O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi qish

1-jadval


Sabzavot so‘ruvchi zararkunandalaridan, . Pleothripidae oila vakillaridan Tamaki tripsi (Thrips tabaci L), tur tarkibini uchrash darajasi

№	Thripidae oila vakillaridan Tamaki tripsi (Thrips tabaci L), tur.	Ekin turlarida so‘ruvchi zararkunandalarni uchrash darajasi.
		Tamaki o‘simligi (N. Tabacum L.)	Pamidor o‘simligi (L.esculentum)	Kartoshka o‘simligi (S. Tuberosum)	Baqlajon (lot. Solanum melongena L)
1	Tamaki tripsi (Thrips tabaci L), tur.	+++	+	-	++
2	Yaylov tripsi (Thrips angusticeps Uz).	+	+	+	+

O‘tkazilgan bu tadqiqotimizda ham natijalar quydagicha bo‘ldi Tamaki o‘simligi (Nicotiana tabacum. ) o‘simligiga, Pleothripidae oila vakillaridan Tamaki tripsi (Thrips tabaci L) tur, juda ko‘p miqdorda uchrashi aniqlandi.
Pamidor (Lycopersicon esculentum) o‘simligiga, Pleothripidae oila vakillaridan Tamaki tripsi (Thrips tabaci L) tur, kam miqdorda uchrashi aniqlandi.
Kartoshka (Solanum Tuberosum) o‘simligiga, Pleothripidae oila vakillaridan Tamaki tripsi (Thrips tabaci L) tur, uchramadi.
Baqlajon (Solanum melongena L) o‘simligiga, Pleothripidae oila vakillaridan Tamaki tripsi (Thrips tabaci L) tur, o‘rtacha miqdorda uchrashi aniqlandi (1-jadval

№	Aleurodinea oila vakillari. Issiqxona oqqonati, (Trialeyrodes vaporariorum Westw) tur.	Ekin turlarini so‘ruvchi zararkunandalar tur-tarkibi va uchrash darajasi.
		Pamidor o‘simligi (L.esculentum)	Qalampir o‘simligi (C.annum)	Kartoshka o‘simligi (S. Tuberosum)	Baqlajon (lot. Solanum melongena L)
1	Issiqxona oqqonati, (Trialeyrodes vaporariorum Westw) tur.	+++	+++	++	++

Sabzavot so‘ruvchi zararkunandalaridan, Aleurodinea oila vakillaridan Issiqxona oqqonati, (Trialeyrodes vaporariorum Westw) tur tarkibini uchrash darajasi ko‘rsatilgan jadval.
+++ juda ko‘p uchrashi. ++ o‘rtacha uchrashi. + kam uchrashi. – uchramaydi.
Issiqxona oqqanoti bir qarashda g‘o‘za oqqanotiga o‘xshab ketadi, lekin e’tibor berib kuzatilsa, issiqxona oqqanoti g‘o‘za oqqanotidan kattaroq bo‘ladi. Ularning qanotlarini qoplagan g‘ubor ham bir-biridan farqlanadi. Issiqxona oqqanotining qanotlari esa sof oq rangda G‘o‘za oqqanotida bu g‘y6op sarg‘imtir rangda bo‘lib, tanasi ustida joylashgan.. Umuman, issiqxona oqqanoti bilan kurashish usullarini g‘o‘za oqqanotiga ham qo‘llash mumkin.
Oqqanotning o‘ta xavfli zararkunanda ekanligini e’tiborga olib, unga qarshi kurashish choralarini to‘g‘ri va uz vaqtida tashkil etish lozim. Bu o‘rinda biologik usulni qo‘llash atrof-muhitning kimyoviy dorilar bilan zaxarlanishining oldini oladi va tabiiy muvozanatining yaxshi saqlanishini ta’minlaydi (Bondarenko N.V.1978g

XULOSALAR

1. 
   Sabzavot agrobiotsenozida uchrab, unda katta havf keltiradigan zararkunandalar: o‘rgimchakkana (Tetranychus urticae Koch), issiqxona oqqanoti (Trialeurodes vaporariorum Westw), poliz biti (Aphis gossypii Glow), Kartoshka – sikadkasining (Empoasca solani Curt), g‘o‘za oqqanoti (Bemisia tabaci Genn), qovun pashshasi, poliz qo‘ng‘izi va boshqalar hisoblanadi.
   
2. 
   Sabzavot va poliz ekinlari agrobiotsenozida bir nechta samarali parazit turlari uchrab, zararkunandalar sonini samarali boshqarib turadi. Bularga afidiuslar, diglifus, daknuza, enkarziya va boshqalar shular jumlasidandir.
   
3. 
   Afidius parazitini sabzavot ekinlarida uchraydigan poliz biti (Aphis gossypii Glow) qarshi qo‘llash tavsiya etilib, bunda zararkunandalar sonini 93,8 % gacha yo‘qotishi aniqlandi.
   
4. 
   Tahlil nitajalariga ko‘ra enkarziya parazitin qo‘llash parazit –xo‘jayin nisbatlariga bevosita bog‘liq bo‘lib jumladan 1:5 nisbata qo‘yilganda 7 kundan so‘ng 37.6 % , 21 kunda 78.5 % ni tashkil etib, bu nisbatlar 1:20 , 1:15 nisbatlarda qo‘llanilganda 1:5 va 1:10 nisbatalar biologik samaradorligi deyarli ikki barobar yuqori bo‘lganligi kuzatildi.
   
5. 
   Sabzavot ekinlaridagi o‘simlik bitlariga qarshi Lysiphlebus fabarum Marsh., Praon volucre Hal parazitlarini qo‘llash tavsiya qilinganligi aniqlandi.