O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti

Amaliy mashg‘ulot - 11. Egilishga ishlaydigan elemenlar hisob

Egilishga ishlaydigan elementlarning birinchi guruhiga taallukli chegaraviy xolat deganda ularning yuk ko’taruvchanlik qobiliyatini yuqotish deb tushuniladi. Bunda elementda plastik buzilishi, ustivorlik yo’qolishi hamda xaddan ziyod plastik deformatsiya sodir bo’lish ligi tushuniladi.

Shuning uchun egilishga ishlaydigan elementlar quydagi shartlarni qanoatlantirishi zarur:

I_zx va I_yx - x va u uklarga nisbatan kesim yuzaning inersiya momentlari.

Yuklar ortishi bilan to’sin kesimining chetki tolalaridagi kuchlanish oquvchanlik chegarasiga etadi. Yuklanishning yanada oshirilishi tolalardagi kuchlanishga katta ta’sir kursatmaydi. Qo’shimcha yukni qabul qilish uchun to’sin ning eng zurikkan tolalari yakinidagi tolalarda ham kuchlanishlar asta-sekin a ok ga tenglasha boradi va pirovardida ko’ndalang kesimning kuchlanishlar epyurasi tug’ri turtburchak shaklga keladi. Bu xolat eng katta eguvchi moment qiymatiga mos kelib, plastiklik sharniri deb ataladi. Gohida egilishga ishlayotgan elementlarni materiali elastik- plastik holatida ishlashi bo’yicha hisob lash ruxsat etiladi. Boshqa suz bilan aytganda birinchi va ikkinchi chegaraviy holatlar shartlariga javob berish sharti bilan eguvchi elementlarda plastik deformatsiyaning rivojlanishiga ruxsat etiladi:

Ikkinchi chegaraviy xolat bo’yicha tekshirishdan maqsad qurilmadan mo’tadil foydalanishga imkoniyat bermaydigan elastik deformatsiyalar sodir bo’lish ining oldini olishdir. SHuning uchun me’yoriy yuklar ta’sirida vujudga keladigan solkilik ruxsat etilgan solkilikdan oshmasligi lozim: