Adabiyotlar: l.Nazarov Karim. Oz‘bek tili punktuatsiyasi. Universitetlar va pedagogika institutlarining studentlari uchun qo‘llanma. - Toshkent: O‘qituvchi, 1976(3 -124- b.).
Nazarov Karim. O‘zbek tilida punktuatsiya asoslari.-Toshkent, ToshDU, 1971(5-122-b.)
Nazarov Karim. Tinish belgilari va yozma nutq. -Toshkent: Fan, 1974(3-66- b.)
Hozirgi o„zbek adabiy tili yozuv tizimlari
haqida tarixiy-xronologik ma’lumot
Hozirgi o„zbek adabiy tilining shakllanishi arafasida va undan keyin qo„llangan
yozuvlar
O‘zbek adabiy tili tarixini davrlashtirishga oid manbalarda hozirgi o‘zbek adabiy tili XIX-XX asrlarda44 yoki XX asrning 20-30-yillarida45 shakllangan degan qarashlar mavjud. Demak, uning yozuv tizimlarini ham XX asr boshidan to hozirga qadar bo‘lgan va bo‘layotgan jarayonlar bilan bog‘lab o‘rganish maqsadga muvofiqdir. Undan oldingi davrlarda qo‘llangan yozuvlar (sug‘d, turkiy run, uyg‘ur va arab alifbolaridagi yozuvlar) esa "Qadimgi turkiy til", "O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi", "O‘zbek adabiy tili tarixi", "Eski o‘zbek tili va yozuvi praktikumi" kurslari doirasida ko‘zdan kechiriladi.
2.O‘zbek yozuvining XX asr tarixi murakkab jarayonlarga boy bo‘ldi: bu davrda o‘zbek yozuvi bir necha marta tub isloh qilindi - bir grafik tizimdan boshqa grafik tizimga ko‘chirildi. Jahon xalqlarining yozuv tarixida bunday hodisa kamdan- kam uchraydi.
Mavjud manbalar tahlilidan shu narsa ma’lum bo‘ladiki, o‘zbek yozuvining XX asr tarixi to‘rt davrni o‘z ichiga oladi:
davr - arab grafikasiga asoslangan yillar (1900-1929)46.
davr - lotin grafikasiga asoslangan yillar (1929-1940).
davr - rus grafikasiga asoslangan yillar (1940-1995).
davr - ikki yozuvlilikka (rus va lotin grafikalaridagi yozuvlarga) asoslangan yillar (1995-yildan keyingi davr)47.
Birinchi davr (1900-1929-yillar)
Do'stlaringiz bilan baham: |