O’zbekistоn respublikаsi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi I. Mislibаyev, F. Umarov yer osti konchilik ishlari texnologiyasi

 = 525 / 2052 = 0.26 kg/t 
 
Ajratib olingan rudani yuklash va tashish 
Ajratib olingan rudani yig‘ib olish uchun cho‘mich xajmi 1m3 bo‘lgan EP-1 
ekskavatoridan va yuk ko‘tarishi 20t dan bo‘lgan avtosamosvallardan foydalaniladi. 
Rudani yig‘ishdagi almashinuv unumdorligi o‘rtacha tashish masofasi 100-150m da 
400t/smashinuvni tashkil qiladi. 

---

100 
Rudani yig‘ish davomiyligi t
u
 =2052 /400= 5 almashinuv 
Kameralarning erlari ustini tozalash uchun buldozerdan foydalaniladi. 
Kameradagi ishlarni tashkil qilish 
Bir kundagi almashinuv soni -2. Jarayonning davomiyligi t
s
=4 kun. Bir kundagi qazib 
olish almashinuvlari soni n
s
=0,25.
Bir vaqtdagi tozalash ishlarida seksiyalar soni. 
Kameraning o‘rtacha kunlik unumdorligi quyidagi formula bilan aniqlanadi: 
r
o.k
=D
sp
/ t
s
=2052 / 4=513 t. 
Kamerani tozalash ishlarining davomiyligi: 
t
ok
=D
k
/ R
o.k
= 64944 / 513 =127 kun 
bunda, D
k
– kamerada qazib olinadigan ruda massasi qiymati. 
Rudnikning yillik unumdorligin taminlovchi bir vaqtda qazib olish ishlari olib 
boriladigan kameralar soni (A=580ming.t) quyidagi formula bilan aniqlanadi: 
n
o.k
=K
o.k
*
A * 

/ (m*P
o.k
) = 0,915*580000*1,2 / (305*513) = 4 
bunda, 0.915 – ruda massasini qazib olishda kameraning qo‘llanish bo‘lagi; 305 – bir 
yildagi ish kunlari soni; 1.2 – zahira koeffitsienti. 
Kamerani qazib olishdagi texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar 
1t qazib olingan ruda massasi uchun PM sarfi q
o
=0,26 kg/t. 
1-jarayonning 
ishlar 
murakkabligi: 
burg‘ulovchilar 
2*2*2.5=10 odam.sm; 
zaryadlovchilar 1*2*0.5=1 odam.sm; avtosamosval haydovchilari 2*2*5=20 odam.sm; 
ekskavator mashinistlari 1*1*5=5 odam.sm; ekskavator mashinisti yordamchilari 
1*1*5=5 odam.sm. Jami 41 odam.sm. 
Ish unumdorligi, t/sm: 
Burg‘ulovchilar R
b
=2052/10=205; 
Kamera bo‘yicha ishchilar R
k
=2052/41=50. 
Seksiyani joriy tayyorlash va kesishni hisoblash 
Qazib olish tizimi birinchi sinfga mansub. Ishlar xajmi 5-jadvalda keltirilgan. 
Jadval. 
Kon lahimi 
Kon 
lahimlari 
soni 
Lahimlarnin
g umumiy 
uzunligi, m 
O‘tishda kon 
lahimning 
ko‘ndalang kesim 
yuzasi, m
2
Lahimlar hajmi, 
m
3

---

101 
Ort-kirgich 
2 
24 
16 
384 
Kesuvchi shtrek 
1 
20 
16 
320 
Kesuvchi ko’tarilma 
1 
6 
6 
36 
SHamollatish ko’tarilmasi 
1 
8 
6 
48 
SHamollatish orti 
1 
96 
6 
576 
Seksiyani joriy tayyorlash va kesish tarmoq grafigi 4-rasmda ko‘rsatilgan, hisob 
ishlari esa 8-jadvalda keltirilgan. 
Rasm. Panel seksiyasini joriy tayyorlash va kesish ishlarining tarmoq grafigi (0-1-3-
4-5 va 0-2-4-5 kritik yo‘l) 
Kritik yo‘lning davomiyligi t
k
=10,95 kun. Ishlarning umumiy murakkabligi M=157,9 
odam.sm. 
Ishlarning tashkil etilish turini aniqlab olamiz: 
t
k

yoki

0.5*(t
o.k
- t
p
); 10,95 < 0.5*(127-13); 
10.95<57, ya’ni ishlar tashkil etilishi murakkab, bunda t
p
– ishlarni tashkil qilishga 
vaqt zahirasi kamerani qazib olish vaqtidan 10% ni tashkil qiladi. 
O‘tish brigadasining bir kundagi maksimal soni quyidagi formula bilan aniqlanadi: 
n
max
= M / t
k
 =157,9/10,95=14 odam. 
Ishlar fronti bo‘yicha tarmoq grafigida (4-rasm) uchta ish almashinuvlarida 
n
1
=12odam deb qabul qilamiz. 
Ishlar davomiyligi:
t = M / n
1
 =157.9/12=0.5 oy.=13.2 kun 
Jadval
Kon lahimlari 
Kon 
lahimlari 
xajmi, m
3
Kon lahimi 
normasi, 
m3/odam.s
m 
Ishlar 
murakkabli-
gi, odam.sm 
Bir kunda 
o‘tuvchilarni
ng maksimal 
chiqishlari 
Ishlar minimal 
davomiyligi, kun 

---

102 
Ort-kirgich 1 
0-1 
192 
10,5 
18,3 
6 
3,05 
Ort-kirgich 2 
0-2 
192 
10,5 
18,3 
6 
3,05 
Kesuvchi shtrek 1-5 
320 
10,5 
30,5 
12 
2,54 
Kesuvchi
vosstayuщiy 
1-3 
36 
6,0 
6,0 
6 
1,0 
Shamollatish ko’tarilmasi 2-
4 
48 
6,0 
8,0 
6 
1,33 
SHamollatish orti: 
1 Navbat 
3-4 
45 
7,5 
6,0 
6 
1,0 
2 navbat
4-5 
531 
7,5 
70,8 
12 
5,9 
Jami: 
157,9 
Bir vaqtda ishlaydigan o‘tuvchilar brigadasi soni formula bo‘yicha aniqlanadi: 
N=n
0
* t / (t
0
-t
p
) = 4*13.2/(127-13) = 0.46 
N=1 deb qabul qilamiz. Vaqt zahirasini inobatga olmasdan ishlarning maksimal 
davomiyligi: 
t
max
=N * t
0
/ n
0
 =1*127/4=31.75 kun 
Vaqt zahirasini inobatga olgan holda ishlarning maksimal davomiyligi: 
t
max
=N
1
* (t
0
-t
p.min
) =1*(127-3,175) / 4=31 kun 
bir kundagi maksimal o‘tuvchilar brigadasi tarkibi: 
n
min
=M / t
max
= 157,9 / 31=5,1 odam 
Uchta ish almashinuvini inobatga olgan holda n
1
1
=6 odam deb qabul qilamiz. 
Ishlarni bajarilish vaqtini quyidagi formula bilan aniqlaymiz: 
t
1
= M/n 
1
= 157,9 / 6=26,3 kun 
Kamerani tayyorlash va kesishga bo‘lgan vaqt zahirasi quyidagi formula bilan 
aniqlanadi: 
