O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Prokatlash stanlari. Qora va rangli metallar va ularning qotishmalarni prokatlash natijasida xilma-xil buyumlar ishlab chiqaruvchi mashinalar “prokatlash stanlari” deyiladi. Prokat stanlarida larni plastik deformatsiyalab ko‘ndalang kesimiga zaruriy shakl berib, bo‘yiga uzaytiriladi (11.1-rasm).





11.1-rasm. Prokatlash stanining sxemasi: 1-jo‘valar; 2-qotirish joyi; 3-shpindellar; 4-tref mufti; 5-korpus; 6-ish kleti; 7-kulachokli mufta; 8-reduktor; 9-elektr dvigatel

Ishlatilishiga ko‘ra yarim va tayyor mahsulotlarni ishlab chiqaruvchi prokatlash stanlariga bo‘linadi.

Bundan tashqari prokatlash stanlarining rels-balka ishlab chiqaruvchi, yirik, mayda, o‘rtacha sortli prokat stanlari, sim ishlab chiqaruvchi prokat stanlari kabi turlari ham mavjud.
Prokatlash stanlari jo‘valari soniga ko‘ra ikki, uch, to‘rt va ko‘p jo‘vali xillarga ajratiladi (11.2-rasm).





11.2-rasm. Prokat stanlar turlari: a-ikki jo‘vali; b-jo‘valari gorizontal va vertikal o‘rnatilgan; d-uch jo‘vali; e-to‘rt jo‘vali; f-olti jo‘vali;
g-ko‘p jo‘vali; h-universal; i-k-quvurlar tayyorlash jo‘valari; l-quvurlar cho‘zuvchi jo‘valar


Nazorat savollari:

1.Prokat stanlarini aytib bering.

2. Prokatlash stanlarini tuzilishini aytib bering.
3. Chokli va choksiz qalin va yupqa devorli quvurlarni ishlab chiqarish usulini tushuntirib bering.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. Saydumarov B.M. Prokatlash mashinalari va jihzlari. O‘quv qo‘llanma. - Tashkent: TDTU. “O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi” nashriyot – matbaa birlashmasi. 2020. - 188 b.

2. Saydumarov B.M. Prokat ishlab chiqarish texnologiyalari. Darslik. - Tashkent: TDTU. “Innovatsiya – ziyo”. 2022. - 302 b.
3. Saydumarov B.M. Metallarga deformatsiyalab ishlov berish. Uslubiy ko‘rsatmalar. - Tashkent: TDTU. 2019. - 68 b.
4. Saydumarov B.M. Metallarga quymakorlik yo‘li bilan va deformatsiyalab ishlov berish. Uslubiy qo‘llanma. 2 – qism. - Tashkent: TDTU. 2019. - 58 b.
5. Saydumarov B.M. Rizaeva N.M. Prokat ishlab chiqarish nazaryasi. O‘quv uslubiy qo‘llanma 1-2 qism. - Tashkent: TDTU. 2021. - 136 b.
6. Ziyonet.uz
7. Ziyo.uz
8. edu.uz
9. gov.uz