O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti
Download 5.8 Mb. Pdf ko'rish
|
Falsafa Asosiy o\'quv qo\'llanma Sh Madayeva va boshqalar 2019
|
64.
Gnoseologiya bilish to’g’risidagi fan muammolari bilan shug’ullangan. 65. Go‘zallik manaviy va moddiy xususiyatga ega bo‘lgan, ijtimoiy- manaviy hayotda favqulodda ahamiyat kasb etuvchi tushuncha bo‘lib, narsa-hodisalarning inson tafakkurida lazzatning uyg‘unlik, meyor, hamohanglik, mutanosiblik, maqsadga muvofiqlik asosida namoyon bo‘lishidir. 66. Gumanizm (lot.humanitas – insoniylik, insonparvarlik, inson haqida g‘amxo‘rlik) – insonni himoya qilishga, uning huquqlariga kafillik berishni maqsad qilib olgan talimot. H 67. Halollik sof, pokiza bo‘lishni talab qiladigan axloqiy meyordir. Dastavval u diniy tushuncha sifatida vujudga kelib, har bir musulmonning emak-ichmagi, jinsiy va iqtisodiy xatti- harakatlari sifatini belgilab beruvchi shariy meyor bo‘lib amal qilgan. Insonni manaviy, axloqiy jihatdan bezaydigan ajoyib fazilatlardan biri - halol, pokiza yashash, birovlarning xaqiga zarracha bo‘lsada hiyonat qilmaslikdan iboratdir. 68. Hasad o‘zida yo‘q bo‘lgan narsaning boshqalarda bo‘lishini istamaslik, o‘zgalarning yutuqlari va muvaffaqiyatlarini ko‘ra olmaslik. Hasad tuyg‘usi mavjud bo‘lgan odam boshqalarning yaxshi turmush kechirishidan, o‘qishda, mehnat faoliyatida erishgan yutuqlaridan qiyin ahvolga tushadi. Hasad turli olamshumul dinlarda qoralanadi. Masalan xristian dinida hasad ettita gunohi kabiralardan biri hisoblanadi. Chunki bu dinda aytilishicha, hasad qilish xudo tomonidan o‘rnatilgan tartibdan norozilikni bildiradi. 69. Hayo Shaxsning axloqiy o‘zini-o‘zi anglashi ko‘rinishlaridan biri; hayo tuyg‘usida insonning o‘z xatti-harakatlarini, axloqiy sifatlari va motivlarini anglashi tushuniladi. Inson o‘z xatti-harakatlarining axloqqa zid ekanligini mustaqil ravishda yoki bo‘lsamasa atrofdagilarning qoralashi natijasida anglab etishi mumkin. Hayo vijdon b-n bevosita bog‘liq bo‘ladi. Vijdonsiz odamlarda hayo bo‘lmaydi. SHu 526 b-n birga, hayoning vijdondan farq qiluvchi jihatlari ham mavjud. Hayo qo‘proq tashqi muhit b-n bog‘liq bo‘ladi. Hayo tuyg‘usi insonning o‘z xatti-harakatlarini boshqalar nuqati nazaridan baholashi b-n bog‘liq bo‘ladi. Hayo tuyg‘usi manaviyatli va manaviy yuksak insonlarga xos axloqiy fazilatdir. Download 5.8 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|