O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va inovatsiyalar vazirligi toshkent moliya instituti “iqtisodiyot” kafedrasi

Iqtisodiyot” kafedrasi “iqtisodiyot nazariyasi” fanidan kurs ishi mavzu: Bozor va uning iqtisodiy munosabatlaridagi o`rni va ahamiyati

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM , FAN VA INOVATSIYALAR VAZIRLIGI

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
“IQTISODIYOT” KAFEDRASI
“IQTISODIYOT NAZARIYASI” FANIDAN

KURS ISHI

Mavzu: Bozor va uning iqtisodiy munosabatlaridagi o`rni va ahamiyati
Ilmiy rahbar: dots Allaberganov Z. G.

Bajardi: Raxmonqulov Aʼzam Saʼdulla oʻgʻli

Sirtqi fakultet, “Soliqlar va soliqqa tortish”,
1-kurs, SSST70|22
Toshkent 2023
MUNDARIJA

	KIRISH	3
	I-BOB BOZOR VA UNING IQTISODIY MUNOSABATLARI	4
1.	Bozor iqtisodiyoti tushunchasi va uning mohiyati	4
2.	Bozor iqtisodiyotining taraqqiyot bosqichlari va turlari	8
	II-BOB BOZOR IQTISODIY O`RNI VA AHAMIYATI	12
1.	Bozor munosabatlari va iqtisodiy raqobat	12
2.	Bozor iqtisodiyotining asosiy tamoyillari	15
	XULOSA	21
	FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR	22

KIRISH
Iqtisodiy nazariyada ko`pincha iqtisodiy tizim tushunchasini ishlab chiqaruvchi kuchlarning rivojlanish darajasi bilan bog`lab turkumlashga harakat qilinadi. Shu asosda dunyodagi rivojlangan mamlakatlar iqtisodiy tizimining uch ko`rinishi ko`rsatiladi: an`anaviy iqtisodiyot, ma`muriy buyruqbozlik iqtisodiyoti va bozor iqtisodiyoti.
Bozor iqtisodiyoti erkin tovar-pul munosabatlariga asoslanadi, uning negizida tovar va pulning turli shakllardagi harakati yotadi. Bu iqtisodiyotning amal qilish mexanizmi ko`plab asrlar davomida tarkib topib, shakllanib, hozirgi davrda madaniylashgan shaklni kasb etdi va ko`pgina mamlakatlarda hukmron iqtisodiy tizimga aylandi. Aynan bozor munosabatlarining amal qilish darajasiga qarab kapitalizm, sotsalizm kabi tuzumlarni ajratishgan. Xususiy mulkning kelib chiqishi va ijtimoiy mehnat taqsimoti bozor iqtisodiyotining kelib chiqishi va mavjud bo`lishi uchun umumiy sharoiti bo`lib hisoblanadi.
Tovar ishlab chiqarishning rivojlanishi bozor iqtisodiyoti taraqqiyotining asosini tashkil etadi. Bozor munosabati mulkchilikning xilma-xilligini taqazo etadi. Lekin bularning barchasi ham bozor iqtisodiyotining tub mohiyatini to’laligicha ifodalaydi. Sabab-bu yerda raqobat, raqobat muhiti yetishmayapti. Mahsulot arzon, sifatli, ko’rimli, xaridorgir bo’lishi uchun ishlab chiqaruvchilar o’rtasida raqobat zarur. Biroq, bu raqobat erkin, sog’lom, madaniy bo’lishi talab etiladi.
Hozirgi davrda bozor iqtisodiyoti dunyoning ko`pchilik mamlakatlari uchun xos bo`lib, u turli mamlakatlarda har xil darajada va o`ziga xos xususiyatlar bilan amal qilmoqda va rivojlanmoqda. Xususan, O`zbekiston ham mustaqilligining ilk yillaridanoq bozor iqtisodiyotiga o`tishni o`z oldidagi muhim vazifalardan biri deb hisobladi.
Iqtisodiyotning rejalashtirilgan tizimi rejalashtirilmoqda. Shuning uchun, u shakllantirish va vazifalar turli amalga oshirish imkonini taklif. Biroq, ular iqtisodiyotning faqat tushgan bo'lishi mumkin emas. Bu jamiyatning davlat tizimi tahlil qilinadi qachon hisobga jamoatchilik olingan signallari, va muqobil texnologiyalar baholash loyihalarni xarajatlarni olinadi.