O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik va texnologiyalari universiteti konchilik fakulteti

1-rasm. Oltingugurt, reniy va boshqa larning o’zgarishi.


Mis metallini ishlab chiqarishda boyitmalarda kelayotgan reniyni holati. Molibdenit boyitmalarini qayta ishlashda boyitmalarda kelayotgan reniyni ajratish.


Mis metallini ishlab chiqarishda boyitmalarda kelayotgan reniyni holati
Mis boyitmalari gazli erituvchi yoki rudali-termik elektrli pechlarda eritilganda, reniy 75% gacha uchadi, konvertorlarda puflanganda, tarkibidagi barcha reniy gazlar bilan chiqariladi. Agar tarkibida SO₂ bo’lgan pech va konvertor gazlari oltingugurt kislotasi ishlab chiqarishga yuborilsa, elektro filtrlarning aylanayotgan sulfat kislotasini yuvishda reniy konsentratsiyalangan bo’ladi. Mis konsentratlari tarkibidagi reniyning 45-80% yuvish kislotasiga o’tadi. Yuvish kislotasi tarkibida 0,1-0,5 g/l reniy va ~ 500 g/l N₂SO₄, shuningdek mis, rux, temir, mishyak va boshqa lar aralashmalari mavjud va mis boyitmalarini qayta ishlashda reniyning asosiy manbai bo’lib xizmat qiladi.
Molibdenit boyitmalarini qayta ishlashda boyitmalarda kelayotgan reniyni ajratish.
Reniyning asosiy manbai molibdenit boyitmalarini qayta ishlash jarayonida olingan sulfat (yoki azotli sulfat) eritmalari va eritish zavodlari sulfat sexlarining elektro filtrlarining yuvish kislotalaridir. Ushbu echimlarning tarkibi yuqorida keltirilgan. Bundan tashqari , reniy matochli eritmalardan kalsiy molibdati cho’ktirilgandan keyin (qo’shimcha molibdenni qayta ishlash paytida) va ammiak tetramolibdati cho’kkandan keyin matochli eritmadan olinadi. Eritmalarda 0,01-0,04 g/l reniy va 0,2-2 g/l molibden mavjud.


Хулоса.

Xulosa qilib aytganda hozirda ishlab chiqarish jarayonida turli xil sanoat eritmalaridan reniyni olish uchun quyidagi usullar qo’llaniladi:

1) faollashtirilgan ko’mirda sorbsiyalash;
2) ionalmashinadigan qatronlardagi sorbsiyalash;
3) ekstraksiya jarayoni;
4) kam eriydigan birikmalar (KReO₄ yoki Re₂0₇) cho’kmalari.