O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kafedrasi

Amaliy mashg’ulot mavzusi:
Qishloq xo`jalik korxonalarini o’rganish
 
Topshiriqlar va yo’riqlar (instruktaj) 
Qishloq xo`jalik korxonalari quyidagi tartibda o`rganiladi: 
 
1. Qishloq xo`jalik korxonasini (fermer xo`jaligi) vujudga kelish vaqti va 
sabablari.
Tabiiy sharoitining o`ziga xos xususiyatlari. Tabiiy va iqtisodiy ob`ektlarga 
nisbatan geografik joylanishi: tekislikda, yonbag’rida, suv ayirg’ichda, vodiyda, 
botiqda, terrassada, yoyilmada joylanishi; yo`llarga (asosiy, ikkinchi darajali, temir 
yo`llar va x.k.) va axoli punktlariga nisbatan joylanishi. 

---

2. Qishloq xo`jalik korxonasining o`lchamlari:
ekin maydoni, axolisi va uning zichligi (1km
2
ga) 
3. Fermer xo`jaligining er fondi, ularni o`lchamlari va turlari. 
Foydalanilayotgan erlar; yaxshilangan erlar (sug’orish, quritish, sho`r yuvish, 
jarlarni tekislash). 
4. Fermer xo`jaligining ixtisoslashuvi (don, sabzavot, texnika ekinlari, 
bog’dorchilik, uzumchilik). 
5. CHorvachilikka ixtisoslashgan fermer xo`jaliklari: ixtisoslashuvi 
(qoramolchilik, qo`ychilik, echkichilik, yilqichilik, parandachilik va x.k). Em-
xashak ta`minoti. 

---

---

---

1. KIRISH. 
Geografik o`lkashunoslikning maqsadi bo`lajak o`qituvchilarga o`z o`lkasini 
tabiatini, axolisini, xo`jaligini, tarixini, tarixiy va madaniy o`zgarishlarini, xalq 
og’zaki ijodini o`rganishni ilmiy metodik asoslari bilan tanishtirishdir. 
1.1 Geografik o`lkashunoslik fanining predmeti 
 
Mazkur fanning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: Fanning predmeti va 
vazifalari xakida bilimlar berish; tabiiy o`lkashunoslik, uning predmet iva 
ob`ektlari xamda manbaalari xaqida bilimlar berish; iqtsiodiy o`lkashunoslik va 
o`lka xo`jaligini o`rganish metodikasi bo`yicha bilimlar berish; tarixiy, san`at va 
etnogafiya o`lkashunoslik va ular bo`yicha o`lkada tadqiqodlar olib borish 
metodikasi xaqida ko`nikmalar shakllantirish. 
Rivojlanish tarixi. Tadqiqod usullari. Tabiiy o`lkashunoslik. Uning moxiyati 
va vazifalari. Tabiat komponentlarini o`rganish tartibi. Joyda olib boriladigan 
topografik ishlar. Xarita va kompas bilan ishlash. Azimut va azimut bo`yicha 
yurish. Quyoshga, oyga azimut bo`yicha yurish. Quyoshga, oyga va maxalliy 
ob`ektlarga qarab joy tomonlarini aniqlash. Topografik xarita bilan ishlash. 
Joyning geologik tuzilishi, rel’ef iva foydali qazilmalarini o`lkashunoslik 
maqsadlarida o`rganish. Joyni iqlimini o`rganish. Iqlim xosil qiluvchi omillar. 
YOzgi va qishki iqlim. YOg’inlar, shamollar. Joyni ichki suvlarini o`rganish. Er 
usti suvlari: daryolar, soylar, ko`llar, botqoqlar, muzlar, suv omborlar, kanallar, er 
osti suvlari. Joyni tuproq va o`simlik qoplami xamda xayvonot dunyosini 
o`lkashunoslik maqsadlarida o`rganish. Joy landshaftlarini o`rganish: Tabiiy 
landshaftlar, antropogen landshaftlar. O`lka axolisini o`rganish. SHaxarlar va 
qishloqlarni o`rganish tartibi. O`lka xo`jaligini o`rganish. Sanoat va qishloq 
xo`jaligi xamda transport korxonalarini o`rganish tartibi. O`lka tarixini tarixiy 
voqealarni, tarixiy va madaniy yodgorliklarni o`lkashunoslik maqsadlarida 
o`rganish. San`at yodgorliklarini o`rganish. O`lka xalq og’zaki ijodini o`rganish. 
O`lka biblografiyasini va nashriy manbaalarini o`rganish. O`lka xaqidagi statistik, 
kartografik, arxiv, og’zaki manbaalarni o`rganish. O`lkaning tarixiy va madaniy 
yodgorliklari o`lkashunoslik manbaasi sifatida. Tabiiy ob`ektlar va jarayonlarni 
kuzatish o`lkashunoslik manbaasi sifatida. Maktab o`lkashunoslik muzeyini 
tashkil qilish.