O’zbekiston respublikasi oliy ta`lim, fan va innovatsiyalar vazirligi

2.3.1-rasm Tuproq xaritasi
Tuproq kartasidaxam brnechta tatqiqot olib borsa bo’ladi masalan: sug’oriladigan va sug’orilmaydigan, tupuroqning balbaniteti undagi gumus miqdori, sho’rlanish darajasi va boshqalar yoki ularning barchashini umumiy bitta tatqiqotda o’rgansa bo’ladi. Kartagrafik tatqiqot kaysi hududda olib borilishidan qatiy nazar ishonchli bo’lishi lozim. Kartagrafik tatqiqotning ishonchliligi unga qo’yilgan vazifani to’g’ri yechilishini taminlashdir, aniqroq qilib aytganda olingan natija haqiqatga qancha yaqin bo’lsa tatqiqot shudaraja shu daraja ishonchli bo’ladi. Bu tatqiqotlar asosan kameral sharoitda olib boriladi va hududa haqida batafzl malumot beriladi kartadan kelib chiqqan holda. Bular bitta qartada tatqiqot o’tkazish orqali amalga oshiriladi. Bundan tashqari seryali kartalarda ham tatqiqotlar o’tkaziladi va olingan malumotlar asosida kartagrafik bashoratlar amalga oshiriladi. Masalan tuproq sho’rlanish darajasi va iqlim kartalaridan fotdalansak bo’ladi (1-2 ilova). Seryali kartalarda tatqiqot o’tkazish uchun malum vaqtlarda chiqqan kartalarni o’ganamzi bir hududning turli vaqtlarda chiqarilgan bir hil mazmundagi kartalardan foydalanamiz va voqeya va hodisalar dinamikasini o’rgangan holda pragno’zlashtirish va bashorat kartalari yaratilishi ham mumkin. Bu kartografik bashoratlar xalq xo’jaligining turli javxalarida qo’llaniladi.
XULOSA
Mavzuli kartalar orqali tadqiqot o’tkazish usullari, men bu ishimda mavzuni keng o’rganib ochib berishga harakat qildim. Kurs ishimni o’rganish davomida men mavzuni kengroq o’rganish maqsadida, faqatgina “tadqiqot o’tkazish usullari”ni emas kartalar haqida umumiy mal’umot yig’ishga harakat qildim. Shu sababli kurs ishimni I-bobini kartalar va mavzuli kartalarga bag’ishladim. Bu bo’limda karta, umumgeografik karta va mavzuli kartalar haqida malumotlar keltirilgan bo’lib kartalarni yaratish ularni tasniflash va turlari haqida malumotlar berilgan. Mavzuli kartalar mazmuni va turlari, Xalqaro mavzuli kartalar haqida malumotlar keltirilgan va mavzuli kartalar yordamida mavzuli Atlaslar va Umumgeografik Atlaslar yaratilganligini o’rganishimiz mumkin. Bu bobda kartalar, mavzuli va Xalqaro mavzuli kartalar haqida iloji boricha ko’proq malumot bera oldim deb o’ylayman lekin karta va mavzuli qartalar shunchalar ko’pki ular haqida yetarlicha malumot berish ancha mushkuldir. Mavzuli kartalarga hozirgi kunda talab juda oshgan bo’lib bu kartalar yordamida tadqiqot va ilmiy amaliy ishlar olib borilmoqda.