O`zbekiston respublikasi oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali

Indeks – modda molekulasi tarkibidagi atomlar sonini ko’rsatuvchi son.Atomning o’ng taraf pastki qismiga yoziladi.
Koefitsent –modda miqdorini ko’rsatuvchi raqam.Kimyoviy reaksiyalarda moddalar oldiga qo’yiladigan raqam.
2SO₂ + O₂ = 2SO₃

Koefitsent Indeks.

Modda 4 xil agregat agregat xolatda boladi.Gaz,suyuq,qattiq,plazma.
Oddiy sharoitda osh tuzi qattiq,suv suyuq,kislarod gaz xolatda boladi.
Plazma-juda ionlashgan gaz holati.
Sublimatlanish –moddalarni qattiq holatdan suyuqlanmasdan togridan-togri gaz holatga o’tish hodisasi. M;yod,naftalin,quruq muz – CO₂
Allotropiya hodisasi – bir element atomining tabiatda turli xil oddiy moddalar ko’rinishida bo’lishi.
Masalan:(O) kislarodda ikkita kislarod – O₂,ozon – O₃
C – olmos,grafit,karbin,fullerin.
P – oq,qora,qizil fosforlar
S – rombik,monoklinik,plastic,amorf
Sn – oq,kulrang
Bundan tashqari;Te,As,Sb,,Fe va h.k


Allotropiya hodisasiga sabab 2 ta.
1) molekuladagi atomlar sonini turlicha bo’lishi.
2) Kristal panjarasi turlicha bo’lishi.
Oltingugurt allotropiyasiga sabab temperatura.
Kimyoviy hodisa – modda tarkibini o’zgarishi bilan boradigan jarayonlar kimyoviy hodisa deyiladi;
M; temirni zanglashi,mis simini havoda qorayishi,qog’ozning yonishi
Fizik hodisa – modda tarkibi o’zgarmasdan boradigan jarayonlar;
M; suvni muzlashi,yog’ni sovuqda qotishi,muzni suvga aylanishi.
Izotop – yadro zaryadlari bir xil,atom massalari turlicha bo’lgan atomlar turi
M; ¹⁶O,¹⁷O,¹⁸O yoki ¹H,²D,³T
Izobar – atom massalari bir xil,yadro zaryadlari turlicha bo’lgan atomlar turi.
M; ⁴⁰Ar,⁴⁰K,⁴⁰Ca yoki ²⁸Al,²⁸Si
Izoton – neytronlar soni bir xil,atom massa va yadro zaryadlari turlicha bo’lgan moddalar .
M; Al (27-13=14) Si(28-14=14) yoki Mg(24-12=12) Na(23-11=12)