O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt mоliya instituti

35.2.-jadval
Xo’jalik yurituvchi sub`ektlarning moliya-xo’jalik faoliyati boshqaruv hisobi schetlari rejasini ishlab chiqarish xarajatlari turlari
bo’yicha tasniflanishi

Schet- lar	Schetlar nomi	Schetlar tipi
	2	3
1000	Materiallar hisobi schetlari	A
1010	Xomashyo va materiallar (yig`uvchi schet)
1020	Asosiy xomashyo va materiallar
1030	yordamchi xomashyo va materiallar
1040	Yarim fabrikatlarni ichki ehtiyojlar uchun iste`mol qilish
1100	Energiya xarajatlari	A
1110	yoqilg`i (turlari bo’yicha)
1120	Energiya (turlari bo’yicha)
1200	Ishlab chiqarishning mehnat xarajatlari	A
1210	Ish haqi (yig`uvchi schet)
1220	Ishlab chiqarishda band bo’lgan xodimlarning ish haqi
1230	yordamchi ishlab chiqarish xodimlarining ish haqi
1240	Boshqa turdagi ish haqi va turli kompensatsiyalar
1300	Ishlab chiqarishning ijtimoiy xarajatlari	A
1310	Korxonaning ijtimoiy xarajatlari (yig`uvchi schet)
1320	Ijtimoiy sug`urta va ta`minot xarajatlari
1330	Xodimlar hayotini uzoq muddatli sug`urtalash
1340	Ixtiyoriy shaxsiy sug`urta
1350	Xodimlarni saqlash bo’yicha boshqa ijtimoiy xarajatlar
1400	Ishlab chiqarishning ustama xarajatlari	A
1410	Asosiy vositalar va boshqa mulklarning eskirishi
1420	TSex darajasidagi boshqaruv xarajatlari
1430	har xil yordamchi xizmatlarni to’lash xarajatlari
1440	Boshqa ustama xarajatlar
1500	To’lanadigan majburiyatlar	A
1510	Yer solig`i (soliqlarning turlari bo’yicha)
1520	Yo’l fondiga to’lovlar
1530	Turli xil davlat yig`imlari va badallari
1540	Auditorlik va maslahat xizmatlari uchun to’lovlar
1550	Kredit uchun to’langan foizlar (komission xarajatlar bilan birgalikda)
1560	Boshqa xarajatlar
1600	Transport, vakillik va safar xarajatlari	A
1610	Umumiy transport xarajatlari
1620	YUklarni jo’natish xarajatlari
1630	Safar xarajatlari
1640	Pochta xarajatlari
1650	Devonxona xarajatlari
1660	Vakillik xarajatlari
1700	Kalkulyatsiya qilinadigan ishlab chiqarish xarajatlari	A
1710	Moddiy xarajatlar
1720	Mehnat haqi xarajatlari
1730	Ijtimoiy sug`urtaga ajratmalar
1740	Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi
1750	Boshqa xarajatlar

Korxonalarda xarajatlar hisobi va tannarx kalkulyatsiyasining zamonaviy usul hamda tizimlarini qo’llash ishlab chiqarilgan mahsulotlar tannarxini to’g`ri aniqlash, chetlanishlar hisobi va tahlilini yuritish kabi imkoniyatlarni beradi. Ularga «Direkt-kosting», «Standart-kost», «JIT», «ABC», «SCA» va «FQT»larni kiritish mumkin.
Boshqaruv hisobida oqilona investitsiya qarorlari qabul qilishni ta`minlash korxonaning investitsiya faoliyati murakkabligi va dastlab taqdim qilinayotgan loyihalarning iqtisodiy samara­dorligini baholash hamda ularning ko’p mablag` talab qiladigan tomonlarini tahlil qilish zarurati bilan belgilanadi.
Shuningdek, korxona bo’linmalarida sodir bo’lgan muomalalarni to’liq hisobga olish ularni muayyan vakolatlar va mas`uliyatlar bo’yicha segmentlarga ajratishni taqozo etadi.
Takrorlash uchun savollar

1. 
   Boshqaruv hisobini takomillashtirishda buxgalteriya hisobining milliy standartlari qanday o‘rin tutadi?
   
2. 
   Respublikamizda boshqaruv hisobini mukammallash-tirishda buxgalteriya hisobi turlari o‘rtasidagi aloqadorlikni qanday izohlaysiz?
   
3. 
   Boshqaruv hisobini rivojlantirishning nazariy yo‘nalish-lari nimalardan iborat?
   
4. 
   Boshqaruv hisobini rivojlantirishning amaliy yo‘nalish-larini sanab bering?
   
5. 
   Korxonalarda boshqaruv hisobini samarali tashkil etishda boshqaruv hisobi schetlar rejasi qanday ahamiyatga ega?
   

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Kоnstitutsiyаsi. - T.: O‘zbеkistоn, 2016 y.
   
2. 
   O‘zbеkistоn Rеspublikаsining “Buxgаltеriyа hisоbi tо‘g‘risidа”gi qоnuni 2016 yil 13 аprel.
   
3. 
   O‘zbеkistоn Rеspublikаsining Sоliq Kоdеksi. Yаngi tаhriri. 2007 yil 22 nоyаbrdа tаsdiqlаngаn.
   
4. 
   O‘zbekiston Respublikаsi Prezidentining 2017 yil 7 fevrаldаgi “O‘zbekiston Respublikаsini yаnаdа rivojlаntirish bo‘yichа hаrаkаtlаr strаtegiyаsi to‘g‘risidа”gi PF-4947-sonli Fаrmoni.
   
5. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidentning 29.12.2017 yildagi PQ-3454-son Qarori
   
6. 
   O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Vаzirlаr Mаhkаmаsining “Mаhsulоt (ish vа xizmаt)lаrni ishlаb chiqаrish vа sоtish xаrаjаtlаrini shаkllаntirish tаrkibi tо‘g‘risidа”gi Nizоmi. 1999 yil 5 fеvrаldаgi 54-sоnli Qаrоri.
   
7. 
   Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – Toshkent: “O‘zbekiston” NMIU, 2017 y.
   
8. 
   Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. – Toshkent: “O‘zbekiston” NMIU, 2017 y.
   
9. 
   Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – Toshkent: “O‘zbekiston” NMIU, 2017 y.
   
10. 
    Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. – Toshkent: “O‘zbekiston” NMIU, 2017 y.
    
11. 
    Abdug‘aniyev A.A. Boshqaruv hisobini tashkil etish muammolari, ularning yechimlari.-T.: TMI. 2003 y.
    
12. 
    Colin Drury. Management and Cost Accounting, eighth edition. 2012.
    
13. 
    Друри К.. Управленческий и производственный учет. М.: ЮНТИ-ДАНА. 2003.
    
14. 
    Financial and managerial accounting, 12e, Carl S.Warren, James M.Reeve, Jonathan E.Duchac, 2014
    
15. 
    Wan Madznah Wan Ibrahim, Mohd Rizal Palil “Fundamentals of business accounting” Oxford university Press, 2014 y.
    
16. 
    Ibragimov A., Ochilov I., Qо‘ziev I. Moliyaviy va boshqaruv hisobi –T.: Iqtisod-moliya. 2008 y.
    
17. 
    Jo‘raev N., Bobojonov O., Abduvaxidov F., Sotvoldieva D. Moliyaviy va boshqaruv hisobi. Darslik. -T.: 2007 y.
    
18. 
    Jumaniyozov K., Maqsudov B. Boshqaruv hisobi asoslari.-T.: Fan. 2000 y.
    
19. 
    Pardayev A.X. Boshqaruv hisobi. O‘quv qo‘llanma.-T.: G’.G’ulom nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi. 2008 y.
    
20. 
    Pardayev A.X., Pardayev P.X. Boshqaruv hisobi. O‘quv qo‘llanma.-T.: Akademiya. 2002.
    
21. 
    Xasanov B.A., Xoshimov A.A. Boshqaruv hisobi. Darslik. - T.: Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2015 y.
    
22. 
    Xasanov B.A., Xoshimov A.A. Boshqaruv hisobi. Darslik. - T.: Iqtisod moliya. 2005 y.
    
23. 
    Волкова О.Н. Управленческий учет. Учебник. Москва 2006 г.