O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi buxoro davlat universiteti «Iqtisodiyot va turizm» fakulteti «Mehnat iqtisodiyoti»

birinchidan, barcha ijtimoiy mehnat jarayonlarida tashqi muhitning roli tubdan o’zgardi. Agar avvalgi bosqichlarda korxona faoliyati inson resurslarini boshqarishni belgilab bergan bo’lsa, hozirda unga tashqi muhit bevosita ta‘sir ko’rsatmoqda;

ikkinchidan, shaxsning mehnat iqtisodiyoti tadqiqotining obyekti sifatidagi roli jidiy ravishda ortdi. Uning turli xususiyatlari faqat korxonalardagina emas, balki kichik ishlab chiqarish bo’linmalarida ham mustaqil ravishda o’zgara boshladi.

Yuqoridagilardan xulosa chiqargan holda, «Mehnat iqtisodiyoti» fanining predmeti – insonning mehnat jarayondagi maqsadga muvofiq innovatsion faoliyati, degan xulosa chiqarishimiz mumkin. SHu bilan birga, xorijlik tadqiqotchilar R.Erneberg va R.Smitning «Mehnat iqtisodiyoti» – bu mehnat sohasida mehnat bozorining amal etishi», degan ta‘rifi ham ahamiyatga molikdir.

Mehnat iqtisodiyoti fani nisbatan yangi fanlar guruhiga kiradi. Bu fan iqtisodiyot nazariyasining bir bo’limini tashkil etgan bo’lib, u o’tgan asrning 70-yillarida alohida fan sifatida shakllandi.

Mehnat iqtisodiyoti fanining obyekti – mehnat, ya‘ni insonning moddiy ne‘matlar yaratish va xizmatlar ko’rsatishga yo’naltirilgan maqsadga muvofiq innovatsion faoliyatidir. Amaliyotda mehnat muammmolari chuqur ixtisoslashgan. Mehnatda yuqori natijalarga erishish uchun faqat iqtisodiy mezonlardangina emas, balki «raqamli iqtisodiy» kabi ijtimoiy omillardan keng foydalanish zarur. Innovatsion mehnat sharoitlari, mehnat tashkil etish, moddiy rag’batlantirish kabi kategoriyalar faqat iqtisodiy xususiyatlarga emas, ayni paytda ijtimoiy xususiyatlarga ham egadir.

Mehnat faoliyatini tashkil etish, mehnat resurslarining shakllanishi va ulardan foydalanish, mehnat bozorining shakllanishi va rivojlanishi, aholining ish bilan bandligi va ishsizlik, aholining turmush darajasi va daromadlari, xodimlarning ish haqini tashkil etish, bozor iqtisodiyoti sharoitida aholini ijtimoiy himoya qilish, mehnat unumdorligi, mehnat ko’rsatkichlarini tahlil etish Mehnat iqtisodiyotining mazmunini tashkil qiladi.