O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov

Interaktivlik 
Flash, filmlarni namoyishi vaqtida saytga kirgan foydalanuvchi klaviatura 
yoki sichqonchani ishlatib filmni turli fragmentlariga utishi, ob’ektlarni ko`chirishi, 
formaga ma’lumot kiritishi va boshqa kupgina operatsiyalarni bajarishi mumkin 
bo`lgan interaktiv filmlarni yaratish imkonini beradi. Flash-filmlarni interaktivligi 
ActionScript tilidagi buyruqlar (instruktsiyalar) ketma-ketligi ko`rinishidagi 
amallarni berish yuli bilan amalga oshiriladi. Amal u bilan bog`liq bo`lgan xodisa 
yuz berganda bajariladi. Bunday xodisalardan masalan, filmni biror-bir kadriga utish 
yoki foydalanuvchi tomoindan saxifadagi tugmayachani bosishi bo`lishi mumkin. 
Tugmachalar (masalan, aloxida boshqaruv paneli ko`rinishida birlashtirilgan), film 
fragment-lari yoki aloxida kadrlari inte-raktiv bo`lishi mumkin. Shu bilan birga 
kupgina standart amallar filmni biror- bir elementiga ActionScript da dasturlashdan 
foydalanmay berilishi mumkin. Standart amallarga masalan, filmni namoyishini 
boshlash va to`xtatish, ovozni yokish yoki o`chirish, belgilangan URL ga utish va 
boshk. Xammasi bulib standart amallarni o`nga yakin turi mavjud.
Agar zarurat tugilsa juda xam murakab stsenariylar xam tuzilishi mumkin. 
Masalan avval u yoki bu xolat yuz berishi so`ngra kerakli amal bajarilishga utish. 
Lekin bunday stsenariylarni yaratish dasturlashdagi bilimlar kerak bo`ladi.. 

---

316 
Tovush.Flash filmlarda tovushni ishlatishni bir necha usullarin takdim etadi. 
Siz filmni syujeti va foydalanuvchi bajargan amaldan qat’iy nazar to`xtamaydigan 
tovushni yaratishingiz mumkin. Alternativ variant animatsiya va tovushni 
sinxronlash. Bundan tashqari, Flash da tugmachalarga tovushni ulashingiz mumkin, 
bu esa tugmachalarni yanada interaktiv qiladi. Nixoyat, tovush bilan ishlashni yana 
bir varianti- ActionScript stsenariylardan foydalanib tovushni boshqarish.. 
Flashda tovush qo`shishni ikki xili mavjud: xodisaviy-boshqariladigan (event 
sound) va oqimli (stream sound). Dlya vosproizvedeniya sobitiyno-upravlyaemogo 
zvuka sootvetstvuyushie dannie doljni bit zagrujeni polnostyu; posle etogo 
vosproizvedenie prodoljaetsya do tex por, poka ne budet ostanovleno yavno. 
Vosproizvedenie potoka nachinaetsya srazu, kak tolko zagrujennix dannix okajetsya 
dostatochno dlya pervix neskolkix kadrov filma.
Flash tovush bilan ishlashda yaratuvchilar uchun quyidagi imkoniyatlarni 
yaratadi:

bulunuvchan tovush kutubxonalari yaratish, ya’ni bir kutubxonadagi tovushni 
bir necha filmlarda foydalanish imkoniyatidir; 

tovush sifati va eksport qilinayotgan filmni optimal birlashuvini tanlash 
maqsadida tovushli malumotlarni kisish ko`rsatkichlarini boshqarish; muallif 
aloxida tovush yoki filmdagi barcha tovushlar uchun kirish ko`rsatkichlarini tanlashi 
mumkin.
Bundan tashqari siz tovushni o`zgartirish uchun turli qo`shimcha effektlardan 
foydalanishingiz mumkin