O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim va fan innovatsiyalar vazirligi farg’ona davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya yoʻnalishi 21

Ishning maqsad va vazifasi. Biologik ko’rsatkichlarning umumiy maqsadi ma’lum bir ekotizimning sifatini va uning vaqt o’tishi bilan qanday o’zgarishini baholash uchun bitta turni yoki kichik biota guruhidan foydalanishdir, ammo bu murakkab ekotizimni qo’pol ravishda soddalashtirish bo’lishi mumkin.
Mavzuning o‘rganilishida Ishning amaliy ahamiyati. Ko’pgina ekotizimlar jumboq sifatida ko’rib chiqilishi mumkin, bu odatda ifloslantiruvchi moddalarni aniqlaydigan alomatlarni belgilash qiyin. Haddan tashqari past konsentratsiyadagi ifloslantiruvchi moddalar uchun ularni yuqori narxlarda aniqlash uchun juda sezgir texnologiyalar bilan zerikarli tahlillar talab qilinadi. Bir marta aniqlanganda, ular barcha mumkin bo’lgan biologik xavf-xatarlar bilan bog’liq bo’lishi kerak. Shu bilan bir qatorda, biologik indikatorning sezgirligi diapazoni ifloslantiruvchi moddalarning biologik jihatdan ahamiyatli bo’lgan suratini taqdim etadi, qanchalik kichik bo’lsa ham.
Kurs ishining ob’ekti: Ifloslanish, albatta, ekologik buzilishning eng muhim to’g’ri tashlash va atmosferadan tushish oqibatlari. Hech qanday chiqindilar ekologik tizimni buzish xavfini oldini olish uchun kimyoviy va biologik jihatdan oldindan tahlil qilinmasdan quruqlikdagi yoki suvdagi ekotizimga joylashtirilmasligi kerak.
Haddan tashqari past konsentratsiyadagi ifloslantiruvchi moddalar uchun ularni yuqori narxlarda aniqlash uchun juda sezgir texnologiyalar bilan zerikarli tahlillar talab qilinadi. Bir marta aniqlanganda, ular barcha mumkin bo’lgan biologik xavf-xatarlar bilan bog’liq bo’lishi kerak. Shu bilan bir qatorda, biologik indikatorning sezgirligi diapazoni ifloslantiruvchi moddalarning biologik jihatdan ahamiyatli bo’lgan suratini taqdim etadi, qanchalik kichik bo’lsa ham.
Ish tuzilish. Kurs ishiga kirish 2 qism, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati, elektron variantdan iborat.

I. BOB. 1.1. ADABIYOTLAR SHARXI
XVII asrda orseylga o’xshagan geliotropa o’simligi haqida mashhur fizik va kimyogar olim Robert Boyl shunday deydi:Bu o’simlikning mevasi qog’oz yoki materialga surtilganda oldiniga och yashil rangga, bir oz o’tib pushti rangga o’zgaruvchi sharbat beradi.Bugunda lakmus ishlab chiqarish ucun maydalanilgan lishayniklarni potash va ammiyak eritmasida bijg’itish, olingan aralashmaga bo’r va gips qo’shiladi.
Inson organizmida 92 tadan ortiq kimyoviy elementlar uchraydi.Odam tanasida sodir bo’ladigan barcha holatlar shu elementlar birikmalarini neytral, kislotali, ishqoriy muhitda bo’lishi bilan bog’liqdir.Misol uchun oshqazon osti bezidan ajralib chiqadigan xlorid kislota miqdori ortib ketganda oshqazon shirasi tarkibida kislotali muhit ustunlik qilib, oshqazon devorlarini yemirib, turli xil yaralar hosil bo’lishiga sabab bo’ladi.
Kimyo sanoatida ham indikatorlar muhim o’rin tutadi. Xalq xo’jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishda, ya’ni bir moddadan yan gi modda hosil qilishda, reaksiya jarayonini tezlatish yoki susaytirishda, olinayotgan mahsulotning miqdorini oshirishda muhim rol o’ynaydi.Muhitni o’zgarganini faqat indikatorlar yordamida aniqlash mumkin.
Kimyoviy reaksiya tezligi reaktivlar konsentratsiyasining ortishi va muhit haroratining oshishi bilan ortadi. 10 0 ga qizdirilganda reaksiya tezligi ma'lum vaqtdan keyin bir necha marta ortadi. Shuning uchun optimal tezlikda va eng qisqa vaqt ichida to'liq dezinfeksiya qilish ifloslanish darajasiga bog'liq bo'lgan ma'lum bir harorat darajasiga qizdirish orqali erishiladi.
Shuningdek, metall kumush suvni tozalash uchun ishlatiladi, chunki uning tarkibida kichik konsentratsiyali kumush ionlari mavjud bo'lib, ular tozalash vazifasini bajaradi. Ularning to'planishi metall kumush bilan aloqa qilish maydonining ko'payishi bilan rag'batlantiriladi. Shuning uchun, ushbu usuldan foydalanganda, suv o'tkazadigan rivojlangan hududga ega bo'lgan materialga cho'kishi tufayli aloqa yuzasining oshishiga erishiladi.
Texnik jihatdan, bu usul kumush anod materiali sifatida harakat qilganda, elektrolitik jarayonlarni yaratish orqali amalga oshiriladi. Elektr parametrlarini sozlash orqali ionlarning kerakli konsentratsiyasiga erishish va suvni zararsizlantirish jarayonini yuqori aniqlik bilan nazorat qilish mumkin. Kumush ionlarini aniq dozalash uchun ionizatorlar qo'llaniladi. Konsentratsiya elektrodlar orasidagi potentsial o'zgarishlarning sababi bo'lgan tuzlarning tarkibini baholash orqali tartibga solinadi. Shuning uchun "kumush suv" alohida tayyorlanadi.
Kumush ionlash usulini xlorlash bilan solishtirganda, olimlar birinchisini ajratib ko'rsatishadi, chunki u bakteriyalar va mikroorganizmlarni samaraliroq o'ldirishga qodir. Biroq, unga bakteriyalarning ba'zi turlari, masalan, koli (E. coli) bilan kurashish juda qiyin. Bu eng barqaror va shuning uchun eritmada mavjudligi bilan suvni tozalash darajasini sifat jihatidan baholash mumkin. Ozonlashda bo'lgani kabi, tozalash tezligiga eritmaning loyqaligi va to'xtatilgan zarrachalar miqdori ta'sir qiladi.