Oʻzbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi

1.3. DFD metodologiyasi
DFD ma'lumotlar oqimi diagrammalari hujjatlar aylanishi va axborotni qayta ishlash jarayonlarini samarali va vizual tasvirlash imkonini beradi.
Ikki belgi qo‘llaniladi: Jordan va Gein-Sarson Strukturaviy elementlarning turlari (Hein-Sarson yozuvida): 1. Axborotni qayta ishlovchi va o‘zgartiruvchi jarayonlar (funktsiyalar, operatsiyalar, harakatlar) . Jarayonlar kirish ma'lumotlar oqimining chiqish ma'lumotlariga qanday aylantirilishini ko‘rsatadi 2. Ma'lumotlar oqimlari , jarayonlarning tashqi dunyo va bir-biri bilan o‘zaro ta'sirini bildiradi. Ma'lumotlar oqimi jarayonning (ob'ektning) chiqishini boshqa jarayonning (ob'ektning) kirishiga bog‘laydi. 3. Ma'lumotlar do‘konlari - kirish mumkin bo‘lgan haqiqiy ma'lumotlarni ifodalaydi. Ushbu ma'lumotlar jarayonlar tomonidan yaratilishi yoki o‘zgartirilishi mumkin. 







I.1.3. 1-rasim: DEFD da jarayon va strelka ko‘rinishi rasmi

4. Tashqi ob'ektlar - tizim bilan axborot almashish jarayonida ishtirok etuvchi tashqi elementlarni aniqlash. Tashqi ob'ektlar tizimga kirishlarni (axborot manbalarini) va/yoki tizimdan chiqishlarni (axborotni qabul qiluvchilarni) ifodalaydi. Misollar: mijoz, xodimlar, yetkazib beruvchi, mijoz, ombor, bank

1.4. BPMN nazariyasi
BPMN spetsifikatsiyasi biznes jarayonlarini biznes jarayonlari diagrammasi sifatida ko‘rsatish uchun XML-dagi konventsiyalar va ularning tavsiflarini tavsiflaydi. BPMN ham texnik, ham biznes foydalanuvchilariga qaratilgan. Buning uchun til murakkab semantik konstruktsiyalarni aniqlashga imkon beradigan intuitiv elementlarning asosiy to‘plamidan foydalanadi. Bundan tashqari, BPMN spetsifikatsiyasi biznes jarayonini tavsiflovchi jadvallarni bajariladigan modellarga qanday o‘zgartirish mumkinligini belgilaydi. BPMN 2.0 spetsifikatsiyasi ham bajarilishi mumkin va ko‘chma (ya'ni bitta ishlab chiqaruvchidan bitta muharrirda chizilgan jarayon BPMN 2.0 ni qo‘llab-quvvatlasa, butunlay boshqa ishlab chiqaruvchining biznes-jarayon dvigatelida bajarilishi mumkin).
BPMN - ning asosiy maqsadi barcha biznes foydalanuvchilari tushunadigan standart belgilar to‘plamini yaratishdir. Biznes foydalanuvchilari tarkibiga jarayonlarni yaratadigan va takomillashtiradigan biznes-tahlilchilar, jarayonlarni amalga oshirish uchun mas'ul bo‘lgan texnik ishlab chiquvchilar va jarayonlarni kuzatuvchi va boshqaruvchi menejerlar kiradi. Shuning uchun BPMN biznes-jarayonni loyihalash bosqichi va uni amalga oshirish bosqichi o‘rtasida bog‘lovchi bo‘lib xizmat qilish uchun mo‘ljallangan.
Hozirgi vaqtda biznes jarayonlarini modellashtirish uchun bir nechta raqobatdosh standartlar mavjud. BPMN-ning tarqalishi biznes-jarayonlarning asosiy tushunchalarini (masalan, ochiq va xususiy biznes jarayonlari, xoreografiyalar), shuningdek, yanada murakkab tushunchalarni (masalan, favqulodda vaziyatlarni boshqarish, tranzaktsiyalarni qoplash) taqdim etish usullarini birlashtirishga yordam beradi.