O’zbekiston respublikasi оliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi тоshkent davlat iqtisodiyot universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
ОLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
ТОSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI

“Iqtisodiyot” fakultet		“Fundamental iqtisodiyot” kafedrasi
Ro’yxatga olindi № __________		Ro’yxatga olindi № __________
“______” ___________2022y.		“______” ___________2022y.

“FUNDAMINTAL IQTISODIYOT” KAFEDRASI
“GLOBAL IQTISODIY RIVOJLANISH” FANIDAN


KURS ISHI
Mavzu: Erkin savdo va protektsionizm siyosati
Bajardi:EK-51 guruhi talabasi Muxsinjanov Mahmudjon
Теkshirdi:_________________________

Кurs ishi taqrizgа topshirilgan sanа “____” _______2023 y.		Кurs ishi taqrizdan qaytarilgan sana “____” _______2023 .
Кurs ishi himoya qilingan sana “____” _______2023y. Baxo “_____” _________	___________ (imzo) ___________ (imzo) ___________ (imzo)	Коmissiya a’zolari: __________________ __________________ __________________

TOSHKENT – 2023
MUNDARIJA:
KIRISH……………………………………………………………………………….2
1-BOB. SAVDO ERKINLIGI VA PROTEKSIONIZM DAVLATINING TASHQI SAVDO SIYOSATINING SHAKLI SIFATIDA…………………………………...4
1.1. Protektsionizm va erkin savdo tushunchasi………………………………………4
1.2. Erkin savdo va protektsionizm tamoyillari: ijobiy va salbiy tomonlari…………10
II BOB. ZAMONAVIY PROTEKSTIONIZM SIYOSATINING XUSUSIYATLARI…………………………………………………………………17
2.1. So'nggi yillarda protektsionistik siyosatning o'ziga xos xususiyatlari………...…17
2.2. Protektsionistik siyosatning zamonaviy usullari va vositalarining xususiyatlari…22
XULOSA…………………………………………………………………………….29
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI……………………………..31

KIRISH
Milliy iqtisodiy muammolarni hal qilishda tashqi savdo siyosatining ahamiyati xalqaro almashinuv sohalarining o'sishi va kengayishi bilan ortib bormoqda. Bunga 80-yillarning oxiridan boshlab dunyodagi ziddiyatlarning yumshatilishi ham yordam berdi, bu qarama-qarshilikni kamaytirdi va davlatlar o'rtasidagi o'zaro ishonchni oshirdi va shu bilan tashqi savdo siyosatiga iqtisodiyotni rivojlantirishga ko'maklashish imkoniyatlarini to'liq namoyish etishga imkon berdi.
Tashqi savdo siyosatining muhim yo'nalishlaridan biri bu qarama-qarshi xarakterga ega bo'lgan protektsionistik choralarni qo'llashdir. Bir tomondan, bunday chora-tadbirlardan foydalanish, ayrim turdagi tovarlar va xizmatlarning ichki bozorini haddan tashqari tashqi raqobatdan himoya qilish va mahalliy korxonalarga, shu jumladan moliyaviy korxonalarga yordam berishni ta'minlash, ularga katta yordam beradi va shu bilan iqtisodiyotning rivojlanishini tezlashtiradi. Boshqa tomondan, xuddi shu choralardan foydalanish, agar u raqobatbardosh bo'lmagan va umidsiz korxonalarni qo'llab-quvvatlasa, iqtisodiy rivojlanishni sekinlashtirishi mumkin. Shunday qilib, oqilona protektsionistik siyosat kelajakka yo'naltirilgan bo'lishi kerak.¹
Zamonaviy protektsionistik mexanizm-bu ishlab chiqaruvchi kuchlarning rivojlanishining ob'ektiv jarayonlari va mahalliy kompaniyalarning asosiy guruhlari manfaatlari ta'siri ostida doimiy ravishda o'zgarib turadigan bir-birini to'ldiruvchi vositalar majmui. Protektsionistik vositalar orasida an'anaviy va nisbatan yangi, aniq va yopiq, xalqaro hamjamiyat nuqtai nazaridan ozmi - ko'pmi samarali va eng muhimi, u tomonidan tan olingan ham ruxsat etilgan, ham qabul qilinishi mumkin bo'lmagan vositalar mavjud, ikkinchisi esa ushbu vositalardan foydalanish usullariga tegishli.
O’zbekiston uchun tashqi savdo aloqalarini rivojlantirishga ko'maklashish, shu jumladan ularni tartibga solishni takomillashtirish orqali iqtisodiy siyosatda ustuvor rol o'ynaydi. Shu munosabat bilan savdoni tartibga solishning xalqaro tajribasini, shu jumladan protektsionistik choralarni qo'llashning xorijiy amaliyotini tahlil qilish.