O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti asqarova dilorom qurbonovna

Bolalarni masalalar yechishga o‘rgatish. Oldingi olib borilgan ishlar 
bolalarning yangi faoliyatga, hisoblashga o‘gishlariga imkon beradi. Qo‘shish va 
ayrishga o‘rgatish — birinchi sinfda matematika o‘qitishning asoslaridan biridir. 
Bolalar bog‘chasida asosiy tayyorlov ishlari olib boriladi. Bolalr arifmetik 
masalalarni yechib hisoblash malakalarini egallab boradilar. Bu arifmetik 
amallarning ma’nosini tushinishga hamda unga ongli suratda yondashishga, 
kattaliklar, natija hamda amallar komponenti o‘rtasidagi o‘zaro bog‘lanishlarni 
aniqlashga imkon beradi. Maktabgacha ta`lim yoshidagi bolalar bir amalli oddiy 

---

123 
masalalarni, yani narsalar ustida ish bajarishdan (qo‘shish, ayirish) bevosita kelib 
chiqadigan (qo‘shdik – ko‘paydi, ayirdik – kamaydi) arifmetik masalalarni 
yechadilar. Bular yig‘indi va qoldiqni topishga qaratilgan masalalardir. Bolalarni 
katta songa kichik sonlarni qo‘shish hollari bilan tanishtiriladi: ularni avval bir 
sonini qo‘shish va ayirish, keyinroq 2 va 3 sonlarini qo‘shish va ayirishga o‘rgatib 
boriladi.
Masalalarni yechishga o‘rgatish bosqichlari. Maktabgacha ta’lim 
yoshidagi bolalarni hisoblash faoliyatiga o‘rgatish va masalalar bilan tanishtirish, 
ularga kichik-kichik hajmda bosqichma-bosqich bilimlar berish bilan amalga 
oshiriladi. Birinchi bosqichda bolalarga masalalar tuzishni o‘rgatish hamda ularga 
masalalar mazmunida tevarak-atrofdagi hayotda o‘z aksini topishini anglab 
olishlarida yordam berish zarur. Ular masala strukturasi (tuzilishi)ni o‘rganib, 
masalaning shart va savollarini aniqlaydilar, berilgan sonlarni muhim ahamiyatga 
ega ekanligini anglab oladilar. Bundan tashqari, ular masalalar yechishga, qo‘shish 
va ayirish amallarini ongli tanlash va ifodalashga, masalada aytilgan narsalar bilan 
bajarilgan amallar qanday miqdoriy o‘zgarishlarga olib kelishini aniqlashga 
harakat qiladilar.