O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti

Reyting nazorat turlari va baholash me’yorlari

O„ZBEK TILI FANIDAN TEST SAVOLLARI

1. 
   Hujjatlar tuzilishiga ko‗ra necha turga bo‗linadi?
   

a) Ichki va tashqi hujjatlar
b) Sodda va murakkab hujjatlar
c) Namunaviy va qolipli hujjatlar
d) Rasmiy va shaxsiy hujjatlar
2. Tashkiliy hujjatlarga qaysi hujjatlar kiradi ?
a) Buyruq, buyruqdan ko‗chirma, ko‗rsatma, farmoyish
b) Ariza, bayonnoma, bildirishnoma, dalolatnoma
c) Guvohnoma, yo‗riqnoma, nizom , ustav, shartnoma
d) Adres, taklifnoma , telegramma, xatlar
3. Qaysi uslub uchun frazeologik birikma ishlatilishi xos emas ? a) Ilmiy va badiiy b) Badiiy va rasmiy c) Ilmiy va rasmiy d) So‗zlashuv va ilmiy 4. Adabiy meyorning qanday ko‗rinishi mavjud ? a) Og‗zaki va yozma b) Imloviy c) Uslubiy d) Fonetik 5. Hujjat matni qanday talablar asosida ko‗riladi ? a) Xolislik, aniqlik b) Ixchamlik, lo‗ndalik c) Mazmuniy to‗liqlik d) Barcha javoblar to‗g‗ri 6. Adabiy normaning qanday ko‗rinishlari mavjud ? a) Og‗zaki va yozma b) Dialektal norma c) Jargonlar normasi d) Uzus 7.Qaysi uslubda atamalar kamroq qo‗llaniladi ? a) Ommabop uslubda b) Ilmiy – ommabop uslubda c) Badiiy uslubda d) Rasmiy uslubda 8. Qaysi uslubda qo‗shma gaplar faol qo‗llanadi ? a) Ilmiy uslubda b) Rasmiy uslubda c) Ommabop uslubda d) Badiiy uslubda 9. Fanning vazifasi- odamlarga xizmat. Bu fikrlar kimga tegishli? 196 a) Jomiy b) Navoiy c) Rudakiy d) Tolstoy 10. So‗zlashuv uslubi nechaga bo‗linadi va qaysilari ? a) 2 ga og‗zaki va adabiy so‗zlashuv uslubi b) 2 ga rasmiy va ilmiy uslub c) 2 ga og‗zaki va ilmiy uslub d) 2 ga adabiy va rasmiy uslub 11. Ma‘lumot – axborot hujjati Bayonnoma nechta asosiy zaruriy qismdan iborat? a) 9 ta b) 11 ta c) 8 ta d) 12 ta 12. Rasmiy uslubda qanday matnlar tuziladi ? a) E‘lonlar, she‘rlar, romanlar b) Qarorlar, idora hujjatlari, dostonlar c) Hujjatlar, ish yuritish qog‗ozlari d) E‘lonlar, qarorlar, qonunlar 13. Quyidagi matn qaysi uslubga mansub ? Men dunyoga kelgan kundanoq Vatanim deb seni uyg‗ondim . Odam baxti birgina senda Bo‗lurida mukammal qondim. a) So‗zlashuv uslubi b) Rasmiy uslub c) Badiiy uslub d) Publisistik uslub 14. Ilmiy uslubga xos hususiyat ? a) So‗z va atamalarni ko‗proq qo‗llash b) Ko‗chma ma‘noli so‗zlarni qo‗llash c) Eskirgan so‗zlarni qo‗llash d) Neologizmlarni qo‗llash 15. Ma‘lumot – axborot hujjatlaridan Dalolatnoma nechta zaruriy qismdan iborat ? a) 10 ta b) 9 ta c) 12 ta d) 11 ta 16. Badiiy uslubga xos xususiyat qaysi javobda berilgan ? a) Tasviriy vositalarni qo‗llamaslik b) Badiiylik, atamalarni qo‗llash c) Soddaik , tantanavorlik d) Obrazlilik , estetik ta‘sir etish vazifasi 17. Qonun matnlari, farmonlar, buyruqlar, ariza… kabi hujjatlar qaysi uslubda yoziladi ? 197 a) Badiiy uslubda b) So‗zlashuv uslubda c) Ilmiy uslubda d) Rasmiy uslubda 18. Berilgan matndagi o‗xshatishlarni aniqlang : Okoplardan yov chiqadi Och bo‗riday uvlashib. Orqasidan ajal quvgan Tentaklarday kulishib. a) Ajal quvgan b) Och bo‗riday, ajal quvgan tentaklarday c) Tentaklarday d) Ajal quvgan tentaklarday 19. Ma‘muriy – boshqaruv faoliyatida xizmat mavqeiga ko‗ra hujjatlar qanday guruhlarga bo‗linadi ? a) tashkiliy , farmoyish hujjatlar b) ma‘lumot – axborot hujjatlari c) xizmat yozishmalari d) barcha javoblar to‗g‗ri 20. So‗zni ko‗p so‗zlamay, sizlab ayt, oz-oz, Tuman so‗z tuginin shu bir so‗zda yoz. misralari kimga tegishli ? a) Xisrav Dehlaviy b) Navoiy c) Yusuf Hos Hojib d) Bobur 21. Farmoyish hujjatlar guruhiga qanday hujjatlar kiradi ? a) Guvohnoma, Yo‗riqnoma, Dalolatnoma b) Buyruq, Ko‗rsatma, Farmoyish c) Farmoyish, Ariza, Bayonnoma d) Hisobot, Buyruq, Dalolatnoma 22. Ma‘lumot – axborot hujjatlar guruhiga qaysi hujjatlar kiradi? a) Ariza, Bayonnoma, Bildirishnoma, Dalolatnoma b) Guvohnoma, Hisobot, Tilxat, Buyruq c) Ma‘lumotnoma, Shartnoma, E‘lon, Vasiyatnoma d) E‘lon, Hisobot, Buyruq, Ariza 23. ―So‗zchi holing boqma,boq so‗z holini, Ko‗rma kim der ani, ko‗rgilkim, ne der. a) Xorazmiy b) Bobur c) Farobiy d) Navoiy 24. ―Lotin yozuviga asoslangan o‗zbek alifbosini joriy etish to‗g‗risida‖gi qonun qachon qabul qilingan? a) 1992-yil 3-mart b) 1989-yil 21-oktabr 198 c) 1993-yil 2-sentabr d) 1993-yil 6-may 25.Turkiy o‗zbek tilning rivojida kimning hissasi katta? a) Alisher Navoiy b) Amir Temur c) Ahmad Yassaviy d) Zaxiriddin Muxammad Bobur 26. Yusuf Xos Hojib qaysi asarning muallifi? a) Qutadg‗u bilig b) Hibbatul haqoyiq c) Devonu lug‗atit turk d) Xamsa 27.O‗zbek tili qaysi tillar oilasiga kiradi? a) Oltoy tillar oilasining turkiy turkumiga b) Hind-yevropa tillari oilasining eron turkumiga c) Hind-yevropa tillari oilasining slavyan tillari turkumiga d) Oltoy tillar oilasining eron turkumiga 28. Matn nima ? a) Gap b) So‗z c) Tinish belgilari d) Bir yoki bir necha sintaktik birliklardan tashkil topgan nutqiy butunlik 29. Ma‘lumot-axborot hujjatlardan Ariza nechta zaruriy qismdan iborat ? a) 9 ta b) 11 ta c) 7 ta d) 10 ta 30. Rasmiy ishonchnomaning nechta zaruriy qismdan iborat ? a) 9 ta b) 11 ta c) 8 ta d) 10 ta 31. «Annotatsiya» so‗zining ma‘nosi nima? а) Kisqacha ta‘rif b) Xarakteristika c) Bilim d)Xabar, ma‘lumot 32) Annotatsiya janrida muayyan asar kimlarga mo‗ljallanganligi aniqlanadimi? a) Aniklanmaydi b) Bu savol ahamiyatli emas c)Albatta, aniqlanadi d) Fakat muayyan asarga xarakteristika beriladi 33) «Maqola» so‗zining ma‘nosi nima? 199 a) Tahlil b)Hajmi uncha katta bo‗lmagan ilmiy asar c) Xabar d) Ilm 34) Maqola bajarayotgan vazifasiga qarab qanday xarakterlar kasb etadi? a) Ilmiy xarakter kasb etadi b) Publitsistik kasb etadi c) Nazariy kasb etadi d) Publitsistik, problematik, nazariy, tanqidiy, ilmiy, metodik xarakter kasb etadi 35) Ilmiy maqola klassik namunasining hajmi necha sahifa bo‗ladi? a) 3-4 bet b) 4-5 bet c) 5-6 bet d) 7-9 bet 36) Ilmiy maqolada muallifning ismi-sharifi,maqolaning nomi, o‗quv yurti (ilmiy tashkilot yoki ishlab chiqarish korxonasi) nomlanishi qayd etiladimi? a) qayd etilmaydi b )savolda qo‗yilgan barcha talablar qayd etiladi c) Ilmiy tashkilotning nomlanishi qayd etiladi d) maqolaning nomi bo‗lsa basYE) 37) ―Ilm‖so‗zi qaysi til atamasi va uning lug‗aviy ma‘nosi nima? a) Forscha so‗z, bilim b) Turkcha so‗z, ma‘lumotlar c) O‗zbekcha so‗z, tajribalar yig‗indisi d)Arabcha so‗z, kishining o‗qish o‗rganish va hayotiy tajribasi orqali orttirilgan bilimi 38) ―Ma‘ruza‖ so‗zining ma‘nosi? a) Axborot b) Hisobot c)Biror mavzuda ko‗pchilik oldida so‗zlangan nutq, doklad d) Tezisning bir ko‗rinishi 39) Ilmiy ma‘ruza uchun qancha vaqt ajratiladi. a) 4-5 minut b) 5-6 minut c) 7-8 minut D) 9-10 minut 40) Ilmiy axborot nima? a) Hisobot b) Ma‘ruza c)Muayyan sohadagi eng yangi yutuq va xulosalarning ilmiy daragi d) Ma‘lumot 41) Ilmiy axborot uchun qancha vaqt ajratiladi? a) 10-15 minut b) 10-20 minut 200 c) 8-9 minut d) 5-7 minut 42) ―Tezis‖so‗zining ma‘nosi nima va uning matni hajmi qanchagacha bo‗ladi? a) grekcha so‗z, tasdiqlayman,2 betgacha b) forscha so‗z, ma‘lum kilaman, 4 betgacha c) ruscha so‗z, axborot, 3 betgacha d) farangcha so‗z, xabar beraman, 2 betgacha 43) «Taqriz» qaysi tilning atamasi va u qanday ma‘nolarni beradi? a) Arabcha so‗z, «bayon qilish, so‗zlash, tasdiqlash» ma‘nolarini beradi b) Tojikcha so‗z, «asarning qimmatini belgilash»; c) Forscha so‗z, «asarni tahlil etish»; d) Forscha - tojikcha so‗z, «asarning o‗rnini aniqlash»; 44) Referatda yagona fikr xukmronlik qiladimi yoki fikrlar majmui beriladimi? a) Fikrlar majmui beriladi b) Kamida 5 ta fikr aytiladi c)Yagona fikr hukmronlik qiladi va u to‗liq isbot etiladi d) Fakatgina tanqidiy fikr beriladi 45) «Referat» qaysi tilning atamasi va u qanday ma‘nolarni beradi? a) Arabcha so‗z, «bayon qilish, so‗zlash, tasdiqlash» ma‘nolarini beradi. b)lotincha so‗z, «ma‘ruza qilaman, ma‘lum qilaman» c) Forscha so‗z, «asarni tahlil etish»; d) Forscha - tojikcha so‗z, «asarning o‗rnini aniqlash»; 46) Izohli lug‗at – bu alifbo tartibda qurilgan butun bir dunyo… Barcha kitoblar lug‗atda joylashtirilganday… Faqat ularni ajratib ola bilish lozim. Lug‗atlar haqida aytilgan ushbu jumlalar muallifi kim? a) Eriyest Renan b)Anotol Frans C) V.I. Dal d) Emil Zolya 47) Birinchi bo‗lib ―izoh‖ atamasi qaysi lug‗atshunos olim lug‗atida qo‗llanilgan? a)V.I. Dal b) Emil Zolya c) Eriyest Renan d) Karl Linney 48) XVII asrning yarmiga kelib Yevropada lug‗atlarga munosabat o‗zgarishining sabablarini belgilang. a) Fanlar Akademiyasi, bilimlar Akademiyasi tuzila boshlaganligi b)Ayrim matnlarda uchragan qiyin so‗z va so‗z birikmalarini izohlashga urinish c) O‗z ona tillarini bilishga bo‗lgan qiziqish d) barcha javoblar to‗g‗ri 201 49. Fransuz akademiyasi qachon va kim tomonidan tuzilgan? a) 1582-yil, V.I.Dal tomonidan b) 1712-yil, Karl Linney c)1635-yil Kardinal Rеshеl‘е d) To‗g‗ri javob yo‗q 50. Ispan akademiyasida nashr etilgan lug‗atni belgilang. A ―E‘tiborlilar lug‗ati‖ b) ―Izohli lug‗at‖ c) ―Chet tilidan kirgan so‗zlar lug‗ati‖ d) ―Chastotali lug‗at‖ 51. 1902-yilda Varshavada nashr etilgan lug‗atni belgilang. a)7 tilli ―Ruscha – fransuzcha – nemischa – tibetcha – mo‗g‗ulcha – uyg‗urcha – xitoycha lug‗at‖ b) 2 tilli ―Ruscha – o‗zbekcha qisqacha botanika terminlari lug‗ati‖ c) ―Yozuv yodgorliklari asosida qadimgi rus tilining lug‗ati‖ d) ―Turkcha – tatarcha qiyosiy lug‗at‖ 52. Terminologik lug‗atlar qatorini belgilang. a) ―Ruscha – o‗zbekcha matematik terminlar so‗zligi‖, ―Turk tillari lug‗ati‖ b)―Ruscha – o‗zbekcha fizik terminlar lug‗ati‖, ―Ruscha – o‗zbekcha – qisqacha botanika terminlari lug‗ati‖ c) ―Ruscha – o‗zbekcha matematik terminlar lug‗ati‖, ―Chet tilidan kirgan so‗zlar lug‗ati‖ d) Barcha javoblar to‗g‗ri 53. Istiqloldan so‗ng yaratilgan ―O‗zbek milliy ensiklopediyasi‖ necha jilddan iborat va O‗zMEning I – XI jildlarida taxminan qancha maqola berilgan? a)12 jild, 50 ming maqola b) 14 jild, 40 ming maqola c) 13 jild, 30 ming maqola d) 12 jild, 40 ming maqola 54. Turli fan, texnika, madaniyat kabi turli soha haqida kerakli ma‘lumotlar beruvchi asar… a) Ko‗p tillik lug‗atlar deyiladi b) Tarixiy lug‗atlar deyiladi c) Terminologik lug‗atlar deyiladi d) Qomusiy lug‗atlar deyiladi 55. 1971-1980-yillarda nashr etilgan O‗zbek sovet ensiklopediyasi necha jilddan iborat edi? a) 2 jild b) 10 jild c)14 jild d) 30 jild 56. Talabalarning o‗quv-tadqiqot ishlarini nomlang? 202 a) Ilmiy ma‘ruza, axborot, hisobot b) Tezis, taqriz,maqola c)Nazorat ishi, referat, kurs ishi,bitiruv malakaviy ish d) Risola, annotatsiya, maqola 57.So‗zning o‗zi ifodalayotgab voqelikka mutlaqo mos va muvofiq kelishi...........deyiladi? a) Nutqning sofligi b) Nutqning izchilligi c) Nutqning ravonligi d) Nutqning mantiqiyligi 58. Til madaniyatining asosiy tekshirish obekti nima? a) Adabiy til me‘yorlari b) Lug‗at boyligi c) Uslubiyat d) Imlo 59. Nutqning tozaligiga salbiy ta‘sir etadigan unsurlami ko‗rsating? a) Varvarizmlar va vulgazmlar b) Arxaizm va dialektizmlar c) Adabiy me‘yor va imlo d)А, B javob 60. Nutqning tozaligi deganda nimani tushunasiz? a) Adabiy til me‘yorlariga yot bo‗lgan birliklarning qo‗llanmasligi b) Dialektizmlarning qo‗llanmasligi c) Nutq mantiqiyligiga rioya qilish d) Nutq ifodaviyligini oshirish 61. Milliy o‗ziga xosligi bilan ajralib turuvchi nutq qanday nomlanadi? a) Og‗zaki b) Madaniy c) Yozma d) Badiiy 62. Tog‗lardagi qip-qizil lola Bo‗lib go‗yo yqut piyola, Buloqlardan uzatadi suv, El ko‗zidan qochadi uyqu. She‘riy parchada tilning tasviriy vositalaridan qay biri qo‗llangan? a)O‗xshatish b) Qiyoslash c) Sinekdoxa d) Metonomiya 63. Qaysi adib «Tarbiya»ni tо‗rt turga bо‗ladi. a) Qoshg‗ariy b) Beruniy c) A.Avloniy d) Y.X.Xojib 64. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‗ra quyidagi so‗zlarning qaysi biri qo‗shib yoziladi? A) kir sovun B) tarjimayi hol 203 C) liq to‗la D) och sariq 65. Tutuq belgisi (‘) qo‗yilishi kerak bo‗lgan so‗zlarni aniqlang. A) maraka, tazim B) mo‗tadil, vaz C) mashuq, mezon D) taziya, murojaat 66. Qaysi qatordagi so‗zda til oldi jarangli tovush lab-lab jarangli tovushi sifatida talaffuz etiladi? A) mehmon B) bo‗yni C) gapniD) minbar 67. Noto‗g‗ri yozilgan so‗zlar qatorini ko‗rsating. A) oliyjanob, taqiqlamoq, ohanrabo B) taqchil, bug‗u, hasharot C) hukumron, alyuminiy, vakum D) bo‗ysunmoq, gulsapsar, binoyi 68. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‗ra quyidagi so‗zlarning qaysi biri ajratib yoziladi? A) yarim avtomat B) bug‗doy rang С) janubi g‗arb D) sovuq mijoz 69. Noto‗g‗ri yozilgan so‗z qaysi qatorda berilgan? A) hasharotB) netron C) obro‗li D) xushhazm 70. Talaffuz va imloda farqlanadigan so‗zlar ko‗rsatilgan qatorni toping. 1) tonna; 2) avtomat; 3) bahor; 4) okean; 5) kollej; 6) ishlov; 7) tovuq; 8) yasha; 9) bilan A) 1, 2, 5, 7, 8, 9 B) 3, 4, 6, 8, 9 C) 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9 D) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 71. Qo‗sh undosh xato qo‗llangan so‗zlar qatorini aniqlang. A) dramma, ushshatmoq B) yallig‗lanish, horittirmoq C) himmatli, haqqoniyat D) uvvos, uddaburon 72. Adabiy me‘yor saqlangan so‗zlar qatorini belgilang. A) giyohvan, xayir, g‗ish, mas B) pasay, chapdas, qayrilmoq, sanalmoq C) artis, grip, dramma, darax D) yarmi, bag‗ri, ayrilmoq, ikkala 73. Xato yozilgan sonlarni toping. A) besh-o‗n, ellik-oltmishtachaB) uchchala, to‗rttala C) bitta, ikkita D) uchdan bir, beshdan uch 74. Qaysi juftlikda so‗zlar xato yozilgan? A) mo‗‘jaz, mo‗‘jiza B) surat, sur‘at C) nasha, nash‘a D) tana, ta‘na 75. Yangi imlo qoidasiga ko‗ra har bir so‗zi bosh harf bilan yoziluvchi birliklar qatorini belgilang A) O‗zbekiston qahramoni B) Barcha qatordagi so‗zlar bosh harf bilan yoziladi. C) Xotira va qadrlash kuni D) Mustaqillik kuni 76. "O‗zbek tilining asosiy imlo qoidalari" (1995) ga ko‗ra chiziqcha bilan yoziladigan so‗zlar qatorini toping. A) unda bunda, uyma uy B) ko‗pdan ko‗p, yangidan yangi C) ochiqdan ochiq, to‗g‗ridan to‗g‗ri D) yangidan yangi, to‗g‗ridan to‗g‗ri 77. Chiziqcha bilan yoziladigan so‗zlar qaysi qatorda berilgan? A) orom//baxsh, qiyma//taxta, ur//to‗qmoq B) gul//chechak, bordi//keldi, och//sariq C) bodom//qovoq, to‗q//qizil, kecha//kunduz D) uyma//uy, kiyim//kechak, dam//badam 204 78. Qaysi javobda 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‗ra ajratib yoziladigan so‗z berilgan? A) sovuq mijoz B) yarim avtomat C) kula yozdi D) bug‗doy rang 79. -illa fe‘l yasovchi qo‗shimchasi qaysi so‗zlarga qo‗shilganda fonetik yozuv asosida yoziladi? A) lo‗k, g‗ing, ship B) shov, shiq, dik C) shov, guv, shipD) shov, guv, shuv 80. Diagramma so‗zining 3-bo‗g‗ini nechta tovushdan tarkib topgan? A) 3 ta undosh, 1 ta unli В) 3 ta undosh, 2 ta unli C) 2 ta undosh, 1 ta unli D) 1 ta undosh, 1 ta unli 81. Qaysi qatordagi so‗zlarda ―o‖ unlisi ―a‖ singari talaffuz qilinadi? A) dekoratsiya, omonim, monitoring B) savol, bahor, zamon C) okulist, tonna, tort D) dekoratsiya, bola, … 82. Quyida berilgan so‗zlarning qaysilariga egalik qo‗shimchalari qo‗shilsa, bu so‗z fonetik yozuv asosida yozilmaydi? 1) o‗rin; 2) park; 3) rizq; 4) kapalak; 5) bo‗g‗iz; 6) nutq; 7) qorin; 8) butoq; 9) farq; 10) tuproq A) 3, 4, 5, 10 B) 6, 8, 9C) 2, 3, 6, 9 D) 1, 5, 9, 10 83. Qo‗sh unlilarsiz yozilishi kerak bo‗lgan so‗zni toping. A) manfaatdorB) mutakaabbir C) mutolaa D) mutaassib 84. Imlo qoidasiga ko‗ra noto‗g‗ri yozilgan so‗zlarni toping. 1) yutiq; 2) badiiy; 3) ukrayin; 4) tassurot; 5) mone; 6) ehtirom A) 1, 3, 4 B) 2, 5, 6 C) 1, 2, 5 D) 1, 3, 4, 5 85. Talaffuzda tovush orttirilishi yuz bergan so‗zlar qatorini toping. A) tabiat, doim, ilm B) unga, achchiq, issiq C) qadr, do‘st, g‘isht D) go‘sht, yozdir, iliq 86. Imlo qoidasiga ko‗ra xato yozilgan so‗zni toping. A) hasharotB) zalvorli C) qaynana D) qat’i nazar 87. Bo‗g‗in ko‗chirish haqida aytilgan qaysi qoida noto‗g‗ri? A) Harfdan iborat shartli belgi o‘zi tegishli raqamdan ajratib ko‘chiriladi. B) o‘zlashma so‘zlarning bo‘g‘inlari chegarasida ikki undosh kelsa, ular keyingi satrga birgalikda ko‘chiriladi. C) v. b. (va boshqalar), sh. k. (shu kabilar) singari harfiy qisqartmalar oldingi so‘zdan ajratib ko‘chirilmaydi. D) O‘zlashma so‘zlarning bo‘g‘inlari chegarasida uch undosh kelsa, birinchi undosh oldingi satrda qoldirilib, qolgan ikki undosh keyingi satrga ko‘chiriladi. 88. Quyida berilgan juft so‗zning qaysi biri imlo qoidasiga ko‗ra to‗g‗ri yozilgan? A) yaroq-aslaha B) yaroq-aslaxa C) yarog‘-aslaha D) yarog‘-aslaxa 89. ―Muxbirimiz voqea ro‗y bergan joydan xabar beradi‖, ―voqeaga guvoh bo‗lganlarning so‗ziga ko‗ra‖, ―muxbirimizning xabar berishicha‖ kabi iboralar qaysi uslubda qo‗llaniladi? A) publitsistik uslub B) rasmiy uslub C) badiiy uslub D) ilmiy uslub 90. Qaysi qatordagi uslubiy xato paronimlarni qo‗llash bilan bog‗liq? A) Tambalga ish buyursang, otangdan yaxshi maslahat beradi. B) Dugonajon, bugun menikiga tashrif buyurarsan? C) Yarog‗ tuta oladigan qari-yu yosh jangga shay turardi. D) O‗zak va qo‗shimcha qanday aytilishidan qat‘iy nazar o‗zgarmaydi. 91. Qaysi javobda publitsistik uslubga to‗g‗ri ta‘rif berilgan? 205 A) atamalarga tayanib, fikrni aniq va ixcham shaklda bayon qiluvchi uslub B) ish yuritish qog‗ozlari uslubi C) voqelikni badiiy tasvir vositalari orqali ifodalash uslubi D) ommaviy axborot vositalari uslubi 92. ‖Shaxsiy yoki mulkiy sug‗urta shartnomasi, zarurat tug‗ilganda sug‗irtachiga qarshi da‘vo qo‗zg‗atib zararni undirish uchun sudga taqdim etiladigan rasmiy hujjat‖. Ushbu izoh qaysi so‗zga tegishli? A) lizing B) aksiyaC) polis D) invistetsiya 93. Quyidagi hujjatlarning qaysi biri rasmiy uslubning diplomatik uslub turida yoziladi? A) bildirgi B) jinoiy aktlarC) konvensiya D) qonun 94. Xizmat xatlari nechta zaruriy qismni o‗z ichiga oladi ? a) 24 ta zaruriy qism b) 19 ta zaruriy qism c) 16 ta zaruriy qism d) 22 ta zaruriy qism 95. Matnning uslubini aniqlang . Maishatman kayfu safo bir yoqda , Mehnat bilan jabro jafo bir yoqda a) Rasmiy b) Badiiy c) So‗zlashuv d) Publisistik 96. Ma‘muriy – boshqaruv faoliyatida xizmat mavqeiga ko‗ra hujjatlar qanday guruhlarga bo‗linadi ? a) tashkiliy , farmoyish hujjatlar b) ma‘lumot – axborot hujjatlari c) xizmat yozishmalari d) barcha javoblar to‗g‗ri e) 97.Labing g‗uncha yuzing ikki qizl gul. Qading sarvu, soching go‗yoki sunbul a) sifatlash b) metafora c) metonimiya d) o‗xshatish 98. Noto‗g‗ri yozilgan so‗zlar qatorini ko‗rsating. A) oliyjanob, taqiqlamoq, ohanrabo B) taqchil, bug‗u, hasharot C) hukumron, alyuminiy, vakum D) bo‗ysunmoq, gulsapsar, binoyi 99. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‗ra quyidagi so‗zlarning qaysi biri ajratib yoziladi? A) yarim avtomat B) bug‗doy rang С) janubi g‗arb D) sovuq mijoz 100. Talaffuzda tovush orttirilishi yuz bergan so‗zlar qatorini toping. A) tabiat, doim, ilm B) unga, achchiq, issiq C) qadr, do‘st, g‘isht D) go‘sht, yozdir, iliq 101. Lotin alifbosiga asoslangan imlo qoidasiga ko‗ra Is‘hoq so‗zida ishlatiladigan tutuq belgisi qanday vazifa bajaradi? A) unli tovushning cho‗ziqroq aytilishini ifodalaydi 206 B) unlini undoshdan ajratib talaffuz etilishini ifodalaydi C) oldin va keyin kelgan tovushlar alohida tovushlar ekanligini ifodalaydi D) so‗z urg‗usini ifodalaydi 102. Berilgan qaysi so‗zda tutuq belgisi noto‗g‗ri qo‗yilgan? A) ma‘sul B) ma‘sum C) ma‘mur D) ma‘qul 103. 1) kav... sh; 2) kib... r; 3) kir... m; 4) lut... f; 5) moy... l Imlo qoidasiga ko‗ra nuqtalar o‗rnida i unlisi qo‗yilishi kerak bo‗lgan so‗zlarni belgilang. A) 1, 2, 3, 5 B) 1, 4, 5C) 3, 5 D) 1, 4 104. Berilgan so‗zlarning qaysilarida nuqtalar o‗rnida u unlisi yoziladi? 1) junj... kish; 2) juld... r; 3) zo‗g‗... m; 4) ibratom...z; A) 1, 2, 3, 4 B) 2, 3C) 2, 4 D) 1, 4 105. Ayrim paytlarda ko‗nglim onamni qo‗msaydi-da, qanotim qayrilganini sezib, nafasim bo‗g‗zimga tiqiladi. Ushbu gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so‗zlar soni nechta? A) 1 ta B) 2 ta C) 3 taD) 4 ta 106. Noto‗g‗ri yozilgan so‗zlar qatorini toping. A) Xalqaro olimpiya qo‗mitasi, Madaniyat va Sport ishlari vazirligi, Nuroniy jamg‗armasi B) Buxoro viloyati hokimligi, Temuriylar tarixi davlat muzeyi, Quvasoy sement zavodi C) Oliy xo‗jalik sudi, Toshkent agrar universiteti, «Lazzat» oshxonasi D) Vazirlar Mahkamasi, «Sharq gullari» firmasi 107. Bag‗rim yoniq, yuzim qora, ko‗nglim siniq, bo‗yim bukik, sening ziyoratingga keldim sultonim. Gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so‗zlar soni nechta? A) 4 ta B) 2 taC) 3 ta D) 5 ta 108. Imlo qoidasiga ko‗ra xato yozilgan so‗zni toping. A) ma‘yus B) ma‘zur C) ma‘sumD) ma‘sud 109. 1) yig‗lamoq; 2) taranmoq; 3) chorlamoq; 4) anglamoq; 5) chanqamoq; 6) qaynoqroq Berilgan so‗zlarning qaysi biri fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan? A) 2, 3, 4, 5, 6B) 1, 4, 6 C) 3, 4, 6 D) 4, 5, 6 110. 1) taroqqa 2) buloqqa 3) so‗roqqa 4) ilikka 5) kurakka 6) terakka Jo‗nalish kelishigidagi ushbu so‗zlarning qaysi birida so‗zning ham o‗zak, ham qo‗shimcha qismida tovush o‗zgarishi yuz bergan? A) 1, 2, 3 B) 3, 4, 5C) 1, 3 D) barchasida faqat qo‗shimchada o‗zgarish yuz bergan 111. Qaysi qatordagi so‗zlarda qo‗sh undosh qo‗llanishi kerak? A) has ... os, qo‗sh ... aB) ud ... aburon, tasad ... uq C) hij ... alamoq, uv ... at D) mut ... asil, jiz ... illamoq 112. Imlo qoidasiga ko‗ra qaysi so‗z to‗g‗ri yozilgan? A) uzurB) mumiyo C) mayil D) makir 113. So‗zlarga jo‗nalish kelishigi qo‗shimchasi qo‗shilganda so‗z tarkibida qanday fonetik o‗zgarish yuz berishi mumkin? A) tovush tushishi B) tovush almashishi C) tovush orttirilishi va almashishi D) tovush almashishi va tushishi 114. Talaffuzda tovush orttirilishi yuz bergan so‗zlar qatorini toping. A) tabiat, doim, ilm B) unga, achchiq, issiq C) qadr, do‗st, g‗isht D) go‗sht, yozdir, iliq 115. Imlo qoidasiga ko‗ra xato yozilgan so‗zni toping. A) hasharotB) zalvorli C) qaynana D) qat‘i nazar 116. Bo‗g‗in ko‗chirish haqida aytilgan qaysi qoida noto‗g‗ri? A) Harfdan iborat shartli belgi o‗zi tegishli raqamdan ajratib ko‗chiriladi. B) o‗zlashma so‗zlarning bo‗g‗inlari chegarasida ikki undosh kelsa, ular keyingi satrga birgalikda ko‗chiriladi. C) v. b. (va boshqalar), sh. k. (shu kabilar) singari harfiy qisqartmalar oldingi so‗zdan ajratib ko‗chirilmaydi. 207 D) O‗zlashma so‗zlarning bo‗g‗inlari chegarasida uch undosh kelsa, birinchi undosh oldingi satrda qoldirilib, qolgan ikki undosh keyingi satrga ko‗chiriladi. 117. Quyida berilgan juft so‗zning qaysi biri imlo qoidasiga ko‗ra to‗g‗ri yozilgan? A) yaroq-aslaha B) yaroq-aslaxa C) yarog‗-aslaha D) yarog‗-aslaxa 118. 1) ekmoq; 2) ko‗rmoq; 3) chiqmoq; 4) osmoq Ushbu fe‘llardan payt ravishdoshi yasalganda ularning qaysi biri morfologik (yozuv) qoida asosida yoziladi? A) 2, 4 B) 1, 2, 3, 4 C) 1, 3 D) 1 119. 1) ekmoq; 2) ko‗rmoq; 3) chiqmoq; 4) osmoq Ushbu fe‘llardan payt ravishdoshi yasalganda ularning qaysi biri fonetik (yozuv) qoida asosida yoziladi? A) 2, 4 B) 1, 2, 3, 4C) 1, 3 D) 1 120. Qaysi qatorda juft sifatlar yangi imlo qoidasiga ko‗ra noto‗g‗ri yozilgan? A) yakkam-dukkamB) kattayu kichik C) yakka-yu yagona D) sarg‗ish-qo‗ng‗ir 121. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‗ra quyidagi so‗zlarning qaysi biri ajratib yoziladi? A) kelintushdi, tokqaychi B) so‗zboshi, achchiqtosh C) qirg‗iyko‗z, oyboltaD) dardibedavo, timqora 122. Quyidagi talaffuz xususiyatlarining qaysilari yozuvda ham aks etadi? 1) k undoshi bilan tugagan otlarga egalik qo‗shimchalari qo‗shilganda k undoshining g ga o‗zgarishi; 2) q undoshi bilan tugagan otlarga egalik qo‗shimchalari qo‗shilganda q undoshining g‗ ga o‗zgarishi; 3) g‗ undoshi bilan tugagan otlarga jo‗nalish kelishigi qo‗shimchasi qo‗shilganda g‗ undoshining q undoshiga o‗zgarishi; 4) a unlisi bilan tugagan fe‘llarga shaxs oti yasovchi -vchi qo‗shimchasi qo‗shilganda a unlisining o ga o‗zgarishi A) 1, 2, 3, 4B) 1, 2, 4 C) 1, 2, 3 D) 1, 2 123. Berilgan so‗zlarning qaysi biri to‗g‗ri yozilgan? 1) taqiqlamoq; 2) tahqiqlamoq; 3) ta‘qiqlamoq A) 1, 2 B) 3 C) 1 D) 2, 3 124. 1) idrok; 2) terak; 3) ishtirok; 4) chok; 5) bolalik. Berilgan ushbu so‗zlarning qaysi biriga egalik qo‗shimchasi qo‗shilganda, asos qismda fonetik o‗zgarish bo‗ladi? A) 1, 2, 3, 4B) 2, 5 C) 1, 3, 4 D) 1, 2, 5 125. Unga uchragani yuragi dov bermadi, yig‗lab uyga keldi. Berilgan gapda necha so‗z fonetik qoida asosida yozilgan? A) 1 ta B) 2 taC) 3 ta D) 4 ta 126. Qoyalar bag‗ridan o‗ynab oqib tushayotgan shalola unga zavq bag‗ishlardi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so‗zlar miqdorini aniqlang. A) 1 ta B) 2 ta C) 3 taD) 4 ta 127. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‗ra quyidagi so‗zlarning qaysi biri xato yozilgan? A) parvoyim B) obro‗yim C) avzoyimD) orzuyim 128. Nuqtalar o‗rnida bo‗g‗iz tovushi yoziladigan so‗zlarni toping. 1) xayr ... ohlik; 2) xayr- e... son; 3) hoyu... avas; 4) mav ... um; 5) ma ... fiy A) 1, 2, 3, 4, 5B) 2, 3, 4 C) 1, 3, 5 D) 1, 4 129. Juft so‗z imlo qoidasiga ko‗ra to‗g‗ri yozilgan qatorni toping. A) sa‘yi-harakat B) sayi-harakat C) saiy-harakatD) sa‘y-harakat 130. Yoshligidan tabiiy fanlarga shunday mehr qo‗ydiki, bu fanlarning sirli olami uning butun borlig‗ini qamrab oldi. Ushbu gapda nechta so‗z fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan? 208 A) 2B) 3 C) 4 D) 5 131. 1) boqmoq; 2) bukmoq; 3) sog‗moq; 4) egmoq Ushbu fe‘llardan payt ravishdoshi yasalganda ularning qaysi biri fonetik yozuv qoidasi asosida yoziladi? A) 1, 2, 3, 4 B) 2, 3, 4C) 1, 2 D) 1 132. Qaysi qatordagi so‗zlar to‗g‗ri yozilgan? A) Toshkent viloyati hokimligi, Guliston Davlat Universiteti B) Quvasoy sement zavodi, Temuriylar tarixi Davlat muzeyi C) «G‗afur G‗ulom» nomidagi nashriyot, O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi D) Xalq ta‘limi vazirligi, Respublika Oliy Kengashi 133. Qaysi javobda imloviy jihatdan noto‗g‗ri yozilgan so‗zlar qatori berilgan? A) xijil, hijjalamoq, xaspo‗shlamoq B) hijil, xijjalamoq, haspo‗shlamoq C) hijil, hijjalamoq, haspo‗shlamoq D) xijil, xijjalamoq, xaspo‗shlamoq 134. Imloviy jihatdan to‗g‗ri yozilgan so‗zlarni aniqlang. A) sazavor, mulaqot B) sazovar, muloqat C) sazovor, muloqot D) sazovor, muloqat 135. Qaytar bo‗lsam quruq qo‗l ovdan, Qora qozon qolsa qaynovdan, Ham ayrilib o‗lja, ulovdan, Qarzga botar bo‗lsam birovdan, Taskin berib Onam yig‗laydir, Qolganlari yolg‗on yig‗laydir. (To‗ra Sulaymon) Ushbu she‘riy parchada fonetik o‗zgarish asosida yozilgan so‗zlar necha o‗rinda qo‗llangan? A) 2 B) 3 C) 4D) 5 136. Qaysi javobda nom to‗g‗ri yozilgan? A) Osiyo Taraqqiyot Banki B) Osiyo ―Taraqqiyot‖ Banki C) ―Osiyo‖ taraqqiyot banki D) Osiyo taraqqiyot banki 137. hokandoz, nomoyish, jaholat, tamosha, tadbiq, mabodo, mojora, tag‗dimot, ma‘shum Ushbu so‗zlardan nechtasi noto‗g‗ri yozilgan? A) 5 tasiB) 7 tasi C) hammasi to‗g‗ri yozilgan D) 6 tasi 138. Qaysi so‗zlarda u unlisi noto‗g‗ri qo‗llangan? 1) unutmoq; 2) unumli; 3) unub-o‗smoq; 4) umumiylik; 5) umum; 6) umurguzaron A) 3, 4, 5 B) 1, 2, 4, 6C) 3, 6 D) 2, 3, 5 139. Quyidagi qaysi so‗zlarda nuqtalar o‗rniga sirg‗aluvchi, jarangsiz, lab undoshi yoziladi? 1) a...zal; 2) a...tomobil; 3) sha...qat; 4) sa...do; 5) a...g‗on; 6) mu...affaqiyat A) 1, 2, 3, 5B) 1, 3, 5 C) 4, 5 D) 1, 2, 3, 5, 6 140. Imloviy jihatdan noto‗g‗ri yozilgan so‗zlarni aniqlang. 1) sazavor; 2) talofat; 3) rahmat; 4) xoxlamoq; 5) taqdim; 6) tag‗dir A) 3, 4B) 1, 2, 4, 6 C) 1, 2 D) 1, 2, 3, 6 141. ―voqeaga guvoh bo‗lganlarning so‗ziga ko‗ra, ―muxbirimizning xabar berishicha‖ kabi iboralar qaysi uslubda qo‗llaniladi? A) publitsistik uslub B) badiiy uslub C) ilmiy uslub D) rasmiy islub 142. Ilmiy uslubning xususiyatlari haqida berilgan qaysi hukm(lar) noto‗g‗ri? 1) sof ilmiy uslubda fan yutuqlarini keng ommaga yetkazish maqsad qilinadi; 2) ilmiy-ommabop uslubda ma‘lum fan sohasiga doir atamalar qo‗llansa ham, lekin bu atamalar xalqqa tushunarli bo‗lishi uchun izohlanadi; 3) tarix va adabiyotshunoslik uslubi publitsistik uslubga yaqinroq turadi; 4) ilmiy-ommabop uslubda eng yuqori darajadagi mavhumlashtirish orqali ilmiy xulosalarni bayon qilish kuchli bo‗ladi. 209 A) 1, 4 B) 4 C) 2, 3 D) 1 143. Ilmiy uslubning xususiyatlari haqida berilgan qaysi hukm(lar) to‗g‗ri? 1) sof ilmiy uslubda fan yutuqlarini keng ommaga yetkazish maqsad qilinadi; 2) ilmiy-ommabop uslubda ma‘lum fan sohasiga doir atamalar qo‗llansa ham, lekin bu atamalar xalqqa tushunarli bo‗lishi uchun izohlanadi; 3) tarix va adabiyotshunoslik uslubi publitsistik uslubga yaqinroq turadi; 4) ilmiy-ommabop uslubda eng yuqori darajadagi mavhumlashtirish orqali ilmiy xulosalarni bayon qilish kuchli bo‗ladi. A) 4 B) 1, 4 C) 1, 2D) 2, 3 144. Atamalar faqat bir ma‘noda qo‗llanib, o‗zi ifodalayotgan tushunchaning tub mohiyatini ko‗rsatishga xizmat qiladigan uslubni aniqlang. A) rasmiy uslub B) ommabop uslub C) badiiy uslubD) ilmiy uslub 145. Qaysi javobda rasmiy uslubga xos xususiyatlar ko‗rsatilgan? 1) uslubning belgisi qisqalik, soddalik, aniqlikdir; 2) atamalar, ta‘riflar, qoidalar asosida ish ko‗radi; 3) fan va texnika tili sanaladi; 4) ibora va jumlalar bir qolipda bo‗ladi; 5) so‗zlar ko‗chma ma‘noda ishlatilmaydi A) 1, 3, 4 B) 1, 2, 4C) 1, 4, 5 D) 1, 3, 5 146. ―Muxbirimiz voqea ro‗y bergan joydan xabar beradi‖, ―voqeaga guvoh bo‗lganlarning so‗ziga ko‗ra‖, ―muxbirimizning xabar berishicha‖ kabi iboralar qaysi uslubda qo‗llaniladi? A) publitsistik uslub B) rasmiy uslub C) badiiy uslub D) ilmiy uslub 147. Qaysi qatordagi uslubiy xato paronimlarni qo‗llash bilan bog‗liq? A) Tambalga ish buyursang, otangdan yaxshi maslahat beradi. B) Dugonajon, bugun menikiga tashrif buyurarsan? C) Yarog‗ tuta oladigan qari-yu yosh jangga shay turardi. D) O‗zak va qo‗shimcha qanday aytilishidan qat‘iy nazar o‗zgarmaydi. 148. Qaysi javobda publitsistik uslubga to‗g‗ri ta‘rif berilgan? A) atamalarga tayanib, fikrni aniq va ixcham shaklda bayon qiluvchi uslub B) ish yuritish qog‗ozlari uslubi C) voqelikni badiiy tasvir vositalari orqali ifodalash uslubi D) ommaviy axborot vositalari uslubi 149. ‖Shaxsiy yoki mulkiy sug‗urta shartnomasi, zarurat tug‗ilganda sug‗irtachiga qarshi da‘vo qo‗zg‗atib zararni undirish uchun sudga taqdim etiladigan rasmiy hujjat‖. Ushbu izoh qaysi so‗zga tegishli? A) lizing B) aksiyaC) polis D) invistetsiya 150. Quyidagi hujjatlarning qaysi biri rasmiy uslubning diplomatik uslub turida yoziladi? A) bildirgi B) jinoiy aktlarC) konvensiya D) qonun 151. Quyidagi hujjatlarning qaysi birida da‘vat etish, axborot o‗z aksini topgan bo‗ladi? A) buyruq B) bildirgi C) ishonchnoma D) ma‘lumotnoma 152. Quyidagilardan qaysilari publitsistik uslubning yozma shakliga mansub? 1) ijtimoiy-siyosiy masalalarga bag‗ishlangan bosh maqolalar; 2) felyetonlar; 3) pamfletlar; 4) murojaatnomalar; 5) ilmiy xulosalar; 6) deklaratsiyalar; 7) chaqiriqlar A) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 B) 1, 2, 3, 4, 5, 6 C) 1, 2, 3, 4, 6, 7 D) 1, 2, 3, 4 153. Qaysi uslublar ham og‗zaki, ham yozma shakllarga ega? 1) publitsistik uslub; 2) badiiy uslub; 3) rasmiy uslub; 4) ilmiy uslub; 5) so‗zlashuv uslubi 210 A) 1, 2, 3, 4 B) 1, 2, 3 С) 1, 2, 4 D) 1, 2, 3, 4, 5 154. Nutq uslublariga xos xususiyatlar aks etgan javoblar mosligini belgilang. 1) badiiy uslub; 2) ilmiy uslub; 3) publitsistik uslub; 4) so‗zlashuv uslubi; a) ijtimoiy masalalarga faol munosabatda bo‗lishlik; b) axborot uchun eng kerakli so‗zlarni ishlatish, nutqiy vositalarni tejash va ortiqcha qo‗llashga intilish; c) axborot berishdan tashqari, estetik ta‘sir ko‗rsatish vazifasini bajarish; d) fan yutuqlarini keng ommaga yetgazish. A) 1 - b; 2 - d; 3 - a; 4 - c B) 1 - c; 2 - d; 3 - a; 4 - b C) 1 - c; 2 - d; 3 - b; 4 - a D) 1 - d; 2 - d; 3 - b; 4 - b 155. Qaysi qatorda ilmiy uslubga xos gap berilgan? A) Saxiylik va olijanoblik ulug‗vor fazilatdir. B) Ega va kesim gapning grammatik asosi hisoblanadi. C) Seni hur va ozod kuylaymen. D) Nedin g‗amnok ko‗rinasiz! 156. Badiiy uslubning kommunikativ vazifasi deganda nima tushuniladi? A) muayyan ijtimoiy masalalarga faol munosabatda bo‗lishlik B) ma‘lum voqea-hodisa haqida axborot berish C) tasviriy ifodalarni qo‗llash D) o‗quvchiga ta‘sir qilish 157. Qaysi uslubda atamalar hamda deyiladi, ataladi, kifoya, zarur kabi so‗zlar, mazmunan aniq, ravshan, qat‘iy iboralar ishlatiladi? A) badiiy uslub B) ommabop uslub C) ilmiy uslub D) rasmiy uslub 158. Qaysi javobda badiiy uslub namunasi berilgan? A) Ikkinchi darajali bo‗laklar fikrni to‗laroq va mukammalroq ifodalash uchun xizmat qiladi. B) Milliy mafkura millatning tub manfaatlarini nazariy asoslab berishga va himoya qilishga da‘yat etilgandir, uning bosh vazifasi ham shudir. C) Dalalarning keng quchoqlaridan uchishib kelgan mayin shabadalar qiz og‗zidan chiqqan unlarni o‗z qanotlariga mindirib, allaqayerlarga, olislarga olib ketardilar. D) Ushbu ma‘lumotnomani ko‗rsatuvchi G.Mo‗minov, haqiqatan ham, O‗zbekiston Milliy universitetining matematika fakultetida dekan o‗rinbosari lavozimida ishlaydi. 159. Quyidagi qaysi gap badiiy uslubga xos? A) Stakanlarning ikkovida ham rangli eritma bor. B) Butun osmonni bulutlarning og‗ir, qalin, qoramtir namati qoplagan. C) Ma‘lumotnoma tuman hokimiyatiga ko‗rsatilsin. D) Sen menga "ovqating undog‗, ovqating bundog‗" degan gapni qilaverma. 160. Uslubiy xoslangan so‗zni belgilang. A) so‗zlamoq B) uyC) nigoh D) ovqat 161. ―Yotoqxonada yashovchilar belgilangan tartib-intizom va tozalikka rioya qilmagan taqdirda yotoqxonadan chiqariladi‖. Ushbu gap nutq uslublarining qaysi turiga mansub? A) rasmiy-idoraviy B) badiiy C) publitsistik D) so‗zlashuv 162. Ommaviy axborot vositalari uslubi qanday uslub sanaladi? A) publitsistik uslub B) ilmiy uslub C) rasmiy uslub D) badiiy uslub 163. Adabiy tilning ijtimoiy hayotning ma‘lum soha doirasiga, ma‘lum nutqiy vaziyatga xoslangan ko‗rinishi ... A) nutq uslubi hisoblanadi B) adabiy til hisoblanadi C) sohaviy uslub hisoblanadi 211 D) adabiy so‗zlashuv uslubi hisoblanadi 164. Uslubiy betaraf so‗zlarni belgilang. A) futbol, kurash, shaxmat B) ega, gap, undoshC) go‗sht, gap, choyxona D) traktor, plug, mufta 165. Ayrim nutq uslubi doirasidagina qo‗llanadigan so‗zlar qanday nomlanadi? A) maxsus so‗zlar B) atamalar C) uslubiy xoslangan so‗zlar D) uslubiy betaraf so‗zlar 166. Nutq a‗zolari vositasida hosil qilinadigan, ma‗no ifodalaydigan so‗zlarni shakllantirishda xizmat qiladigan tovushlarga nima deyiladi? A) Nutq organlari В) Ovoz tebranishlari C) Tovush kuchi D) Nutq tovushlari 167. Tovush hosil qilishda ishtirok etadigan nutq a‗zolarining jamiga? A) Nutq formulasi deyiladi B) Nutq apparati deyiladi C) Faol nutq a‗zolari deyiladi D) Nutq artikulyatsiyasi deyiladi 168. Tovush hosil qilish yoki lingvistik xussusiyatiga ko‗ra nutq apparatini nechaga bo‗lish mumkin? A)3 ga B)4 ga C)6 ga D)2 ga 169. Tovush hosil qilishda ishtirok etadigan faol organni ko‗rsating. A) Bo‗g‗iz B) Tanglay C) Lab D) Tish 170. Hosil bo‗lish usuliga ko‗ra q hamda g‗ undosh fonemalariga to‗g‗ri tavsif berilgan qatorni toping. A) q - til undoshi, chuqur til orqa; g‗ - til undoshi, chuqur til orqa B) q va g‗ - bo‗g‗iz undoshlari C) g‗ - jarangli undosh; q - jarangsiz undosh D) q portlovchi undosh; g‗ - sirg‗aluvchi undosh. 171. Qorishiq undosh fonemalar berilgan qatorni toping. A) m, n, ng B) dj, sh, f C) ch, j(dj), D) ng, r, l. 172. X undoshiga to‗g‗ri tavsif berilgan javobni toping. A) chuqur til opqa, sirg‗aluvchi, jarangsiz undosh fonema B) bo‗g‗iz, sirg‗aluvchi, jarangsiz undosh fonema C) chuqur til orqa, sirg‗aluvchi, jarangli undosh fonema D) chuqur til orqa, portlovchi, jarangsiz undosh fonema. 173. Tovush paychalarining ishtirokiga ko‗ra sh hamda j undosh fonemalariga to‗g‗ri tavsif berilgan qatorni toping. A) sh - til undoshi, til oldi; j - til undoshi, til oldi B) j- jarangli undoshning jarangsiz jufti sh undosh C) sh - til undoshi, til orqa; j - til undoshi, til oldi D) sh - til unlisi, til orqa; j - til undoshi, til oldi 174. Tambur - tanbur, manba - mamba, o‗n besh - o‗mbesh, sunbul - sumbul kabi so‗zlarning talaffuzi va imlosiga tegishli bo‗lgan qanday fonetik hodisa yuz bergan? A) tovush orttirilishi B) tovush tushishi C) tovush almashinishi D) tovush moslashishi. 175. Qaysi so‗z talaffuz qilinganda, undagi ikki o‗xshash fonemadan biri noo‗xshash fonemaga almashishi mumkin? A) tuzsiz B) yigitcha C) bojxona D) zarur. 176. Urg‗u orqali so‗z ma‘nolarini farqlash mumkin bo‗lgan qatorni toping. A) yangi, yigitcha, qishloqcha B) surma, kitob, hovli C) fizik, chog‗lar, mudir D) olma, anjir, muhit. 212 177. Urg‗u nechaga ajaraladi? A) 3 B) 2 C) 4 D) 5 178. Qaysi urg‗uda zarb emas ohang kuchli bo‗ladi? A) Mantiqiy urg‗u B) So‗z urg‗usi C) Musiqiy urg‗u D) Ikkinchi darajali urg‗u 179. Unli va jarangli undoshlardan hosil bo‗lgan so‗zlar qatorini belgilang. A) mashq, kitob, so‗z B) paxta, xalq, choynak C) maydon, dor, gul D) maktab, sabab, maqol. 180. Bo‗g‗inning amaliy ahamiyati nimalardan iborat? A) yozuvda bir satrga sig‗may qolgan so‗z keyingi yo‗lga bo‗g‗in asosida ko‗chiriladi B) birinchi sinf o‗quvchilarini o‗qish va yozishga o‗rgatish ham bo‗g‗inga asoslanadi C) she‘riy misralarda bo‗g‗inlar sonining teng bo‗lishi e‘tiborga olinadi D) A, B, C. 181. O‗zbek tilida quyidagi shakllardan qaysi biri bo‗g‗in sifatida uchramaydi? A) faqat bir unlidan iborat bo‗lgan bo‗g‗inlar B) bir unli va bir undoshdan tuzilgan bo‗g‗inlar C) bir unli va ikki undoshdan hosil bo‗lgan bo‗g‗inlar D) bir undosh va ikki unlidan iborat bo‗g‗inlar. 182. Son-sana, yurak-yurakka, shahar-shahri, men-mening kabi o‗zak va qo‗shimchalarning qo‗shilishida fonetik o‗zgarishlarining qaysi turlari vujudga kelgan? A) tovush almashishi B) tovush tushishi C) tovush almashishi va tovush orttirilishi D) tovush almashishi va tushishi. 183. Sirg‗aluvchi j fonemaini ifoda etuvchi so‗zlar qatorini toping. A) jimjit, g‗ijjak B) jo‗yak, ajdod C) vijdon, garaj D) jumla, janob. 184. Pasay, susay leksemalariga o‗zak va qo‗shimchalarning qo‗shilishidan qanday fonetik o‗zgarish vujudga keldi? A) unli fonemalar almashishi B) undosh fonemalar almashishi C) unli fonemalar tushishi D) undosh fonemalar tushishi 185. Quyidagi so‗zlarning qaysi qatorida qo‗shimcha qo‗shilishi bilan fonetik o‗zgarish sodir bo‗ladi? A) o‗lcham, to‗plam, o‗ymakor B) shirinlik, ko‗pchilik, bog‗lam C) ko‗ylakchan, ko‗klam, o‗lguncha D) gulduros, yuragi, shahri. 186. Unli va jarangli undosh fonemalardan hosil bo‗lgan so‗zlarni belgilang. A) bolalar, gul, ozod B) maktab, sabab, maqol C) mashq, kitob, so‗z D) paxta, xalq, choynak. 187. Til o‗rta undoshlarini ko‗rsating. A) k,g,ng B) l C) y D) h, x, q 188. Qaysi savol noto‗g‗ri tuzilgan? A) Nutq tovushlarini hosil qilishda nutq organlaridan qaysilari ishtirok etadi? B) Nutq tovushlarini hosil qilishda qaysi nutq organlari faol ishtirok etadi. C) Nutq tovushlarining hosil bo‗lishida tovush (un) paychalarining qanday ahamiyati bor? D) qaysi unli fonemalarni talaffuz qilganda havo oqimi og‗iz bo‗shlig‗ida ayrim to‗siqlarga uchraydi? 189. Ovoz va shovqinning ishtirokiga ko‗ra undoshlar qaysilarga ajraladi? A) Portlovchilar-sirg‗aluvchilar B) Qorishqlar C) Jarangli-jaragsizlar D) Shovqinlilar-sonorlar 213 190. Tarkibida shovqinga nisbatan ovoz kuchliroq bo‗lgan undoshlarga… A) Shovqinlar kiradi B) Jaranglilar C) Qorishiqlar D) Sonorlar 191. Qaysi leksemalar faqat jarangli undoshlardan iborat? 1) ko‗ylak; 2) maydon; 3) jadval; 4) va‘zxon; 5) ko‗llar: 6) vijdon; 7) sog‗lom; 8) doimiy; 9) darslik; 10) osmon. A) 2, 3, 6, 8 B) 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10 C) 1, 2, 4, 5, 8, 9 D) 1, 4, 5, 7, 9 192. Urg‗u ma‘no farqlash vazifasini bajargan so‗zlarni belgilang. 1) tortma; 2) akademik; 3) o‗quvchimiz; 4) tok; 5) etik; 6) ko‗zlar; 7) changi; 8) tort. A) Barcha so‗zlarda urg‗u ma‘no farqlash vazifasini bajargan. B) 1, 2, 3, 4, 6, 7 C) 1, 2, 3, 5, 6, 7 D) 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8. 193. Buyrug‗ingiz so‗zida fonetik o‗zgarishlarining qaysi turi mavjud? A) tovush tushishi va orttirilishi B) tovush orttirilishi va almashishi C) tovush almashishi D) tovush tushishi va almashishi. 194. Tilning so‗z ma‗nolarini farqlash uchun xizmat qiladigan fonetik birligi? A) Tovush B) Amplituda C) Ovoz D) Fonema 195. Ijtimoiy hayotda ro‗y beradigan o‗zgarishlar, avvalo, tilshunoslikning qaysi bo‗limida o‗z aksini topadi? A) fonetikada B) frazeologiyada C) leksikologiyada D) morfologiyada 196. So‗z boyligi, asosiy lug‗at tarkibi, ularning ma‗no turlari, so‗z ma‗nolarining ifodalanish yo‗llarini o‗rganuvchi bo‗lim tilshunoslikning qaysi bo‗limi? A) Leksikografiya B) Orfografiya C) Orfoepiya
197. Gaplarda ajratilgan so‗zlarning qaysi biri metaforik ma‘noga ega? A) Qalin do‗stim paxta terishar edi. B) U ikki bor turmushga chiqdi, biroq tirnoq, yuzini ko‗rmadi. C) Uning sochlari yelkasiga tushgan edi. D) Men kelsam, direksiyada bo‗lim boshliqlari yig‗ilgan ekan. 198. Uxlamoq, talamoq fe‘llarining sinonimlari qaysi qatorda to‗g‗ri izohlangan? A) tunamoq – uxlamoq, to‗namoq – talamoq: bu o‗rinda tunamoq leksemasining ikki ma‘nosi berilgan B) tunamoq – uxlamoq, to‗namoq – talamoq: bu o‗rinda tunamoq, to‗namoq leksemalari omonim leksemalar C) tunamoq – uxlamoq, to‗namoq – talamoq: bu o‗rinda tunamoq va to‗namoq so‗zlari paronim leksemalar D) tunamoq leksemasi uxlamoq va talamoq leksemalariga sinonim bo‗lib, bu leksema ba‘zan ikki xil variantda: tunamoq va to‗namoq tarzida yoziladi. 199. Ikki yoki undan ortiq so‗zning shakliy munosabati va talaffuziga ko‗ra o‗zaro birlik hosil qilishi qaysi hodisalar uchun xos? A) sinonimlar uchun xos B) antonimlar va ko‗p ma‘nolilik uchun xos C) omonimlar uchun xos D) paronimlar uchun xos. 200. Leksikografiya tilshunoslikning qanday bo‗limi? A) So‗z ma‗nolarini o‗rganuvchi bo‗lim B) So‗z qatlamlarini o‗rganuvchi bo‗lim C) Lug‗at tuzish ishlari bilan shug‗ullanuvchi bo‗lim D) Lingvistik terminlar tuzish bilan shug‗ullanuvchi bo‗lim.

1

2

3

5

6