O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent moliya instituti “sirtqi” fakultet

1-jadval.
Bank depozidlariga foiz hisoblash metodi.

Depozit operatsiyalarning subyektlari bo’lib bir tomondan tijorat banklari qatnashsa, ikkinchi tomondan:

• 
  davlat korxona va tashkilotlari;
  
• 
  moliya, sug’urta, investitsion va trast kompaniyalar;
  
• 
  xususiy korxona va tashkilotlar;
  
• 
  aktsioner kompaniyalar;
  
• 
  banklar va boshqa kredit muassasalari;
  
• 
  qo’shma korxonalar, kooperativlar;
  
• 
  jamoa tashkilotlari va fondlar;
  
• 
  alohida jismoniy shaxslar yoki ularning birlashmalari qatnashadilar.
  

Depozit operatsiyalarining obyekti bo’lib ehtiyojdan ortiqcha pul mablag’lari (qo’yilmalar) hisoblanadi. Depozit operatsiyalarini tashkil qilishning asosi bo’lib, balans likvidliligi, mijozlarning moliyaviy ahvolining barqarorligi hisoblanadi. Depozit operatsiyalari tijorat banklarining depozit siyosatini amalga oshirish orqali ta’minlanadi, ya’ni:
-depozit operatsiyalari bank daromadining oshishga yoki kelajakda daromad olishga sharoit yaratishi kerak;

• 
  bank balansining likvidliligini saqlash maqsadida depozit siyosatini amalga oshirish kerak;
  
• 
  depozit operatsiyalarini amalga oshirishda muddatli qo’yilmalarga e’tibor qaratish lozim;
  

• 
  depozitlarni jalb kilish va ularni vaqtida qaytarib berish bilan bog’lik bank xizmatlarini rivojlantirish choralarini ko’rish zarur va boshqalar.
  

Mablag’larni olish shakliga ko’ra depozitlar quyidagilarga bo’linadi:

• 
  muddatli depozit mablag’lar;
  
• 
  talab kilib olingunga qadar depozit mablag’lar;
  
• 
  aholining jamg’arma qo’yilmalari.
  

Tijorat banklarining depozit siyoatini ishlab chiqish, birinchi navbatda, depozit siyosatining umumiy va xususiy mezonlarini aniqlab olishni taqozo qiladi. Bunda asosiy e’tibor umumiy mezonlarni belgilab olishga karatiladi.
Tijorat banklarida ochiladigan depozitlar (omonat)lar quyidagi turlarga bo’linadi:

• 
  Talab qilib olinguncha saqlanadigan omonatlar;
  
• 
  Jamg’arma omonatlar;
  
• 
  Muddatli omonatlar;
  
• 
  Omonat sertifikatlari;
  

Banklar omonatlar to’g’risidagi ma’lumotlarni qonun hujjatlarida belgilangan talablarga amal qilgan holda sir saqlanishini ta’minlashlari lozim.