonida akril kislota polimerlanishini oldini olish uchun ingibitor qo‘shiladi.
XULOSA
Men kurs ishi davomida kopgina yangi malumotlarga ega boldim shu jumladan akril kislota olishda yangicha texnalogiyalar xaqida xam bilib oldim bu yangi ixtiro propandan akril kislota olishga moslashgan bolib Ixtiro propan gaz faza oksidlanishining bir bosqichli usuli bilan propanga nisbatan ortiqcha havo kislorodida aralash metalloksid katalizatori mavjudligida akril kislotani hosil qilish uchun qo'llaniladi. Ixtiro shuningdek, elektrotexnika sohasiga ham tegishli bo'lib, propan gaz faza oksidlanish jarayoni va ulardan foydalanish bilan boshqa katalitik jarayonlarni elektr toki bilan o'tkazuvchi katalizatorlarni faollashtirish uchun ishlatilishi mumkin. usuli ikki qo'shni zonalari bor kvars quvur reaktor oqimi turi, foydalanadi-Pre-issiqlik xomashyo zonasi, kvars ko'krak bilan qoplangan va elektr o'choq bilan isitiladi, va elektr oqimi katalizator qatlami yetkazib bo'lgan xomashyo ketma-ket joylashgan reaktsiya zonasi davomida amalga oshiriladi