O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

 
6. Emdagi turli tuyimli moddalarning axamiyati. 
Kuruk modda. Xayvonlarni normalashtirilgan oziklantirishni tashkil etishda 
ularning  kuruk  moddalarga  bulgan  extiyojini  va  rastiondagi  kuruk  modda 
Омухта 
ем  
Сув  
Курук 
моддалар 
Органик 
моддалар  
Неорганик 
моддалар  
Азотли 
моддалар  
Азот сакламаган 
моддалар  
Окси
л  
Амидла
р  
Ёгла
р  
Углеводл
ар  
Клетчат
ка 
Ноазотли 
экстракт 
моддалар  

---

 
77 
mikdorini  xisobga  olish  lozim.  Ozik  yoki  rastiondakgi  kuruk  moddaning  mikdori 
tuyimlilikdan  dalolat  buruvchi  muxim  kursatkich  xisolanadi.  Kuruk  moddaning 
iste’mol  etilishi  kuplab  omillarga  boglik;  rastionlagi  ozikalarning  turli  – 
tumanligiga, 
rastion 
strukturasiga 
(oziklantirish 
tipiga), 
energiya 
konstentrastiyasiga, oziklarning sifatiga, ularning ta’m  va  fizik  xossalariga, ularni 
emishga  tayyorlashga,  mollarning  maxsuldorlik  darajasiga  tuyimli  moddalarning 
kay tarzda xazm bulishiga va xokazolarga boglik. 
Rastionlagi  kuruk  moddaning  xazm  bulishi  ancha  kiyinbulsa,  xayvonlar, 
ayniksa  yukori  maxsuldorli  mollar  uni  shuncha  kam  iste’mol  kilishadi.  Masalan, 
sogin  sigirlarni  oziklantirishda  rastiondagi  xazm  buladigan  kuruk  modda  mikdori, 
kamida 60 prostentni tashkil etishi kerak. Rastionlagi kuruk moddaning xayvonlar 
tomonidan iste’mol etilishi, bundan tashkari, rastion tarkibi va uning zurur tuyimli 
moddalar bilan balanslashtirilganiga xam boglik. Bu tula kiymatli oziklantirishning 
asosini tashkil etadi. 
Sermaxsul  sigirlar  rastionning  1  kg  kuruk  moddasiga  teng  keladigan 
energiya konstentrastiyasiga kuprok talabchan buladi.