Elektromagnit (induksion) sarf o‘lchagichlarning ishlash prinsipi tashqi
magnit maydoni ta’sirida elektr tokini o‘tkazuvchi suyuqlik oqimida hosil bo‘lgan
EYUK ni o‘lchashga asoslangan. Induksion sarf o‘lchagichning sxemasi 4.7-rasmda
ko‘rsatilgan.
Magnitning N va S qutblari orasida magnit maydoni kuch chiziqlari yo‘nalishiga
perpendikulyar ravishda suyuqlik quvuri 1 o‘tadi. Quvurning magnit maydonidan
o‘tadigan qismi nomagnit material (ftoroplast, ebonit va
boshqalar) dan tayyorlanadi. Quvur devorlarida bir-biriga
diametral qarama-qarshi yo‘nalgan o‘lchash eletkrodlari 2
o‘rnatilgan. Magnit maydoni ta’sirida suyuqlikdagi ionlar
harakatga keladi va o‘z zaryadlarini o‘lchash elektrodlariga
berib, ularda EYUK hosil qiladi. Oqim tezligiga
mutanosib, EYUK ning qiymati, magnit maydoni
o‘zgarmas bo‘lganda, elektromagnit induksiyasining
asosiy tenglamasi orqali aniqlanadn:
E=B·D·v
o‘rt
(4.16)
bu yerda, B – magnit qutblari oralig‘ida hosil bo‘lgan elektr
magnit induksiyasi, Tl; D – quvurning ichki diametri (elektrodlar
orasidagi masofa), m; v
o‘rt
– oqimning o‘rtacha tezligi, m/s.
Ifloslangan, tez kristallanadigan va agressiv suyuqliklar, shuningdek, tez
o‘zgaruvchan va pulslanuvchi oqimlar, ayniqsa, elektr o‘tkazmaydigan suyuqliklar
sarfini o‘lchashda induksion sarf o‘lchagichlarni ishlatib bo‘lmagan hollarda
ultratovushli qurilmalardan foydalaniladi. Sarf o‘lchashning ultratovushli usuli
quvurga nisbatan ultratovush tezligining oqim tezligiga bog‘liqligiga asoslangan.
Tovush to‘lqinining harakatdagi muhitda tarqalishida tovushning manbadan qabul
qiluvchi qurilmaga yetib borish tezligi faqat tovushning tezligiga emas, balki harakat
1
2
3
N
S
Do'stlaringiz bilan baham: |