O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. K. Umarova. G. Q. Salijanova
7 bob. Boyitishning maxsusus usullari
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
METALLI RUDALARNI BOYITISH ДАРСЛИК 2020 MRBT
|
271 7 bob. Boyitishning maxsusus usullari 7.1 Qo‘lda va mexanizatsiyalashgan saralash Qo‘lda saralash ajratiluvchi minerallarning rangi, yaltiroqligi va shaklidagi farqqa asoslangan. Masalan, ko‘mir bu belgilar bilan puch tog‘ jinsidan ajralib turadi. Puch tog‘’ jinslarini foydali qazilma massasidan ajratib olishni ruda saralovchi moslama yonida joylashgan ishchi - saralovchilar olib boradilar. Qo‘lda saralash tasmali konveyyer- larda yoki ruda saralashstollarida, ba’zan tarnovcha yoki elaklarda olib boriladi. Ruda saralovchi tasma ko‘pincha gorizontal joylashtiriladi. Tasmaning kengligi 12shsh mm dan oshmaydi, harakatlanish tezligi sh,2 dan sh,4 m/sek. gacha. Agar tasmaning kengligi 8shsh mm oshmasa saralovchilar tasma bo‘ylab bir-biridan 1,5-2 m masofada tasmaning bir tomonida, agar tasmaning kengligi bundan ortik bo‘lsa ikki tomonidan joylashadilar. Tasmada harakatlanayotgan mahsulot qatlami qalinligi mahsulotdagi eng katta bo‘lak o‘lchamidan ortiq bo‘lmasligi kerak. Mahsulot tasmada harakatlanadi va saralovchilar qo‘lda puch tog‘ jinslarini yoki ruda bo‘laklarini qabul qiluvchi vagonchalarga soladilar. Puch tog‘ jinslari chiqindilar maydoniga jo‘natiladi, ruda bo‘laklari esa boyitmaga qo‘shiladi. Tasmada qolgan mahsulot qayta ishlashning boshqa operatsiyalariga uzatiladi. Ruda saralashstollari-gorizontal, dumaloq, vertikalo‘q atrofida aylanuvchi bo‘ladi. Stol yuzasi disk yoki xalqa ko‘rinishiga ega. Oxirgi holda saralovchilar xalqaning ham tashqi tomonidan,ham ichki tomonidan joylashadilar. Ruda saralashsharoitini yaxshilash maqsadida mahsulot bo‘laklari yuzasidagi changni yo‘kotish uchun suv bilan yuviladi, yoki minerallarning rangli yoki yaltiroqligidagi farqni oshirish uchun maxsus yoritish qo‘llaniladi. qo‘lda saralasho‘lchami 50-100 mm li mahsulot uchun qo‘llaniladi. Bundan kichik o‘lchamdagi maxsulotni saralash unumdorligi ortiqroq yiriklikdagi mahsulot qo‘lda saralash uchun ogir. Mexanizatsiyalashgan saralashminerallarning nur qaytarish qobiliyati, radioaktiv xususiyati, rentgen nurlari oqimida shu'lalanishi va h.k. larga asoslanadi. 1-rasmda olmosli rudalarni gravitatsiya usulida boyitishhomaki boyitmasidan olmosni rentgen-lyuminestsent separatorlarda ajratishsxemasi keltirilgan. |
