O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax viloyati Kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi Jizzax viloyati G‘allaorol agrotexnologiyalar texnikumi Jizzax 2022-yil

Relelarning asosiy ko’rsatkichlari

1. 
   Ishga tushish ko‘rsatkichi - relelar ishga tushish paytidagi kirish kattalig- ining eng kichik qiymati - Хi.t.
   
2. 
   Qo‘yib yuborish ko‘rsatkichi-relening oldingi holatiga qaytishi uchun za- rur bo‘lgan kirish kattaligining eng katta qiymati - Хk.yu.
   
3. 
   Qaytish koeffitsiyenti-Kk=Хk.yu./ Хi.t. nisbati.
   
4. 
   Ishchi parametri - rele uzoq vaqt ishlashi uchun zarur bo‘lgan kirish kat- taligining qiymati (nominal) rejimidagi - Хish.
   

Zahira (zapas) koeffitsiyenti:

ishga tushishi qo‘yib yuborish
.з.и.т.


.зк.ю.
Хиш _1,5 Хи.т Хк.ю._1,5
Хи.ш

6. Kuchaytirish koeffitsiyenti - kontaktlardagi quvvatning kirish signalidagi


quvvatga nisbati ^Кк


Relelarning yana bir muxim parametrlaridan (3.2- rasm) biri - ularning ishga tushish va qo‘yib yuborish vaqtlari. Cho‘lg‘amga kuchlanish berilganda u shu vaq- tning o‘zida ishga tushmasdan, balki bir oz vaqtdan keyin ishga tushadi. Ushbu Т
i.t vaqt ishga tushish vaqti deb ataladi. Kuchlanish cho‘lg‘amidan ajratilganda ham qo‘yib yuborish ma‘lum bir vaqt ichida amalga oshadi - Т_{k 10.} Bu vaqt quyib yuborish vaqti deyiladi. Ushbu inersionlik chulg‘amning katta induktivlik bilan tushuntiriladi. Grafikdagi 0 nuqtasi chulg‘amni manbaga ulanishiga to‘g‘ri keladi. Т siljish vaqti mobaynida relening xarakatlanuvchi qismlari tinch xolatda bo‘ladi. Тok esa I toki qiymatigacha o‘sadi. Т=Т vaqt mobaynida relening xarakatlanuvchi qismlari bir turg‘un holatdan ikkinchi turg‘un holatga o‘tishadi. Shundan keyin tok o‘zining nominal ko‘rsatkichi – I n gacha oshadi.
Kuchlanish ajratilishi bilan relening toki Т gacha kamayadi. Bu vaqtda ya- kor o‘zining eski holatiga qaytadi. Demak relening ajralishi Т vaqt mobaynida amalga oshadi.
Ishga tushish vaqtiga qarab relelar tez xarakatlanuvchi (Т=50-150 ms), o‘rta xarakatlanuvchi (Т=1-50 ms) va sekin xarakatlanuvchi (Т=0,15-1 s). Agar Т = 1 sek bo‘lsa bunday rele vaqt relesi deyiladi.