O`zbekiston respublikasi oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali

Moddaga xos xususiyatlar.

Rang,zichlik,agregat xolat (gaz,qattiq,suyuq),qaynash va suyuqlanish temperaturasi,eruvchanligi,allotropik shakl ko’rinishi,xidi kabi xususiyatlar.

Kimyoviy elementga xos xususiyatlar
Yadro zaryadi,oksidlanish darajasi,valentligi.
Modda bilan kimyoviy element farqi;
Elamant haqida gap boradi;
Kimyoviy element birirkmalar tarkibiga kirishi ham,erkin holatda ajralib chiqishi ham mumkin.
M; HgO tarkibida kislorod bor
Temir zang tarkibiga kiradi.
Oddiy modda haqida gap boradi;
Kislorod bilan nafas olamiz
Baliqlar suvda erigan kislorod bilan nafas oladi.
Temir magnitga tortiladi
Temirdan mix yasaladi.
Kimyoviy belgi – element lotincha nomining bosh harfi yoki bosh harfidan keying harflardan birini qo’shish orqali ifodalanadi.Kimyoviy belgi kimyo tilining alifbosi hisoblanadi.(1813-yil Berselius kimyoviy belgi tushunchasini fanga kiritgan)
M; lotincha Hidrogenium (Gidrogenium)-H vodorod
Hidrargirum (Gidrargirum)-Hg simob.
Valentlik – bir element atomini boshqa bir element atomlarini biriktirib olish qobilyati. Valentlik tushunchasini fanga Franklent kiritgan.Valentlik olchov birligi sifatida vadarodning valentligi qabul qilingan.vadarod atomining valentli ozgarmas I-VALENTLI.Valentlik Rim raqami bilan belgilanadi. Valentlik ikki xil bo’ladi.

O’zgarmas valentli elementlar; O’zgaruvchan valentli elementlar;

I – valentli - H,F,Li,Na,K,Rb,Cs,Fr I va II valentli - Cu,Ag,Hg
II – valentli - O,Be,Mg,Ca,Sr,Ba,Zn II va III valentli - Fe,Co,Ni

III – valentli - B,Al,Ga,In,Tl II va IV valentli – C,Si,Sn,Pb
III va V valentli – P,As,Sb
II,III va VI valentli – Cr
II,IV va VI valentli – S,Se,Te
I,II,III,IV va V valentli – N
I,III,V va VII valentli – Cl,Br,I
II,III,IV,VI va VII valentli – Mn