O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti «ekologiya»

4-TAJRIBA ISHI
OQOVA SUVLAR LOYQALIGINI TAQRIBIY TOPISH (OQAVA SUVNING LOYQALIGINI SNELLIN ASBOBI YORDAMIDA TOPILADI)


Oqova suvlar va ularni tozalash usullari
Oqova suvlar - bu kundalik hayotda va ishlab chiqarish korxonalarida foydalanish oqibatida ifloslangan suvlardir. L.A.Kulskiy taklif etgan turkumlashga ko’ra oqava suvlar o’z tarkibida qancha bekorchi qo’shimchalar borligiga qarab 4 guruhga bo’linadi:

1. 
   Tarkibida zarrachalarning o’lchami 10^-5-10^-4 sm va undan kattaroq keladigan, erimaydigan bekorchi qo’shimchalari bor oqova suvlar.
   
2. 
   Tarkibida juda mayda 10^-7-10^-5sm erimaydigan bekorchi qo’shimchalari bo’ladigan oqova suvlar.
   
3. 
   Tarkibida eruvchan organik moddalar bo’ladigan oqova suvlar.
   
4. 
   Tarkibida eruvchan anorganik moddalar bo’ladigan oqova suvlar.(elektrolitlar).
   

Oqova suvlarni tozalash uchun quyidagi usullardan foydalaniladi:

1. 
   Qattiq moddalarni ajratib olish yo’li bilan tozalash usuli yoki mexanik usul.
   
2. 
   Fizik-kimyoviy tozalash usuli.
   
3. 
   Kimyoviy tozalash usuli.
   
4. 
   Biologik tozalash usuli.
   

Tozalash usullarini qaysi biridan foydalanish durust ekanini tanlab olishdan avval oqova suv tahlil qilinadi: bunda suv tarkibidagi muallaq moddalar miqdori, uning tiniqligi va loyqaligi aniqlab olinadi.

Hosil bo’lishi sharoitiga qarab oqova suvlar 3 turga bo’linadi.

1. Kundalik turmushning xo’jalik-maishiy chiqindi suvlari (MOS);
2. Sanoat chiqindi suvlari (SOS);
3. Atmosfera suvlari (AOS).
Xo’jalik-maishiy suvlar – bu dush, xammom, kir yuvish, ovqatlanish xonalari, xojatxona, polni yuvishdan hosil bo’ladigan suvlar hisoblanadi. Bu suvlar tarkibida 58%i organik va 42%i mineral moddalardan iborat iflosliklar bo’ladi.
Atmosferada suvlari – yomg’ir va qor erishdan paydo bo’ladigan va korxona xududidan oqib chiqadigan suvlar. Ular organik hamda mineral iflosliklar bilan ifloslangan bo’ladi.
Sanoat chiqindi suvlari – bu organik va noorganik ashyoni olish va qayta ishlashda hosil bo’lgan suyuq chiqindilardir.
Oqova suvlar har xil moddalarning aralashmasidan iborat bo’lib, murakkab sistemani tashkil qiladi: Erigan noorganik va organik birikmalar, muallaq dag’al dispers va kolloid aralashmalar, ba’zi hollarda esa erigan gazlar (vodorod sulfid, karbonat va boshqalar.).