O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi buхоrо dаvlаt univеrsitеti

Hayotning davomiyligiga ko‘ra: bir, ikki va ko‘p yilliklarga bo‘linadi;
Oziq-ovqatga ishlatish usuliga ko‘ra: generativ va vegetativ organlari;
Xo‘jalik belgilariga ko‘ra: tuganakmevalar, poliz ekinlari, qovoqdosh sabzavotlar, karamli sabzavotlar, ildizmevalar, tomatdosh sabzavotlarlar, piyozli ekinlar, ko‘kat sabzavotlar, dukkakli sabzavotlar, sabzavotlar va ko‘p yillik sabzavotlar;
Ishni bajarish tartibi. Ishni boshlashdan avval “Sabzavotchilik va polizchilik” darsligidan topshiriqni diqqat bilan o‘rganish lozim.
Keyin o‘quvchilar tirik o‘simliklar, gerbariylar, ularni natural yoki fiksalangan oziq-ovqat organlari, ko‘rgazmali jadvallar va o‘qituvchi yordamida qaysi botanik oilaga mansubligini o‘rganadilar. Keyin esa o‘quvchilar nishonli probirkalarga solingan urug‘larni morfologik tuzilishini o‘rganadilar. To‘plangan ma’lumotlarni 1- jadvalga qayd qiladilar.
Ishni bajargandan so‘ng o‘quvchilar o‘simliklarni o‘zbekcha, ruscha, lotincha nomlarini, qaysi oilaga mansubligini, ularning asosiy morfologik va xo‘jalik belgilarini yoddan bilishi lozim.

1. 
   jadval. Sabzavot o‘simliklari turlari va tarkibi hamda bilan urug‘larini morfologik tavsifi
   

O‘simliklar nomlari				Xayotining davomiyligi		Oziq-ovqatga ishlatish qismi		Ko‘payish usuli		Urug‘ni katta- kichikligi, mm		1 gramm-dagi urug‘ soni, dona		Shakli		Yuzasi		Rangi		Hidi
O‘zbekc ha	Ruscha	Lotincha
I. Ituzumdoshlar yoki tomatdoshlar oilasi
1.
.......
II. Karamdoshlar yoki krestguldoshlar oilasi
1.
.........
III. Soyabonguldoshlar yoki seldereydoshlar oilasi
1.
….....
IV. Qovoqdoshlar oilasi
1.
........
V. SHo‘radoshlar oilasi
1.
........
VI. Dukkakdoshlar yoki kapalakdoshlar oilasi
1.
........
VII. Piyozguldoshlar oilasi
1.
.....
VIII. Toronguldoshlar oilasi
1.
.....
IX. Murakkabguldoshlar yoki astradoshlar oilasi
1.
.......
X. Labguldoshlar yoki yasnotkadoshlar oilasi
1.
......
XI. Gulxayridoshlar oilasi
1.
........
XII. Pechakguldoshlar oilasi
1.
.......
XIII. Sparjadoshlar oilasi
1.
......
XIV. Boshoqdoshlar yoki qo‘ng‘irboshlar oilasi
1.
......

Foydalaniladigan asbob va ashyolar.
1. Botanik oilalar tasnifi va oziq-ovqatga ishlatish qismlarini ko‘rsatuvchi jadvallar – 1 nusxada; 2. Tirik o‘simliklar yoki gerbariylari – 25-30 turdan; 3. Texnik tarozi – 2 dona; 4. Etiketkali probirkalarda sabzavot o‘simliklar urug‘lari kollektsiyasi – 2 ta komplekt; 5. Raqamlangan, nomlanmagan xaltachalarda 8-10 ta botanik oilaga mansub o‘simliklar urug‘lari, har bir ekinni 5-10 dona urug‘i bo‘lishi kerak – 10-12 tadan xaltachalar; 6. Har birida 100 dona urug‘ solingan xaltachalar; 7. Chizg‘ichlar, lupalar, pintsetlar – 10-12 donadan.


2-Amaliy mashg’ulot. Sabzavot ekinlarini urug’lariga qarab aniqlash - 2soat
Sabzavot ekinlarining guruhlanishi va urug‘iga qarab aniqlashni o‘rganish Topshiriqdan maqsad. Sabzavot o‘simliklarining urug‘larining morfologik belgilari va ularni turlariaro ajrata bilishni o‘quvchilarni tanishtirish va o‘zlashtirishlariga yordamlashish.
Uslubiy ko‘rsatma.
Ko‘paytirish usuli bo‘yicha: vegetativ va generativ usullarda.
Ekiladigan ashyo (material) sifatida ishlab chiqarishdagi faqat haqiqiy urug‘largina emas, balki mevalar ham ishlatiladi. Mevalarni urug‘ga solishtirilganda ularning tashqi (perikarpiy) va ichki (integiment) urug‘ po‘stiga ega. Bundaylar sho‘radoshlarda to‘pmeva, seldereyguldoshlarda qo‘sh urug‘, dukkakdoshlarda donador urug‘lar tuzilishida va ko‘rinishida bo‘ladi. Haqiqiy urug‘lar ituzumdoshlar va qovoqdoshlar oilasida etli quruq mevalardan olinadi. Urug‘larning yirik-maydaligi, shakli, yuzasi, rangi va alohida hosilalar bo‘lishi ularning muhim morfologik belgisi hisoblanadi. Sabzavot o‘simliklari-ning urug‘lari quyidagi belgilari bilan farqlanadi: