O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

76.
Ijtimoiy muhit 

 insonni o‘rab turgan va uning shakllanishi, yashashi va 
faoliyati yuz beradigan moddiy, manaviy va ijtimoiy shart-
sharoit. 
77.
Ijtimoiy ong 

 jamiyatning manaviy hayotini aks ettiruvchi, ijtimoiy guruh, 
sinf, 
xalq, 
millatning 
kundalik 
turmushi 
tasirida 
shakllanadigan g‘oyalar, nazariyalar, qarashlar, his-
tuyg‘ular tizimini aks ettiruvchi falsafiy kategoriya. 
78.
Imkoniyat 

 narsa va hodisalarning makon va zamondagi rivojlanish 

---

527 
tendentsiyasini ta’minlaydigan, muayyan qonuniyatlarga 
asoslanadi. Imkoniyat narsa va hodisalar rivojlanish 
jarayonining ichki birligini ifodalaydi va ularning 
rivojlanish 
shart-sharoitlarini, 
sabablarini, 
zaruriy 
qonuniyatlarini, mohiyatini o’zida mujassamlashtirgan. 
79.
Imperativ axloq 

 (lot.imperativus -farmon) Kant etikasida axloqiy qonunni 
tavsiflovchi asosiy tushuncha. Kant falsafiy talimotida 
amaliy aqlni nazariy aqlga nisbatan ustun qo‘yiladi. 
“Amaliy aql” deganda, keng manoda u etika, davlat va 
huquq nazariyasini, tarix falsafasi va dinni, antropologiyani; 
tor manoda esa, axloqiy xulq atvor tamoyillari va 
qoidalarini yaratuvchi aqlni tushunadi. Kant “Amaliy aql 
tanqidi” asarida inson yaxshilik va yomonlik haqida 
qalbining hissiy ishtiyoqi va intilishlariga asoslanib emas, 
aql zakovati yordamida xulosa chiqarish kerak, degan 
nazariyani o‘rtaga tashlaydi. 
80.
In’ikos 

 kamida ikkita ob’ektning o’zaro ta’siri natijasida yuz 
beruvchi jarayondir. Eng umumiy ma’noda, har qanday 
predmetlarning u bilan ta’sirlashuvda bo’lgan boshqa 
predmetlarning ta’sirini muayyan tarzda aks ettirishi bilan 
bog’liq xossasiga in’ikos deyiladi.