О‘zbekiston Respublikasi Oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi Farg‘ona politexnika instituti

О‘zbekiston Respublikasi
Oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi
Farg‘ona politexnika instituti
“Iqtisodiyot” kafedrasi

STRATEGIK BOSHQARUV


fanidan
MUSTAQIL ISHI
Topshirdi: Soyibov Xurshidbek

Qabul qildi: Ashurov M
Farg’ona-2022
Mavzu:”Korxona amaldagi korporativ strategiyasini tadqiq qilish va baxolash”.
Korporativ strategiyani butun ishbilarmonlik tashkilotini boshqarish va boshqarish uchun eng yuqori darajadagi tashkilot darajasida tuzilgan boshqaruv rejasi sifatida izohlash mumkin. Bu firmani muvaffaqiyatga olib boradigan bosh rejani anglatadi. Shunday qilib, korporativ darajadagi strategiya darajasi qanchalik mos bo'lsa, firmaning bozordagi muvaffaqiyati shunchalik yuqori bo'ladi.
Korporativ strategiya - bu strategik rejalashtirish jarayonining mohiyati. Bu kompaniyaning o'sish maqsadini, ya'ni firmaning o'sish yo'nalishini, vaqtini, hajmini va tezligini belgilaydi. U turli xil biznes bo'linmalarida, mahsulot turlarida, mijozlar guruhlarida va hokazolarda strategik manfaatlarga oid biznes harakatlar va maqsadlar modelini yoritib beradi. Bu firmaning uzoq muddatda qanday qilib barqaror bo'lishini belgilaydi.
Korporativ strategiyaning mazmuni va mohiyati. Dunyoda raqobat bo’lgan davrda, hamma mahsulot gomogendir. Sanoqsiz to’liq axborotlarga ega bo’lgan sotuvchi va sotib oluvchilar mavjud, lekin sotib olinadigan tovarlarga hech qanday ta’sir eta olmaydi. Bunday dunyoda foydaga hech qanday talab yo’qligi bilan teng strategiyaga ham hech qanday talab bo’lmaydi.
Ko’pchilik bozorlarda kabi, sof raqobatga hech qanday qiyinchilik yo’q. Ular defitsit va assimetrikdir. Ularda sotuvchi va sotib oluvchilar cheklanganliklaridadir. Mahsulot gomogenligidadir, axborotlarni foydasizligidadir, yoki qandaydir firmaning boshqalariga nisbatan vakolatlarga egaligi va ko’chliligidadir, boshqalar ishlab chiqarmaydigan mahsulot ishlab chiqarishi, yoki olib kelinishi cheklanganligidadir. Mustahkam ishlab chiqilgan strategiya firmani, yaxshi tashkil etilmagan bozorda yuqori foyda oladigan strategiyalarni ishlab chiqqan holda o’zining talablarini qo’ya oladi.Bunday vaziyatda strategiya ikki muhim o’rinni egallaydi.
Birinchi: bu firmaning shu tarmoqdagi firmalar bilan bir pozistiyadaligi. Kompaniyaning kuchli va kuchsiz tomonlarini, bozorning xavfli taraflarini hisobga olgan holda, samarali strategiya raqobatdor mavqe’i yaratishi imkonini beradi. Shuning uchun kompaniya raqobatli faoliyat yuritayotgan muhitni taqqoslay olishda strategiyani formulalash juda muhim.
Ikkinchi: firma faoliyati va investitsiyachining ichki koordinatsiyasi. Strategiya bozordagi tanlashning foydaliligining tanlangandan keyingi vaziyatni o’rganadi.Firmaning bozordagi o’rni aniqlangandan keyin har bir punkti bo’yicha o’zaro tarmoqlar kelishishlari lozim. Xuddi shu tartibda invistitsiyalar ham amalga oshirilishi lozim. Ular bir-birlarini o’zaro bog’lab turishlari va jamlashgan holda yuqori darajadagi raqobatbardoshlikni yuzaga keltirishi lozim.
Ishbilarmon kompaniyalar bu – uzining kuchlarini strategik yo’nalishlarga yo’naltirishidadir. Mijozlar talablarini qoniqtirish uchun korxona umumiy tashkiliy strategiyaga rioya qilishi lozim. Yaxshi strategiya bozorda o’zini ng o’rnini mustahkamlashga yordam beradiki, shu o’rinda bu sotib oluvchilarning talablarini boshqa raqobatchilarga nisbatan muayan ravishda kuchaytiradi.
Zaif korporativ boshqaruv korporatsiyalarga investitsiyalarning kelishini cheklaydi va oqibatda o’sish hamda rivojlanishni ham cheklaydi. Korporativ rahbariyatning samaradorligiga ko’r-ko’rona ishonish shart emas. Korporativ boshqaruv global kapital uchun kurashishda tobora muhimroq omil bo’libbormoqda. O’z ixtiyori bilan qabul qilingan «Biznes hulq kodeksi» qonuniy vahulqqa muvofiqlikni quvvatlashda rahbariyatni yaxshilash jarayonidagi birinchiqadam bo’lmoqda.
Korporatsiyalarning moliyaviy siyosati korporatsiyaning umumiy strategiyasining bir bo’lagi bo’lib, uning maqsad va vazifalariga to’g’ri kelishilozim. Korporpastiyaning rivojlantirish strategiyasi barcha mablag’larning samaralitaqsimlanishi va foydalanishini ta’minlaydi: moddiy, moliyaviy, mehnat resurslari, shuningdek yer va texnologiyalarining raqobotlilik muhitida barqarorlik darajasini saqlaydi.
Biznes o’zining qimmatliligini maksimallashtirish uchun 3 ta asosiy strategiyani hisobga olishi lozim. Ko’zlangan maqsadga erishish uchun tahlil qilishi kerak.
1) korporativ strategiya;
2)biznes strategiya;
3)funktsional strategiya.
Korporativ strategiya – birinchi bosqich –bu korxonani to’laligicha biznes yoki ashkiliyligini, tovar liniyalarini,kompaniya kombinastiyalarini,uning to’liqligicha e’tirof etishini va qanday biznes bilan shug’ullanishiga javob beradi.
Strategik faoliyatini korporativ bosqichida quyidagilarni o’z ichiga oladi, masalan: yangi biznesni sotib olish, faoliyat yuritayotganini kengaytirish yoki kichraytirish, qo’shma korxonalarni tashkil etish.
Korporativ strategiyani ishlab chiqish tartibi
Korporativ strategiyaning tuzilishi quyidagilardan iborat bo‘ladi: Kirish, Missiya, Maqsad, Strategiya, Taktika, Faoliyatrejasi
Kirish – bu korxonaning kelajak maqsadlarini ko’zlagan holda faoliyatyuritishi.
Missiya – bu korxonaning liderlik faoliyati bilan bog’liqligidir. Korporativ boshqaruvda bu faoliyat bilan boshqaruvchilar ishchilariga ishda liderlik faoliyat yuritishga harakat qiladilar.
Maqsad strategiya – bu menejerlarning professionalligini va mehnat faoliyati kuchi bilan faoliyat yuritishini taqozo qiladi.
Faoliyat rejasi – har bir yuritayotgan firma o’z faoliyatini strategik reja orqali yuritishga urinadi va shundan foyda olishga harakat qiladi.
Strategiya –boshqaruvning korxona maqsadi va vazifalariga erishishda yondashishi, tashkiliy ko’rinishi harakatidir.
Biznes sferasini aniqlash, maqsadli yondashish, yaqin va uzoqni ko’zlaydigan (dasturlar) maqsadini aniqlash strategiyani asosiy bo’g’inlaridir.
Korxonaning diversifikatsion korporativ strategiyasiga muhim to’rt qarash mavjud.
1. Diversifyikastiyaning tugallanganligi harakatlari.
Diversifikastiyani birinchi qarishi shundan iboratki, yangi va rivojlangan portfeldan iborat bo’lishi lozim. Bunday strategiya qororlari divesefikastiyani tarmoqlarda keng yoki qisqa ekanini aniqlab beradi.
2. Korxonaning diversifikastiyasini boshqarish va birgalikda qaror qabul qilish. Korporativ strategiya mavjud pozistiyalarni tanlagandan so’ng, uni yaxshilash yo’llarini qidiradi. Uzoq muddatli raqobatbardoshlik pozistiyalari qaroriishlab chiqilishi lozim. Boshqarishning to’liq raqobatbardoshligini oshirish uchun uni uzoq muddatli kelishuvlarni amalga oshirilishi va kuchsiz korxonalarga korxona tarkibiga qo’shilishini taklif etish orqali rivojlantirish imkonini beradi.
3. Raqobatbardosh mavqe’ini oshirish yo’llarini topish chora tadbirlari.
Diversifikatsion bog’liq tarmoqlar qo’shimcha texnologiyalar qidiradi. Bir xiltarmoqda ish yuritadilar. Bu esa o’z navbatida texnologiyalar tarqalishiga qulay sharoit yaratadi, ushlanishlar vaqtini cheklaydi, raqobatbardoshligini oshiradi.
4.Korporatsiya resurslariga yo’naltirilgan investitsion mavqe’yini oshirish yo’llarini qidiradi va korxona mavqe’ini oshiradi.
Strategiya nafaqat korporativ Go'liyotlarga qarshi kurashish uchun tajovuzkor qurilmaga muhtoj bo'lgan Devidlar uchun muhimdir. Bu ichki va xalqaro operatsiyalarda keng tanlovga duch kelgan yirik tashkilot uchun ham muhimdir. Masalan, quyidagi korporatsiyalar strategik o'zgarishlar davrida, ularning oqibatlari butun dunyo bo'ylab:
Massey-Ferguson, Ltd., butun dunyo bo'ylab joylashgan 26 ta zavodga ega va qishloq xo'jaligi uskunalari sanoatida etakchilik uchun kurashmoqda.
Maqsadlarni aniqlash
Korporativ maqsadlar butun kompaniya nimaga erishmoqchi va nima bo'lishga intilayotganining ko'rsatkichidir. Ikkala qism - erishish va bo'lish - kompaniya nimaga erishmoqchi ekanligini to'liq tushunish uchun muhimdir.