O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi andijon mashinasozlik instituti


Zamonaviy jahon iqtisodiyotining globallashuvi quyidagi jarayonlarda nomoyon bo’ladi


Download 0.54 Mb.
bet4/12
Sana11.03.2023
Hajmi0.54 Mb.
#1259971
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Tohirov Nozimjon (2)

Zamonaviy jahon iqtisodiyotining globallashuvi quyidagi jarayonlarda nomoyon bo’ladi:

  1. Eng avvallo, ishlab chiqarish baynalminallashuvining chuqirlashuvi. Ishlab chiqarish baynalminallashuvining namoyon bo’lishi, iste’mol uchun yaratiladigan mahsulotini tayyorlashda jahonning turli davlatlaridan ishlab chiqaruvchilar qatnashadilar. Jahon savdosining asosiy qismini yarim tayyor mahsulotlar egallaydi. Ishlab chiqarishning baynalminallashuvida TMK etakchi hisoblanadi.

  2. Kapitalning baynalminallashuvini chuqurlashuvi, ya’ni davlatlararo xalqaro kapital harakatining o’sishi, bunda eng avvalo to’g’ri investistiyalar ko’rinishida fond bozorlarining baynalminallashuvi kuzatiladi.

  3. Ishlab chiqarish va ilmiy-texnikaviy, texnologik bilimlar vositalarini almashinuvi natijasida, shuningdek xalqaro ixtisoslashuv va kooperastiyalashuv, xalqaro miqyosda ishlab chiqarish resurslarining joylashuvi natijasida ishlab chiqarish kuchlarining globallashuvi sodir bo’ladi.

  4. Xalqaro hamkorlikni amalga oshirishni ta’minlovchi global miqyosdagi material, axborot, tashkiliy-iqtisodiy infrotuzilmaning shakllanishi kuzatiladi.

  5. XMTning chuqirlashuvi natijasida ayriboshlash baynalminallashuvining kuchayishi, bunda xalqaro hamkorlikning ishlab chiqarish sohasiga nisbatan xizmatlar sohasi asosiy yo’nalishlrdan biriga aylanmoqda.

  6. Xalqaro ishlab chiqarish kuchi migrastiyasining o’sishi. Bunda rivojlangan davlatlarda kambag’al davlatlardan kelgan ishchi kuchlarini malaka talab qilmaydigan yoki past malaka talab qiladigan ishga jalb etiladi.

  7. Ishlab chiqarish va iste’molning baynalminallashuvini atrof muhitga ta’sirining ortishi. Bu esa zamonaviy global muammolarni hal qilishga yo’naltirilgan xalqaro hamkorlikka bo’lgan ehtiyojni ortishini keltirib chiqaradi.

2. Jahon iqtisodiyoti rivojlanishining asosiy tendenstiyalari va Globallashuv sharoitida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan moliyaviy muammolar.


Insoniyat taraqqiyotining hozirgi bosqichi globallashuv jarayonlarining jadal rivojlanishi orqali tavsiflanadi. Globallashuvni iqtisodiy jihatdan qaraydigan bo’lsak, u jahon xo’jaligining butun makonini qamrab oluvchi iqtisodiy munosabatlar tizimining tashkil topishi va rivojlanishini anglatadi.


Globallashuv jarayonlarining kengayishi jahon mamlakatlari o’rtasidagi iqtisodiy munosabatlarning yanada takomillashuviga olib keladi. Jumladan, globallashuv natijasida transmilliy korporastiyalar, ularning turli ko’rinishdagi xalqaro birlashmalari faoliyatining tarkib topishi va kengayishi, xalqaro ishlab chiqarish kooperastiyasi va mehnat taqsimotining nisbatan yuqori darajaga o’tishi, xalqaro iqtisodiy tashkilotlar faoliyatining yanada kuchayishi ro’y beradi.
Jahon xo’jaligi internastionallashuvi – mehnatni xalqaro taqsimlashni har tomonlama rivojlantirishga asoslangan turli mamlakatlar milliy iqtisodiyotining o’zaro bog’liqligi va bir-birining kam-ko’stini to’ldirishni chuqurlashtirish jarayonidir.
Tarixda xo’jaliklarning internastionallashuvi ayriboshlash sohasiga borib taqaladi. Xolbuki, savdoda mahsulotlarni ayriboshlash bosqichidan keyin hududiy xalqaro bozorlarga yo’l ochilgan. Ancha keyinroq, dastlabki sarmoya yig’ish davriga kelib, tarmoqlararo savdoning hududiy markazlari yagona jahon bozoriga aylana borgan.
Evolyustiya natijasida ayriboshlash sohasidagi internastionallashuvidan kapital va ishlab chiqarishning internastionallashuviga o’tila boshlandi:

Download 0.54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling